fTfaf.
JEtóttöïtK
Nelissen). Tevens werd naast de kerk een eigen begraaf
plaats aangelegd. Een aanvullende maatregel die
genomen moest worden - zo bleek enkele weken na de
opening van de nieuwe kerk - was de aanleg van een
kerkplein en een paardenstal ten behoeve van de boeren
en buitenlui die zondags - in grotere getale dan verwacht
- per paard en wagen naar de kerk kwamen.
In november 1859 werd de buitenplaats Sparen Hoven
verkocht, waartoe een landstrook van 5 bunders behoor
de die zich uitstrekte van de Schoterstraatweg (de naam
geeft aan dat de straat inmiddels bestraat is) tot aan de
Straatweg van Velsen aan de Jan Gijzenvaart (ongeveer
ter hoogte van de huidige kruising/aansluiting Bloemen-
daalsestraatweg en Wüstelaan). Over deze strook land
liep de laan waarover de inwoners van Jan Gijzen naar de
kerk van Schoten kwamen. Deze laan lag destijds wat
verder zuidwaarts van de Jan Gijzenvaart en heette de
Hodsonlaan (zie toelichting in het kader). Verkoop van
de grond bracht het risico met zich mee dat de laan niet
meer door derden gebruikt zou mogen worden. Om bij
de kerk te komen zouden de inwoners van Jan Gijzen
dan een behoorlijke omweg over Santpoort Dorp (Sant
poort-Noord) moeten gaan maken. Het kerkbestuur
vroeg toestemming aan de bisschop om met de eigena
ren van Sparen Hoven te onderhandelen over de
aankoop van deze grond, hetgeen na diverse pogingen
lukte. De koopprijs bedroeg 7.250 gulden. De naam van
de weg werd van Hodsonlaan veranderd in Kerklaan en
weer later in Schoterkerkpad. In dat laatste geval is de
laan opgeschoven in noordelijke richting, tot vlak naast
de vaart en heeft de kerk de grond ten zuiden ingericht
als volkstuinen die men verhuurde.
Toen de ambitie van een "eigen kerk" voor Schoten en
Jan Gijzen was vervuld, werd de blik gericht op het
onderwijs: zou het niet mooi zijn als we ook een eigen
R.K. school zouden hebben? Een beetje onzin want
Schoten had een goede openbare school en omdat vrijwel
de gehele schoolgaande jeugd katholiek was, kon men
deze school praktisch als een katholieke school beschou
wen. Voor en na de les werd op katholieke wijze gebeden
en ook het onderwijzend personeel was in de regel katho
liek. Maar goed, levend in een tijd van verzuiling ging de
wens tot een eigen R.K. school dus de goed werkende
praktijk te boven.
Vanaf 1880 werden er al voorbereidingen getroffen voor
het stichten van een eigen school. Er werd een school
fonds gesticht dat grotendeels zijn inkomsten moest ont
lenen aan de kweek en verkoop van bollen, gekweekt op
een stuk land dat de heer A. Faase aan de Jan Gijzenvaart
1 welwillend had afgestaan aan de kerk voor de bollen
teelt'. De eerste verkoop van bollen - te Jan Gijzen -
leverde 608 gulden op. Ook werden er collecten gehou
den en werd door particulieren aan het schoolfonds
gedoneerd. Ook een bekende bron van inkomsten was de
'pinkenveiling'. Het duurde tot de komst van pastoor
Diekmann in 1900 alvorens het project voortvarend
werd aangepakt. In 1901 meldde deze aan de bisschop
dat er al 5000 gulden in het schoolfonds zat. Omdat de
opbrengst van de bollen daarin een groot aandeel had,
werd besloten om deze cultuur voort te zetten. Eind
december 1905 werd besloten tot de bouw van de school,
waartoe het kerkbestuur in westelijke richting grond
langs de Kerklaan beschikbaar had gesteld. Omdat bij de
bouw van de Bavokerk de bewoners van Jan Gijzen zich
tekort voelden gedaan, moest de school meer richting
Jan Gijzen worden gebouwd. Niet alleen de kerk, ook de
school diende dus het gezamenlijke belang. De bouw
werd gegund aan de Santpoortse aannemer de heer P.
