Oranje, was
geen vriend
van de Span
jaarden. Hij was
actief met de
reformatie in en
Afb. 17: Hendrikll van Brederode. ronc' Haarlem
en in juli 1566
nodigde hij geuzeprekers uit om hagenpreken te houden
op het terrein van Huis ter Kleef. Het stadsbestuur van
Haarlem vreesde repercussies van Spaanse zijde en liet de
poorten en bruggen sluiten, zodat stedelingen niet naar
de geuzeprekers konden gaan luisteren.
Hendrik II,
17e heer van
Brederode
(1531 - 1568).
Hendrik II van
Brederode,
aanhanger van
de Prins van
Het mocht niet baten, het volk dromde bijeen bij het
kasteel ter Kleef. Dit kwam de landvoogdes Margaretha
van Parma ter ore, die commissarissen stuurde om pool
shoogte te nemen. De Prins van Oranje zag de bui aan
komen en liet Hendrik in 1567 vertrekken naar Duitsland.
Op 15 februari 1568 overleed Hendrik plotseling in het
kasteel Horneburg bij Recklinghausen. In mei 1568 liet de
Hertog van Alva de kastelen van Hendrik van Brederode
verbeurd verklaren. (Bij de openbare verkoping werden
deze echter niet verkocht en bleef de familie in bezit van
het onroerend goed).
Het Beleg van Haarlem.
Don Frederik de Toledo belegerde vanaf 15 december
1572 met 14.000 man Haarlem. Zeven maanden (tot 13
juli 1573) hield het 4.000 man tellende garnizoen onder
kapitein Wigbold Ripperda de strijd vol. Het Haarlemse
garnizoen bestond naast Staatse troepen veelal uit
Duitse-, Waalse-, Engelse- en Schotse huurlingen. Verder
hielpen de Haarlemse schutterijen en bevolking mee met
de verdediging. De Spanjaarden verloren 12.000 man bij
het Beleg van Haarlem, hun grootste verlies in de 80-jarige
Afb. 19: Wat restte
oorlog. Dit grote verlies zal ongetwijfeld aan de kant van
de Spanjaarden tot wraakgevoelens hebben geleid, welke
na de overgave van Haarlem hebben meegespeeld bij
het vaststellen van de strafmaatregelen. Van het
Haarlemse garnizoen van 4.000 man werden, na de
overgave van de stad, 1.500 man om het leven geb
racht, waaronder het Waalse vendel en het vendel
van Ripperda, elk met 400 man. Later werden bij
de Pieter Kapel in Schoten nog eens 270 Haarlem
mers gedood. In 1577 trokken de Spanjaarden zich
voorgoed uit Holland terug. Toen de Spanjaarden
het beleg rond Haarlem ophieven werd het Huis ter
Kleef in 1573 opgeblazen, met gebruik van (waarschi
jnlijk) een vat zwart buskruit. De ontploffing zorgde
voor een enorme gasdruk. Het gearceerde deel is als
ruïne blijven staan.
Afb. 18: Huis ter Kleef tijdens het Beleg van Haarlem.
53
