Romeinse invloeden in de
regio Velsen
De wijkpost werd in 2009 uitgebreid met een nieuw
pand dat naast het oude werd gebouwd. Maar ook
dit werd weer te klein en in 2012 werd een nieuw en
groter pand gebouwd met kantoor en schaftverblijf. De
twee oude panden werden afgebroken. Maar inzichten
veranderen weer, wat meestal gevolgd wordt door
reorganisatie. Naar verwachting wordt de wijkpost aan
het eind van dit jaar verplaatst naar de Amsterdamseweg.
De voormalige kwekerij behoudt dan alleen nog de
functie van depót voor grond, blad en andere zaken.
Daarnaast maakt de voormalige kwekerij deel uit van een
ecologische zone tussen de duinen en het recreatiegebied
Spaarnwoude.
Hiermee beëindigen we het verhaal over deze
kwekerij waar door de jaren heen veel verschillende
ontwikkelingen hebben plaatsgevonden.9
(N.B. Afbeelding 16 en 17 vindt u in het kleurenkatern
op pag.
Met dank aan:
De heer F. Kruyshaar, teamleider van de wijkpost
Velserbroek, voor de informatieverstrekking over de
wijkpost en het fotomateriaal.
De heren P.F. en S. Gozeling van het tuincentrum
Weikoop voor de informatie verstrekking over de kwekerij
"Vita Nuova".
Bronvermeldingen
Pim Boer
Ik heb een gedenkteken opgericht,
duurzamer dan brons
Hoger dan de majestueuze toppen der
piramides...
Ik zal niet helemaal sterven.
Deze beroemde epiloog uit het derde boek Carmina of
Oden van Horatius bewijst de onsterfelijkheid van de
literatuur. Maar deze regels van de grote lyrische dichter,
geschreven in 23 voor Christus (2000 jaar geleden)
kunnen ook dienen als eerbetoon aan het Romeinse Rijk
en de invloed die de Romeinen nu nog hebben op vele
aspecten van ons leven. Deze invloed is duidelijk in o.a.
de literatuur, wetgeving, regeringsvormen, architectuur
en de schone kunsten.
In dit artikel komt eerst een kort historisch overzicht aan
de orde, vervolgens de Romeinse invloed op de inheemse
land- en tuinbouw, waaronder de introductie door de
Romeinen van nieuwe plantensoorten en ten slotte de
Romeinse invloed op de architectuur en tuinkunst van
enige hofsteden in Santpoort.
Historisch overzicht
Ongeveer 50 v. Chr. werd ons land bezet door Romeinse
legers o.l.v. Julius Ceasar. Ne-derland tot de Rijn
behoorde vanaf die tijd tot het Romeinse rijk. Zoals bij
alle veroverde gebieden het geval was, zou Nederland een
bron worden van belastingen, voedsel, personeel voor het
leger en de aanvoer van slaven.
In 15 n. Chr., vestigden de Romeinen zich voor de eerste
keer in Velsen. In die tijd diende Velsen als een Romeinse
voorpost, net ten noorden van de rijksgrens in het gebied
dat zij Frisia noemden. De Germaanse stammen die er
woonden noemden ze Frisii. Velsen lag gunstig voor de
Romeinen, zij konden namelijk over de Vecht, die toen
als aftakking van de Rijn naar het noorden stroomde,
Velsen bereiken.
Op drie plekken in Velsen zijn er vindplaatsen, die
overduidelijk de vroegere Romeinse aanwezigheid
aantonen. Bij opgravingen aan de zuidzijde van de Velser-
en Wijkertunnel zijn vondsten gedaan die aangeven
dat er een Romeins fort met havens heeft gelegen.
Nabij het huidige Velsen bouwden de Romeinen aan
het water tot tweemaal toe een vlootbasis (periode 12
- 48 na Christus): als eerste het strategisch belangrijke
fort Velsen 1 (Castellum Flevum), later een tweede
fort dat niet lang in gebruik is geweest. Het eerste fort
was ongeveer één hectare groot. Het bestond uit een
haven met versterkte pieren en een omheind terrein
met houten wachttorens en een gracht. Daarbinnen
lag een kampement van tenten met plaats voor 450
manschappen. Vanuit Velsen voer de Romeinse marine
naar de mondingen van de Eems en de Wezer om de
plaatselijke Germanen onder hun heerschappij te
krijgen.
De derde vindplaats is in de Velserbroek - een deel van
Velsen dat vroeger bij Santpoort hoorde - ter hoogte
van het PWN-gebouw, waar een inheems heiligdom dat
aan een doorgaande route tussen de strandwallen van
Santpoort en Haarlem lag, is aangetroffen. Dit Friese
heiligdom was van belang voor de lokaal gerecruteerde
mannen, die deel uitmaakten van de in Velsen gelegerde
troepen.