Rings, die met 19.000 gulden de laagste aanbieder was.
In augustus 1906 kon de
school in gebruik worden
genomen. De school begon
met 5 lokalen,
174 leerlingen, jongens en meisjes. Deels kwamen zij van
de openbare school aan de Rijksstraatweg en deels van de
openbare school in Bloemendaal. In 1916 was de groei
van de school zodanig dat een zesde lokaal moest worden
bijgebouwd (door P. Rings, voor 6.000 gulden). In 1928
was sprake van een volgende uitbreiding, maar bleek dat
uitbreidingsplannen van de school niet haalbaar waren
door plannen van de gemeente zelf. Er werd besloten een
nieuwe school te bouwen in de buurt van de kerk, welke
i.s.m. de gemeente werd gebouwd tegenover de Rijn
straat. Deze school werd in 1930 in gebruik genomen.
Het gebouw aan de Kerklaan kwam leeg te staan. Het
gehele complex plus drie hectare grond (de strook Kerk
laan tot aan de Delft) werd aan de gemeente Haarlem
verkocht voor 98.000 gulden. Binnen een jaar werd de
nieuwe school uitgebreid en netjes verdeeld in een - zo
hoorde dat toen - aparte school voor jongens en meisjes.
Het oude schoolgebouw werd in gebruik genomen als
jeugdherberg Jan Gijzen, nu de StayOkay. Aan de
oudbouw van de jeugdherberg is de oude school nog
goed herkenbaar.
Na de annexatie van Schoten door de gemeente
Haarlem in 1927 speelde door de uitbreiding van
Haarlem Noord met nieuwe wijken, de bouw van een
nieuwe, grotere kerk en een passende pastorieruimte.
Naast de pastoor werkten er nu ook twee kapelaans.
Daarbij was het onderhoud de laatste decennia niet je
dat geweest: "de kerk stond erbij als een oud paard".
Toen in 1932 de nieuwe pastoor Van Eeden aantrad
werd er snel een vergadering met het kerkbestuur belegd
ten behoeve de bouw van een nieuwe kerk. De nieuwe
kerk kwam deels op de grond van de oude te staan en
dus moest de bouw met afbraak beginnen. Toen de oude
torenspits op 12 mei 1935 sneuvelde meende de oude
Schotenaren (de annexatie door Haarlem was al een
feit): nu is ons oude Schoten weg. Op 16 augustus 1935
kon de nieuwe kerk, met losstaande toren, worden inge
wijd.
De gemeente Haarlem annexeerde Schoten in april
1927. Omdat er toen binnen de stad sprake was van twee
St. Bavokerken (feitelijk drie: de oude Bavo op de Grote
Markt, maar dat was toen een hervormde kerk, de kathe
drale basiliek St. Bavo aan de Leidsevaart en de St. Bavo
te Schoten/Haarlem Noord) werd besloten om de oud
Schotense kerk om te dopen tot de O.L. Vrouw van
Zeven Smarten. De omvang van de parochie was sterk
veranderd door het stichten van de Elizabeth en Barbara-
kerk aan de Kloosterstraat, het H. Hart in het Kleverpark,
de H. Liduina aan de Zaanenstraat, hoek Rijksstraatweg,
de O.L. Vrouw van Altijddurende Bijstand te Santpoort
(Noord) en de H. Drievuldigheid te Bloemendaal. Al
deze vijf kerken zijn (grotendeels) voortgekomen uit de
kerk/parochie van St. Bavo te Schoten.
Wim van Hooff
Groei van de kerk in Schoten in aantallen parochianen in
de eerste 100 jaar:
1845: 500;
1870: 800;
1890: 1200;
1900: 1500;
1920: 1208;
1930: 3257;
1943: 6801.
I nm
Afb. 6
De voormalige Bavoschool als jeugd
herberg, 1935.
Bron: Schoten, toen Haarlem-Noord
nog Schoten was.
44
Afb. 7.
De Bavokerk bij de sloop in 1935.
Bron: Historisch Schoten
Afb. 8.
De nieuwe Onze Lieve Vrouw van Zeven Smarten.
Bron: Schoten, van boerendorp tot Haarlem-Noord.
1W» i
45