^5» Stichting Santpoort najaar 2018 oriënteerde kringen.24 Maar de liberalen waren verdeeld over verschillende partijen. Tussen en binnen die partijen waren de meningen over het invoeren van het vrouwen kiesrecht verdeeld. Waarschijnlijk niet toevallig kwam er uit de liberale Kiesvereniging Burgerpligt25 de vraag of de Afdeeling zich bij hen wilde aansluiten. Opvallend is dat de voorzitster, Jeannette van Bergh van Eysinga, er geen bezwaar in zag. Maar de ledenvergadering was duidelijk, hier kon geen sprake van zijn: volgens de Statuten van de Bond zou men immers geen politieke voorkeur uitspre ken. Aansluiting zou kunnen betekenen dat sommige leden zouden vertrekken. Wel waren leden natuurlijk vrij om zich aan te sluiten bij een politieke partij. Propaganda De Afdeeling organiseerde vele propaganda-activiteiten. In 1916 waren er verschillende bijeenkomsten: in maart een avond van de Afdeeling waarop de voorzitster sprak over de 'noodzakelijkheid van vrouwen in de Tweede Ka mer'; in mei was er een zogenaamde Vraag en Antwoor- davond voor leden en niet-leden. Mej. Staas, de betaalde propagandiste van de Bond, was hiervoor naar Santpoort gekomen om vragen te beantwoorden. De opzet was sim pel. De aanwezigen konden een vraag in een bus doen en mej. Staas verstrekte het antwoord. Een groot deel van de 25 aanwezigen maakte van deze mogelijkheid gebruik.26 Men pakte het ook grootser aan, zo was het bestuur be trokken bij de organisatie van een Provinciale Landdag op het landgoed 'Vrijenborgh' van Jonkheer Pieter van Foreest in Heiloo. Het ging hierbij vooral om de strijd om actief vrouwenkiesrecht. Er werd gebruik gemaakt van 'levende beelden', zoals een stembureau waar men zou zien "hoe hooggehoede heeren en arbeiders bene vens allerhande vreemdsoortige elementen wèl hun kiezersplicht mochten uitoefenen, doch dit verboden werd aan de vrouwelijke advocaten, en doctoren, ver pleegsters, dienstmeisjes enz." aldus de toelichting van de presidente van de Amsterdamse Afdeling van de BvVK. Het was een succes, "uit alle hoeken der provincie gekomen, naar schatting 1000 bezoeksters en bezoekers, onder wie de burgemeesters van Alkmaar en Heilo."27 In september van hetzelfde jaar overlegden alle be sturen uit Noord-Holland in Bloemendaal hoe zij vrou wen zouden kunnen betrekken bij de politiek, zodat alle partijen ter linkerzijde (d.w.z. de partijen die voor vrouwenkiesrecht waren) versterkt konden worden. Eind juni 1916 was er een hoogtepunt voor de Af- deeling Santpoort: een propagandamiddag voor le den op Duin en Kruidberg. Verschillende sprekers hielden een toespraak over de wenselijkheid van de invoering van vrouwenkiesrecht. Het Santpoortse koor Vox Humana bracht liederen ten gehore. Ook in juni 1917 werd een dergelijke bijeenkomst gehouden. Men beperkte zich wel tot zulke keurige bijeenkomsten. In juni 1916 was er een grote landelijke demonstratie voor vrouwenkiesrecht in Amsterdam. Achttienduizend man nen en vrouwen gingen de straat op. Het was een initia tief van de Vereeniging voor Vrouwenkiesrecht, maar ook andere organisaties namen deel. De Bond niet: demon straties vond men 'militant' en daar wilde men zich verre van houden. Vrouwen in de Tweede Kamer? Vanaf 1917 zien we een verandering. Het gaat niet alleen meer om propaganda. De grondwetswijziging, zoals voor gesteld door het kabinet, was aangenomen en in decem ber 1917 afgekondigd. In juli 1918 zouden er verkiezingen komen voor de Tweede Kamer, vrouwen mochten helaas nog niet stemmen, maar konden wel gekozen worden! De vrouwenbeweging spande zich in om te bewerken dat partijen vrouwelijke kandidaten op - liefst verkiesbare - plaatsen zouden zetten. Ook ging men aan de slag om vrouwen meer te betrekken bij politieke discussies, want misschien zouden vrouwen ook binnen afzienbare tijd mogen stemmen. Ook de Afdeeling Santpoort beraadde zich op haar taak t.a.v. de aanstaande verkiezingen. In overeenstemming met haar politieke neutraliteit organi seerde zij twee avonden, natuurlijk met partijen die vrou wen op de kieslijst hadden gezet. In mei 1918 een avond 24 Henriëtte de Clercq kwam uit een conservatief-liberale familie, haar zoon heeft zich twee keer kandidaat gesteld voor de Tweede Kamer, waarschijnlijk voor de liberale Vrijzinnige Bond. De van den Bergh van Eysinga's verkeerden in radicale kringen, ook politiek vaak richting VDB. De echtgenoot van Annie Cremer-Hogan, J.T. Cremer zat voor de Liberale Unie in de Tweede Kamer. 25 Oorspronkelijk waren er geen politieke partijen. Er waren alleen lokale politieke verenigingen (kiesverenigingen) die zich vooral richtten op de kandidaatstelling voor de verkiezingen. De Liberale Unie was in feite een federatie van kiesverenigingen. Burgerpligt had aan de wieg gestaan van deze partij. 26 IJC 10 mei 1916. 27 HD 7 juni 1916. 13

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

De Zandpoort | 2018 | | pagina 15