het verleden aansloot op de toegangsweg naar Huize
Duin en Kruidberg. In oostelijke richting voerde deze
laan, J.T. Cremerlaan, naar de spoorlijn met een speciaal
voor de familie Cremer gebouwd stationnetje. Trekt men
deze laan door, wat vroeger het geval was, dan sluit deze
aan op de huidige J.T. Cremerlaan die naar het dorp
voert. De huidige Duin- en Kruidbergerweg die vroeger
westelijker liep werd in 1896 opgeschoven naar het
oosten en kwam te lopen over een van de andere lanen
van dat sterrebos die haaks staat op de beukenlaan.
Kadastraal wordt het eigendom Kennemergaarde
omschreven als "huis, schuur en tuin". De kippenschuur
blijft en wordt later vermeld als "hoenderschuur".
Sierlijke accenten
Het meest in het oog springende neorenaissancistische
kenmerk, van welke richting je het huis ook benadert,
zijn de trapgevels. In de oorspronkelijke situatie keerden
deze in het klein ook in de dakpartij terug, zoals te zien is
op de afbeelding. De vensters zijn alle voorzien van een
zandstenen sierlatei die samen met sluitstenen op de
hoeken het kozijn inkaderen. Dat geldt eveneens voor de
ronde vensters in de trapgevels. De kozijnen zijn aan de
bovenkant afgewerkt met een boog van 3 stenen. Deze
witte toetsen vindt men ook elders in de gevel terug. Elke
trede van de trapgevel bijvoorbeeld is voorzien van een
afdekplaat van dezelfde steensoort. De schoorsteenko
lom die aan de gevelwand lijkt te hangen, wordt opge
vangen door een kolossale bewerkte siersteen. Door de
contrastwerking is het aanzicht van het huis weliswaar
strak, maar tegelijkertijd ook licht van karakter. Verder
vallen de decoratieve muurankers op. In de oude situatie
vond men her en der kleurige vensterluiken met zandlo
permotief die een frisse noot aan het huis gaven.Bij de
hoofdingang, die inmiddels verdwenen is, valt de zware
fraai bewerkte latei op. Rond het huis werd een prachtige
tuin in een mengvorm van Engelse en Frans-classicisti
sche landschapsstijl aangelegd, naar ontwerp van de
landschapsarchitect L.A. Springer die ook de het park
rond huize Duin- en Kruidberg ontworpen had (zie
kader "Engelse landschapsstijl").
In 1919 blijken er plannen te zijn om Kennemergaarde te
verkopen. In een brief daterende van 28 augustus 1919,
schrijft Herbert Cremer: "Kennemergaarde. Ik verzoek u met
de verkoop van Kennemergaarde evenwel zo mogelijk te verhu
ren. Frits (Herberts broer) zou er voor niets kunnen wonen.
In geen geval wil ik het huis echter verkoopen of verhuren om
dienst te doen als ziekenhuis voor zenuwpatiënten al zouden die
naar buiten niet lastig of abnormaal zijn!"
6
Mogelijk doelde Herbert op het nabijgelegen Provinciaal
Ziekenhuis, dat eerder terrein van Jagtlust had gekocht
en daar een klein zwembad en openluchttheater had
gepland.
In 1920 vraagt Herbert Cremer toestemming voor het
veranderen van de woning.
In november van datzelfde jaar laat hij een stal met
koetshuis en twee dienstwoningen naast huize Kenne
mergaarde bouwen, naar ontwerp van architectenbureau
J. Mulder en J.A. van Asdonk uit Bloemendaal. Het
geheel is thans in gebruik als manege.
Het huis op de hoek van de beukenlaan en de Duin- en
Kruidbergerweg (nr. 47 naar ontwerp van J. Kuit en in
een landelijk aandoende stijl gebouwd, bestond al in
1903 en had de functie van portierswoning, behorende
bij huize Duin en Kruidberg. Het maakte dus geen onder
deel uit van Kennemergaarde. Het huisje heeft een ver
vooruitstekende daklijst en houten zuiltjes bij de entree,
wat een veranda-achtig aanzien geeft.
Huize Kennemergaarde wordt in 1922 uitgebreid met
een veranda. In 1923 sterft J.T. Cremer. Duin- en Kruid
berg gaat over naar de erfgenamen. Herbert gaat verder
in het bedrijf (Deli Maatschappij), dat gevestigd is in
Amsterdam. Maar ook in huize Duin en Kruidberg, waar
hij na het overlijden van zijn vader is gaan wonen, houdt
hij kantoor. Nauwelijks een jaar later overlijdt zijn
moeder, Hermine Hogan. Haar lichaam wordt bijgezet in
het familiegraf op Westerveld, dat Herbert heeft aan
gekocht. Uiteindelijk houdt Herbert zijn domicilie op
huize Duin en Kruidberg. Dochter Jetske Janssen-Cremer
neemt dan haar intrek in Kennemergaarde.
In de Tweede Wereldoorlog gebruiken Duitse bezetters
Huize Kennemergaarde als onderkomen, gevolgd door de
Canadezen. De villa raakt totaal uitgewoond.
Repatrianten
Aa n het eind van de Tweede Wereldoorlog komen repa
trianten uit Nederlands-Indië naar Nederland. Vijf gezin
nen worden gehuisvest in Kennemergaarde, waaronder
de familie H.J. Goutbestaande uit een echtpaar met 8
kinderen. Henk Gout was boswachter op Sumatra en
beheerder van rubberplantages. Aangezien het gezin
rooms-katholiek is, gaan de kinderen lopend via de Duin
en Kruidbergerweg naar de school Sint- Engelmundus in
Driehuis. Het gezin bewoont het linkergedeelte van het
huis en beschikt over een woonkamer op de begane
grond met gebruik van keuken en enkele grote slaapka
mers op de eerste verdieping. In 1952 vertrekken zij naar
Den Bosch waar hij een baan krijgt.
In huize Duin en Kruidberg was niet, zoals in Kennemer
gaarde, sprake van zelfstandige huishoudens. De repa
trianten werden daar opgevangen in afwachting van een
definitief verblijf elders. Twee repatrianten die op Duin
en Kruidberg en/of Kennemergaarde gewoond hebben,
geven hun herinneringen weer in "Repatriant in Neder
land" (zie elders in deze uitgave op pagina 13).
De chronisch zieke
Ai in 1953 besloten B en W van Velsen tot een onder
zoek naar de mogelijkheid om binnen de gemeentegren
zen een verpleeginrichting voor langdurig zieken te vesti
gen. Eind 1957 wordt daartoe een beslissing genomen,
7
Afb.2.
Herbert Cremer, oudste zoon en opvol
ger van J.T. Cremer in de Deli
Maatschappij
Afb.3
Huize Kennemergaarde (detail). Duidelijk zijn de neorenaissancistische sier-
elementen rond de voorname hoofdingang en de raampartijen te zien. Hier
nog de mooie ruitverdeling in de vensters. Na een grondige verbouwing
zullen die vervangen worden door twee functionele boven elkaar geplaatste
ruiten
Afb. 4.
De beukenallee (vroegere
J.T.Cremerlaan) die naar huize Duin
en Kruidberg voerde. Aan de rechter
zijde van deze laan verrijst huize
Kennemergaarde. Op de achter
grond zijn vier pilaren te zien. De
achterste twee vormen de toegang
tot Duin en Kruidberg, de voorste
twee de toegang tot Kennemergaar
de. (foto: Noord-Hollands Archief)
