De blekerij Watervloed 10 NHA. ORA. Velsen, inv. nr. 971 fo. 149v, 155r, 155v en 156v. 11 NHA. ORA. Velsen, inv. nr. 972 fo. 105v. 12 N.H.A. Ambachtsbestuur van Velsen, inv. nr. 118G fo. 39 en Digitale stamboom Bloemendaal. 13 NHA. Notarieel Archief Velsen, inv. nr. 20 akte 44 en inv. nr. 21 akte 98. 14 NHA. Digitale stamboom Bloemendaal en de genealogische website Genlias. Post Wim, Blekerijen en blauwselfabrieken in Bloemendaal, Leden bulletin Ons Bloemendaal, 10e jaargang nr. 3,1996, biz. 9, 14 en 15 NHA. Kadaster Bloemendaal, toegang nr. 623, inv. nr. 1880 art. 189 en hypotheken 4, kantoor Haarlem, deel nr. 7455 akte 27. 16 NHA. Hypothclen 4, Kantoor Haarlem, deel nr. 7455 akte 27. 17 NHA. Hypothelen 4, Kantoor Haarlem, deel nr. 7772 akte 38. 18 Kadaster Bloemendaal, toegang nr. 623, inv. nr. 1886 art. 759, oude en nieuwe deel en inv. nr. 1885 art. 633. 19 NHA. Hypotheken 4, Kantoor Haarlem, deel nr. 8220 akte 29. 20 Hypothelen 4, Kantoor Haarlem, deel nr. 8310 akte 113 en Kadaster Bloemendaal, toegang nr. 623, inv. nr. 1886 art. 759. 21 NHA. Hypotheken 4, Kantoor Haarlem, deel nr. 8313 akte 81 en Kadaster Bloemendaal, inv. nr. 1891 art. 2059 en 2120. 22 NHA. Hypothelen 4, Kantoor Haarlem, deel nr. 9045 akte 65 en Kadaster Bloemendaal, toegang 623, inv. nr. 1906 art. 6386. 23 NHA. Kadaster Bloemendaal, toegang 623, inv. nr. 1919 art. 10958 en inv. nr. 1921 art. 11628. Website zakelijke en particulie re telefoongids KPN. Santpoort-Zuid De plaats van het voormalige blekersgebouw (in cirkel) van Garenvreugd en de gemeente grens tussen Santpoort en Bloemendaal (streep-stippel) in 1810 op een gedeelte van topografische kaart van Velsen. De huidige gemeente grens wordt in het lichtgrijs met stippellijn weergegeven. Topografische Dienst, uitgave 1983. 36 Jan Morren Inleiding Jn de serie over de blekerijen aan de Jan Gijsenvaart in Santpoort-Zuid is de blekerij Watervloed de volgende die de aandacht krijgt. In de serie Kastelen en buiten plaatsen in Velsen, geschreven door de auteur, is de ge schiedenis van blekerij en zijn opvolger de buitenplaats Duinlust al beschreven. Maar intussen zijn door de au teur nieuwe historische feiten boven water gehaald waardoor het interessant is om opnieuw in te gaan op de blekerijperiode van deze latere buitenplaats. De blekerij Watervloed lag ter hoogte van de Duinlustparkweg en had zijn hoofdingang aan de huidige Bloemendaalse- straatweg. Zowel de Duinlustparkweg als de woonwijk Duinlustpark zijn vernoemd naar de opvolger van de blekerij. De blekerij is aangelegd op de afgegraven oude duinen langs de Jan Gijsenvaart. Hier is al aandacht aan besteed in de vorige publicaties over de blekerijen. Ook in het gebied van deze voormalige blekerij is het landschap door de eeuwen heen aanzienlijk veranderd. De oude duinen verdwenen en na vele tussentijdse veranderingen ligt er nu een woonwijk. Een blekerij op gepachte grond ^oals alle blekerijen langs de Jan Gijsenvaart staat de blekerij Watervloed aanvankelijk op gepachte grond en zijn alleen de opstallen het eigendom van de bleker. Bij het vorderen van de aanleg van het laatste deel van de Jan Gijsenvaart en het afgraven van de oude duinen komt ook afgegraven terrein ter beschikking voor de stichting van de blekerij Watervloed. Wanneer deze ble kerij gesticht is blijft in het ongewisse. In 1612 is Pieter Van Blanckenvoort één van de eigenaren van de Jan Gijsenvaart en het af te graven gebied. Als hij in dit jaar zijn vierde part in het geheel verkoopt zijn er vier bleke rijen aan de vaart.' Eén daarvan is de blekerij van Jelis of Gilles Janszoon; dit is de blekerij die we later kennen onder de naam Watervloed. De blekerij ontleent zijn naam aan het overvloedige water dat hier uit de oude duinen omhoog