rijke bewoners van landgoederen. Enkele voorbeelden: in 1748 wordt een luxe categorie koopwaar geadverteerd: "Op morgen den 14 September zal men ten huyze van Jacobus van Veen, hospes in de Groene Valk, in de Sand- poort buyten Haerlem, verkoopen, eenige schoone lange Windhonden, Brakken en Spions. [Het gaat hier om drie soorten jachthonden.] Dezelve zyn op de Verkoopdag te zien." In 1804 vinden we een voorbeeld van een van de talrij ke verkopingen (op afstand) van agrarische producten: "Men zal in de Herberg de Groene Valk, in de Sand- poort, publiek verkoopen: eene groote Party GRASGE WAS en ETGROENEN [etgroen "nagroen", tweede oogst of snede grasgewas], van diverse landeryen, gelegen in de Polder de Velserbroek, in de Meerweiden en Buyten- dyken, alsmede in de Veenen en onder Noord-Akendam; kan zeer gemaklyk te Water worden vervoerd." Herbergiersechtpaar van verre Uit de Amsterdamse ondertrouwregisters blijkt dat op 6 juli 1798 het huwelijk werd ingeschreven van de gerefor meerde Abraham Snijders afkomstig van Bern in Zwitser land en wonend [in de Weyman] aan de Zandpoort bo ven Haarlem onder Velsen met Euphrozina Anspach van Amsterdam, oud 30 jaren en wonend op de Heerengragt. Euphrozina's vader was juwelier en Duits immigrant. Herberg wordt slachterij Een akte uit 1818 na overlijden van het slagersechtpaar Cast-van Aken verklaart de overgang van herberg naar slagerij. De akte vermeldt een afschrift van een transport- brief "zijnde het bewijs van eigendom van een huis met deszelfs stalling schuur en doorrij mitsgaders tuijn erve en werve zijnde voorheen geweest een logement of her berg genaamt de Groene Valck alwaar zedert eenige tijd de vleeschhouwerij is geexecuteert staande en gelegen in de Zandpoort onder Velsen belend ten oosten de Here- weg op den 26ste April 1812 voor de notaris Gerlings en getuigen en residerende te Haarlem en 4 Mei daaraan volgende behoorlijk geregistreerd en overgedragen door Euphrosina Anspach eerder weduwe van Abraham Snij ders en thans huisvrouw en buiten gemeenschap van goederen getrouwd met Jacobus van Braband". De koop som bedroeg 1.400 gulden. Wat de herberg tussen maart 1807 (overlijden laatste herbergier Abraham Snijders) en april 1812 (verkoop aan Gotlieb Cast) voor functies heeft gehad, is onbekend. Wellicht tijdelijke verhuur als logement en koeien- en paardenstal. Of misschien was Cast al betrekkelijk kort na zijn huwelijk in 1807 hier vanuit Amsterdam neerge streken? Zijn oudste dochter Susanna werd immers in 1809 of 1810 in Velsen geboren. Georg Gottlieb Cast was dus de eerste permanente slager in het pand. Net als Eu- phrosina's vader belandde hij op de draaischijf Amster dam vanuit Duitstalig gebied. In de akte van ondertrouw in 1801 van de 34-jarige Lutherse Cast met zijn eerste echtgenote Anna Margaretha Machielse staat als plaats van herkomst van de bruidegom "Bylsteyn bey Heilbron" [stad aan de Neckar in Baden-Württemberg]. Dit huwelijk was "gedissolveerd", toen in juni 1807 in Amsterdam zijn ondertrouw met de Velsense Margaretha Magdalena van A(a)ken werd geregistreerd. George Gottlieb woon de toen "in de Dirk van Hasseltsteeg bij de Slager". De toevoeging "bij de slager" betekende meestal als slagers knecht in dienst van de slager en inwonend. De Velsense schout-secretaris C.C. van Valkenburg had in 1807 het huwelijk van zijn gemeentelid M.M. van Aken geaccor deerd. Het ligt voor de hand dat het echtpaar enige tijd na het overlijden van Abraham Snijders, waarschijnlijk in 1809, toen hun eerste kind in Velsen werd geboren, naar de Zandpoort vertrok om er huurder te worden van de voormalige Groene Valk en er een "slagtersaffaire" op te richten. (Het was heel gebruikelijk dat middenstanders hun winkel eerst huurden voordat zij het pand kochten.) Margaretha Magdalena van A(a)ken was dochter van de Velsense timmerman Barent van A(a)ken en van Susan na Arnoux. Het echtpaar Cast-van Aken kreeg in Velsen in 1809-1816 vijf kinderen, van wie er drie als zuigeling overleden (in 1814 - 1817). De eerste twee kinderen, naar grootouders aan moederszijde vernoemd, Barend en Suzanna, waren wel levensvatbaar. Maar zij werden al jong wees. In 1818 lezen we als eerste overlijdensadver tentie: "Mijn geliefden Man GEORGE GOTLIEB CAST is hedenmiddag, in den ouderdom van circa 54 Jaren [in de overlijdensakte ondertekend door zwager Pieter Jo zef van Aken en buurman van den Berg wordt gespeld Godliep en wordt diens leeftijd aangeduid als "ruim 53"], najaar 2018 Stichting Santpoort 28

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

De Zandpoort | 2018 | | pagina 30