In onze eigen directe omgeving zien we dan toch een meer permanente bewoning. Uit de beschrijving van Tacitus weten we dat op de hogere delen, lees strandwallen, in de delta van de Rijn te midden van bossen en moerassen geleefd werd van veehouderij (koeien, schapen en geiten), akkerbouw, visserij en ruilhandel. De bevolking ten zuiden van het Oer-IJ noemde hij Caninefaten (dat is konijnen eters), die ten noorden ervan Frisii. De meeste wegen liepen van oost naar west en waterwegen waren belang rijker dan landwegen. De ondiepte van het meeste water maakte dat de schepen vooral platbodems waren. Waar nr~ Afb. 6: Boerderijplattegrond uit de derde periode van de Span- jaardsberg. De boerderij is gebouwd op een vroegere akker, waarvan de ploegsporen nog zichtbaar waren. Velsen door H.J. Calkoen, 1967. landwegen water kruisten was een voort, een ondiepte, van bruggen nog geen spoor. Of er ponten waren weten we niet. De zeespiegel rees vanaf ca. 600 v. Chr. tot in de Romeinse tijd met circa 15 centimeter per eeuw, toch verplaatste de kustlijn zich nog zeewaarts. Het zand van de oude duinen wordt ook wel de formatie van Duinkerken genoemd. De duinen waren niet stabiel, stoven op, maar werden door de wind bij gebrek aan begroeiing ook weer weggestoven om elders opnieuw te ontstaan. De strandwal met oude duinen, de zogenaamde Molenduinen, waarop nu Sant poort en Bloemendaal liggen dateert van die tijd. Over de Vroege Middeleeuwen (500-800 na Chr.) is nog vrij weinig bekend. De Romeinen zijn in de derde eeuw na Christus vertrokken en de Franken hebben het hier voor het zeggen. Deze Franken kwamen uit het gebied ten westen van de Rijn en hadden hun regeringscentrum in Doornik (Tournay). Zij verdelen het land in gouwen en in troduceren het leenstelsel. Kennemerland was zo'n gouw. De oudste vermelding van de namen Kennemerland en Velsen, komt voor in een oorkonde uit de periode 715-739 na Chr. Daarin is sprake van een schenking door Karel Martel van goederen "villa Felison nominata, in pago Kinnehim" aan de heilige Willibrord, de Roomse kerk dus. Karel Martel was leenman van de Frankische koning en beleend met Kennemerland. In 838 is er een zware stormvloed geweest en in 841 werd na een inval door de Vikingen de Noorman Rorik met Kennemerland beleend. Later (ca. 885) ontstaat het graafschap Holland, dat gedurende enkele eeuwen, tot ver in de 16e eeuw het hoogste gezag was in onze streek. Algemeen wordt aange nomen dat Gerulf (885-889) de eerste graaf van Holland was, al noemde hij zich graaf der Friezen. Van oudsher behoorde al het onontgonnen land aan de koning, die het aan leenmannen in beheer gaf, zoals uit het zg. Wildernis regaal blijkt. Hier was de graaf dus de leenman. Stuivende duinen en de Wildernisse van Brederode In de 9e eeuw begint de vorming van de jonge duinen en worden de oude duinen geheel overstoven. De zee rukt weer op en de bevolkingsgroei stagneert. De duinvorm ing van de jonge duinen loopt ongeveer parallel met het gezag van de Hollandse graven, d.w.z. tot in de 16e eeuw. De graven op hun beurt beleenden als leenheer edele lieden met delen van hun gebied om het te verdedigen en besturen. De naam Brederode wordt voor het eerst genoemd in een oorkonde van 1244. Aan het einde van de 13e eeuw is kasteel Brederode gebouwd op een zeer strategische plek, namelijk aan de oostkant van de Jonge duinen, rond het jaar 1000 ontstaan door overstuiving van de oude duinen, aan de zuidkant van het dan ontoegankelijke moer asgebied "De Schipbroeken" en langs de enige noord-zuid route langs de kust. De naam Brederode duidt op het rooien van bos in een breed gebied. Dit oorspronkelijke bosgebied op de jonge en oude duinen maakte al eeuwen deel uit van de Haar lemmerhout, die zich uitstrekte van Vogelenzang in het zuiden tot Bergen in het noorden, eigendom van de graven van Holland. Aangenomen wordt dat het rooien van het bos mede oorzaak is van het verstuiven van de duinen. Dit heeft ook geleid tot de relatief grote hoogte van de duintoppen, in dien onbegroeid vaak blinkerts genoemd, soms wel tot 45 meter hoog. Wat nu onderdeel is van het NPZK kent o.a. de Kruidberg en de Brederodeberg, vroeger bekend van 36

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

De Zandpoort | 2016 | | pagina 38