welde. Jelis overlijdt voor 1620: bij een verkoop van een woning in Santpoort wordt gemeld dat hij overleden is en ook een blekerij bezat in Aelbertsber- ge, het huidige Bloemendaal.2 Zijn blekerij gaat over naar Michiel van der Broeck, op welke wijze is niet be kend. In 1620 is Michiel van der Broeck 1.030 gulden schuldig aan de timmerman Duijndam vanwege gelever de materialen en arbeidsloon ten behoeve van een huis en "timmeragie" op zijn blekerij aan de Jan Gijsenvaart. Michiel heeft dus als nieuwe eigenaar geïnvesteerd in de blekerij om deze te moderniseren en/of uit te breiden.3 In 1627 verkoopt hij de blekerij aan Jaekes Verschuijre voor 1800 gulden. Bij deze verkoop blijkt dat het gaat om een volwaardige garenblekerij met woonhuis, loog- huis, spoelhuis met spoel, melkhuis, pakhuis, schuur, wagenhuis en erf. Dit alles staat op het land van Heijn- drix van Bcrckenrode die burgemeester is van Haarlem en één van de eigenaren is van de vaart en de afgegra ven gronden. Het is mogelijk dat Michiel zijn blekersne- ring op een andere plaats voortzet of apart verkoopt, want hij houdt het blekersgereedschap zelf in bezit.4 Jaekes Verschuijre zet de garenblekerij voort tot zijn overlijden, waarna de blekerij overgaat naar zijn zoon Jan en dochter Susanna. Susanna is getrouwd met Maer- te Pieterse. De blekerij wordt voor zover we na kunnen gaan opgedeeld over de beide kinderen. De man van Su sanna overlijdt in of voor 1668, hierna moet zij mogelijk om financiële redenen een blekerij gedeelte in 1668 ver kopen aan Jan Abramse Malefïjt voor 250 gulden. Het blekerij gedeelte bestaat uit een blekerhuisje en een spoelhuis met de verbetering. Bij de verkoop is niet het tuintje aan de oostzijde van de blekerij inbegrepen. In 1669 gaat het zeker mis met haar financiën, want in dit jaar verkopen haar curatoren nog een blekerij gedeelte voor 830 gulden aan Gerrit Janse. De beide blekerij ge deelten liggen tussen de blekerij Garenvreugd die in be zit is van Gilles van Eecke en het blekerij gedeelte dat in bezit van haar broer Jan Verschuijre.5 Het blekerij ge deelte dat aangekocht wordt door Gerrit Janse gaat de blekerij genaamd "In de Bogt'vormen. Op deze blekerij wordt apart terug gekomen. Na het overlijden van Jan Abramse Malefïjt wordt zijn zoon Gilles Malefïjt in 1686 als huurder genoemd van de gronden waar de ble kerij op staat. De vaart en de gronden zijn dan deels in bezit gekomen van de stad Haarlem. Na het overlijden van Jan Verschuijre komt zijn gedeelte van de blekerij voor 1671 in bezit van zijn weduwe. Daarna is niet dui delijk hoe het verder gaat met dit blekerij gedeelte, in 1686 wordt de weduwe niet meer als huurster genoemd van de grond waar de blekerij op staat.6 Uiteindelijk ko men de beide blekerij gedeelten in bezit van Gillis Isacqsen Malefïjt, het is niet duidelijk of het hier weer om de zoon of de kleinzoon gaat van Jan Abramse Ma lefïjt. Aanvankelijk verkoopt hij de blekerij in 1708 aan Abraham Mens voor 3.250 gulden. Maar dit zal niet doorgegaan zijn want in het zelfde jaar verkoopt hij uit eindelijk de blekerij aan Jan Coreneliszoon Malefïjt, hoe de familie relatie ligt is niet duidelijk. Bij de verkoop wordt de blekerij met zijn toebehoren omschreven als:7 - Een huis met omliggende beplanting en "behei- ning" (hekwerk). - Een wringbank met zijn steilen en bank. - Een askot (ashok) met de steen en de asbak waar men de as in zeeft, (de as wordt gebruikt voor het logen van het te bleken artikel). - Drie melktorens (hier wordt de melk in opgesla gen). - In de grond een pomp met loden pijpen die het water ophaalt uit de sloot. - Drie fornuis kozijnen met koperen deuren (dit zul- 37

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

De Zandpoort | 2010 | | pagina 20