Al rond 48 n. Chr. zagen de Romeinen af van verdere
pogingen tot onderwerping van het Friese gebied: ze
trokken zich definitief terug achter de Oude Rijn. De
verovering van de noordelijker gelegen gebieden, bleek
door de geografische omstandigheden en het verzet van
de Germanen, waaronder de Friezen, onuitvoerbaar.
"Wanneer ze door het Romeinse volk zijn overwonnen
noemen ze dat slavernij", schrijft Plinius een eeuw na de
komst van Caesar verbaasd.
De bevolking in onze streek bleef wel de invloed
ondergaan van de nabije Romeinse beschaving. De
bevoorrading van de diverse Romeinse nederzettingen
vond aanvankelijk vooral plaats vanuit het zuiden.
Via de Romeinse heerwegen en de Rijn werden voedsel
en allerhande goederen aangevoerd. Een zeer stabiele
aanvoer kwam uit de zuidelijker gelegen bezette gebieden,
waar de Romeinse heerschappij stevig verankerd was en
(1) NHA. Hypotheken 4, deel nr. 8083 akte 66.
(2) NHA. Hypotheken 4, deel nr. 8369 akte 16.
NHA. Kadaster Velsen, art. 1661, 3322 en 3309.
NHA. Gezinskaarten Bloemendaal.
(3) NHA. Hypotheken 4, deel nr. 9042 akte 27.
NHA. Kadaster Velsen, art. 3322, 4686, 4598, 4910, 5080,
5281, 5329, 5673, 5718 en 5733.
NHA. Gezin en persoonskaarten Velsen
Weekblad Huis aan Huis 2-4-1937, IJmuider Courant 13-3
1946, Haarlems Dagblad 13-12-1923, 8-4-1926, en 28-12-1929.
Website WIKIPEDIA.
(4) NHA. Hypotheken 4, deel nr. 9042 akte 27.
NHA. Kadaster Velsen, art. 3322 en 6879.
NHA. Gezin en persoonskaarten Velsen.
IJmuider Courant 11-9-1930, 23-3-1939 en 20-9-1939,
Haarlems Dagblad 1-4-1939.
Informatie A. Morren, Zeist.
(5) NHA. Hypotheken 4, deel nr. 9266 akte 17.
NHA. Kadaster Velsen, art. 6879 en 8067.
NHA. Gezin en persoonskaarten Velsen.
Weekblad Huis aan Huis, 1-11-1935, 3-1-1936, 9-10-1936 en
1-10-1937.
Informatie A. Morren, Zeist.
Genealogische website Wie was Wie.
Een gemeente in oorlogstijd, Velsen 1940-1945, Uitgave
Historische Kring Velsen 1995.
(6) NHA. Hypotheken 4, deel nr. 9266 akte 17.
NHA. Kadaster Velsen, art. 6879 en 8067.
NHA. Gezinskaarten Bloemendaal.
NHA. Archief Gemeentebestuur van Velsen, inv. nr. C 1997,
Gemeenteblad van Velsen no. 65, 4-4-1949.
Website IVN, Den Haag, geschiedenis van Clingendael.
Website WIKIPEDIA, Landgoed Clingendael.
Website www.genealogie.nl/stamboom Hoek van
Scherpenzeel.
Informatie A. Morren, Zeist.
(7) NHA. Hypotheken 4, deel nr. 9362 akte 63.
NHA. Kadaster Velsen, art. 5110 en 8067.
NHA. Archief Gemeentebestuur van Velsen, inv. nr. C. 196 en
C.1997, gemeentebladen van Velsen.
Informatie A. Morren, Zeist.
IJmuider Courant 22-5-1958.
(8) NHA. Archief Gemeentebestuur van Velsen, inv. nr. C. 196 en
C. 1997, Gemeentebladen van Velsen.
NHA. Historische documentatie Velsen, gemeentediensten en
bedrijven algemeen, inv. nr. 1160.
Sluis, personeelsblad van de gemeente Velsen, 4e jaargang no.
6 juni/sep 1990, hoofdstuk Even Omzien.
Website www.vlijpark.nl/natuurlijk, kweken van planten.
IJmuider Courant 25-9-1953.
Informatie A. Morren, Zeist.
(9) Website WIKIPEDIA, Oliecrisis van 1979.
Documentatie materiaal van de Wijk post Velserbroek.
Informatie van Franciscus Kruyshaar, teamleider van de Wijk
post Velserbroek.
44
45
