woningen, zie hierna bij Santpoort-Noord. Eind november 1946 levert de Adviescommissie Wederopbouw Santpoort, waarin o.a. de voorzitter van "Santpoorts Bloei" de heer Vorstman zitting heeft, een rijtje met wensen en meningen aan de commissie wederopbouw. Het is soms aardig om terug te gaan in de tijd als je leest dat: de kerkbesturen een weg vragen dwars door Boschbeek (het Burgemeester Rijkenspark) tussen Santpoort-Dorp en Santpoort-Station, om makkelijker bij de kerken en scholen te kunnen komen. Men twijfelt aan de verkeerscapaciteit van de Wüstelaan in de toekomst. Die was toen nog smal, verbreding komt pas (veel) later. - men adviseert een verenigingsgebouw in het gebouw Spaarnberg te realiseren, omdat er een sterke band is ontstaan tussen de beide Santpoorten: de gedachte was kennelijk, dat een ongeveer gelijke loopafstand voor iedereen eerlijk was. In het "Basisplan voor de Wederopbouw en uitbreiding van de gemeente Velsen", dat twee maanden later, in januari 1947, door Dudok, Van Tijen en Maaskant wordt gepresenteerd, wordt dit advies subtiel afgeschoten met de zin: "Als vereenigingsgebouw heeft men ook voorgesteld het huis Spaarnberg tusschen de beide Santpoorten in. Enige reëele achtergrond lijkt hier echter niet voor te bestaan". men enerzijds met waardering spreekt voor de wijze waarop in het ontwikkelplan het natuurschoon is gespaard, anderzijds men onder andere Vlugthoven wil verkavelen om villabouw te plannen. Op 23 december 1946 besluit de commissie alle namen van delen van de gemeente Velsen te hernoemen in verband met de verwarring die regelmatig bestond, met name in Velsen-IJmuiden en in Santpoort. Vanaf dan gebruikt zij voor onze dorpskernen de huidige namen: Santpoort-Dorp wordt Santpoort-Noord en Santpoort Station wordt Santpoort-Zuid. De commissie loopt met dat praktische besluit tot op de dag van vandaag vooruit op een officieel gemeentebesluit over de naamgeving dat nog steeds niet is genomen. Ingevolge de wegenverkeerswet van 1951 moesten aan alle bebouwde kommen plaatsnamen worden toegekend. Het voorstel om de plaatsnaamaanduiding van de stedenbouwkundigen over te nemen werd afgewezen aangezien de gesloten en open bebouwing van genoemde kommen in elkaar overlopen. De officiële naam is daarom Santpoort voor de beide kernen tezamen. Wel is men de benaming Santpoort-Noord en Santpoort-Zuid gaan gebruiken voor de stations, toen er ook bij de noordelijke kern een station werd gebouwd, tegelijkertijd met en in verband met de noodzakelijke verplaatsing van de spoorlijn door de opening van de Velsertunnel. Sinds 1966 worden op de wegwijzers van de ANWB, die binnen de kom van Santpoort staan, beide kernen ook afzonderlijk aangegeven. In 1998 zijn tenslotte de laatste juridisch juiste gemeentelijke plaatsnaamborden "Santpoort" vervangen door borden met de officieuze benamingen "Santpoort Zuid" of "Santpoort-Noord". 4. De praktijk in Santpoort-Noord In "Velsen herrijst...", de toelichting van de gemeente Velsen op het basisplan voor de wederopbouw van Velsen uit 1946, staat een plankaart met de grote lijnen van het basisplan voor Santpoort-Noord, zie afb.4, blz. 11. Deze kaart staat ook in de hierboven reeds genoemde Monumentenrapportage. Op de kaart ziet u de rondweg, de huidige Santpoortse Dreef, als een strakke begrenzing tussen bebouwd en onbebouwd gebied. (De ook op de plankaart zichtbare "doorgaande weg" weg van Santpoort-Zuid naar Driehuis en verder, langs het wel al in 1946 geplande nieuwe spoorwegtracé, is er nooit gekomen behalve het eerste stukje tot het huidige station Santpoort-Noord. Vanaf even voorbij dat punt wordt deze "doorgaande weg" kortgesloten met de door Van Tijen en Maaskant geplande rondweg). Buiten de rondweg was absoluut geen bebouwing voorzien en ook het centraal gelegen Vlugthoven, de groene long aan de Burgemeester Enschedélaan, een open gebied met deels nog de historische aanleg en bomenbestand van het voormalige buitenplaatsje Vlugthoven, bleef grasland zonder bebouwing. Binnen de rondweg was veel open en half-open bebouwing gepland ten westen van de Hagelingerweg. Alleen de West-Indische buurt ten oosten van de Hagelingerweg was bedoeld voor gesloten bebouwing (rijtjeshuizen). Vijf jaar later werd de beschreven zeer ruime opzet aangepast om meer woningen te kunnen realiseren. Er kwam etagebouw van drie verdiepingen en er kwamen meer straten met rijtjeshuizen. De paar geplande villa s in het plan Bosbeek, het gebied tussen de Molenstraat en de Middenduinerweg, werden er aanzienlijk meer, overigens toch nog steeds in een redelijk open en half-open bebouwing. In het verlengde van het Burgemeester Weertsplantsoen werd in overeenstemming met de plannen uit 1921 10 een langzaam uitlopende groene zichtstrook gepland, de zogenaamde "groene scheg", in de richting van het huidige station Santpoort-Noord. Dat station kwam er overigens pas in 1957, bij de opening van de Velserspoorwegtunnel, toen de spoorlijn naar Beverwijk werd omgelegd. De onbebouwde "groene scheg" bestaat in essentie nog steeds -alleen het wijkje met de Bickerlaan en de Dobbiuslaan heeft er een hap uit genomen-, en wordt door de Santpoorters met verve verdedigd tegen bouwvoornemens die bij tijd en wijle het daglicht zien. De in 1946 geplande sportvelden (het betonnen reliëf op de kopkant van het gebouw "Velserhooft" verwijst ernaar) zijn daar nooit gekomen. In de wederopbouwperiode is slechts éénmaal buiten de ring gebouwd voor een psychiatrische verpleeginrichting, later het kindertehuis St. Raphaël in 1958 (sinds 1 juli 2015 Kenter Jeugdhulp) en ook daarna is het open karakter buiten de ring redelijk in stand gebleven. Dan is het nu het moment om op een aantal details in te gaan. In de inleiding is al aangegeven dat we ons, op enkele uitzonderingen na, hoofdzakelijk zullen beperken tot grootschalige sociale woningbouw. We beginnen met twee uitzonderingen: ten eerste het al genoemde eerste "urgente" project voor Santpoort, meteen in 1946, de bouw van een politiehulppost annex 11 BASISPLAN SANTPOORT MOORD Afb.4 Het basisplan voor de wederopbouw van Santpoort-Noord, 1946. Bron: "Velsen herrijst....", 1947

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

De Zandpoort | 2015 | | pagina 7