Afb. 6: De Blauwe Druif. Beeldbank Noord Hollands Archief.
bruggetje werd wel een "wip" genoemd. Het was een
ophaalbrug, zodat een boot niet eerst de mast moest
strijken om er door te kunnen varen. Het Schoterkerk-
pad heette aanvankelijk Hodsonlaan, vernoemd naar
de eigenaar van de buitenplaats Sparen Hoven, die in
Haarlem-Noord lag en grensde aan Jan Gijzen. Later werd
de benaming Kerklaan(tje) gebruikt en nog later kreeg
het pad de officiële naam Schoterkerkpad, in de volks
mond het Zwarte pad. De katholieke bewoners van het
buurtschap Jan Gijzen liepen destijds over het langs de
vaart aangelegde pad naar hun kerk in Schoten. De naam
het Zwarte pad had te maken met de verharding van het
pad met restanten van kolen en kolengruis. Halverwege
de vorige eeuw had het Provinciaal Ziekenhuis namelijk
onder het pad een verwarmingsbuis laten aanleggen om
stadsgas van Haarlem naar de instelling te transporteren.
PZ was verantwoordelijk voor het onderhoud en dichtte
de gaten in het pad met kolen en gruis.
Toen in 1865 de Hollandsche IJzeren Spoorwegmaatschap
pij begon met de aanleg van de lijn Haarlem - Uitgeest, is
de bevolking snel toegenomen. Door de snelle verbindin
gen met de grote steden vestigden forensen zich graag in
deze rustige streek. In het begin van de twintigste eeuw
is de naam Jan Gijzenvaart veranderd in Bloemendaalse-
straatweg; het gehucht Jan Gijzen werd tot eind december
1946 Santpoort-Station genoemd en kreeg vanaf dat
moment de naam Santpoort-Zuid.(2)
Demping van de Jan Gijzenvaart
De vaart is in gedeelten gedempt. In 1917 is de gemeente
Velsen begonnen met het dempen van het gedeelte van
de vaart ten zuiden van de huidige Dekamarkt. Er kwamen
zoveel klachten over de stank, dat de vaart in rioolbuizen
ondergronds werd gebracht, weliswaar niet verder dan tot
aan de "Blauwe Druif". Tot daar moest de vaart namelijk
bereikbaar blijven voor schuiten van 9 tot 10 meter lengte
tot het moment dat het tuinbouwperceel achter het
koffiehuis bestemd werd tot bouwterrein. In 1935 schreef
de Vereniging Santpoorts Bloei, die het welzijn, toerisme
en cultuur in Santpoort wilde bevorderen, een verzoek
aan Burgemeester en Wethouders om het deel tot aan de
spoorlijn vanwege de stankoverlast ook te dempen. Eerder
was de vaart meerdere malen uitgebaggerd, maar door
vuilstort van omwonenden en het hier uitmondende riool
was de stank vaak niet te harden. Niet lang daarna is de
vaart gedempt. De vaart die nu doodloopt tegen de spoor
lijn aan de kant van het Schoterkerkpad wordt nog wel
gevoed met helder water uit de welsloten die onderaan de
Vinkenbaan lopen.
De familie Brederode, betrokken bij het ontstaan van
Santpoort-Zuid, wordt zeker niet vergeten; ze blijft voort
bestaan in de namen van de Brederode Daltonschool, het
Brederodehuis, de Brederodeberg, de Brederoodseweg en
uiteraard de Ruïne van Brederode.
Bronnen
NHA, Stadsarchief Haarlem loketkast 7-10-7
F. van Geldorp, Santpoort 't Playsante Buyten, 1962,
Haarlem
W.P. Ruigrok en H.C. Wieringa, Schoten, toen Haar
lem-Noord nog Schoten was, deel 1,
Santpoort-Haarlem, 1985
J. Morren, Blekerij van de heer Berckenrode, De Zand
poort, nr. 25, 2012
W. van Hooff, De kerk van Jan Gijzen lag in... Schoten,
De Zandpoort, nr. 26, 2013
S. Rolle, Memoriaal van Velsen, Een Sociaal Econo
mische beschrijving tot 1900, Groen IJmuiden, 1985
J. O. Baron en M. de Groot, Wederopbouw in Sant
poort 1945-1965, De Zandpoort, nr. 28, 2015
31
(2) De naam Santpoort-Zuid is tot op heden nooit officieel vastgelegd.
Zie art. Wederopbouw in Santpoort 1945-1965, De Zandpoort nr. 28, 2015
