Tuin Anna van Burenlaan 2018. Gebogen lijnen.
Tuin Anna van Burenlaan 2018. Herkenbare elementen: rust,
door de huidige bewoonster, Victorien Jansen, die tot
mijn vreugde vertelt dat zij en haar man er twintig jaar
wonen en niets aan het ontwerp van de tuin veranderd
hebben. Bij aankomst had ik al een gazon met een solitai
re boom gezien en een trap naar het terras voor het huis.
Kenmerkend voor Bleeker. Ik heb de ontwerptekening bij
me en samen met de bewoonster loop ik door de tuin.
Alles is er nog: rechte lijnen bij het huis, gebogen lijnen
verder weg. Heesters en bomen rondom. In de achter
tuin prachtige hagen die de gebogen vormen versterken.
Deze zijn overigens niet te zien op de ontwerptekening.
Alles loopt zonder onderbreking in elkaar over. Het ge
heel straalt rust uit, precies wat Gerard Bleeker met zijn
tuinontwerpen wilde bereiken.
Twee andere ontwerpen
In de collectie bevinden zich nog twee andere ontwer
pen waarbij Santpoort vermeld staat. Eén map bevat zes
ontwerpen uit de periode 1937-1942 voor tuinen op het
terrein van het Provinciaal Ziekenhuis Meer en Berg.
Het andere ontwerp trekt mijn aandacht: een ontwerp
van een openluchttheater in het Burgemeester Rijkens-
park. Het ontwerp dateert uit 1953. Een openluchttheater
in het park? Daar heb ik nog nooit iets over gehoord.
Dit openluchttheater is nooit gebouwd. Het was groots
van opzet: maar liefst 3000 zitplaatsen. Het was niet be
doeld als vervanging van de in 1936 gebouwde muziek
tent, want op de tekening wordt een 'verplaatste muziek
tent' aangegeven. Het blijft voor mij helaas onduidelijk in
wiens opdracht dit ontwerp gemaakt is. Ook in het ar
chief van de gemeente Velsen is niets over een opdracht
aan Bleeker te vinden. Ook de literatuur en navraag bij
oudere Santpoorters leveren niets op.
Bleeker was vertrouwd met het ontwerpen van open
luchttheaters. Het bekendste openluchttheater van zijn
hand is nog steeds te vinden in Vierhouten op het terrein
van de Paaschheuvel 1929) Een ander door hem ont
worpen openluchttheater is in de periode 1935-1937 ge
bouwd in Blaricum als werkverschaffingsproject. Beide
openluchttheaters staan afgebeeld in een speciale uit
gave van het tijdschrift 'De 8 en Opbouw' februari 1939.2
De stijl van Bleeker is te herkennen: bij de bouw van deze
openluchttheaters is gebruik gemaakt van de natuur
lijke geaccidenteerdheid van het terrein, ze passen in
de omgeving. Het openluchttheater in het Burgemees
ter Rijkenspark moest volgens het ontwerp in de hoek
Wüstelaan/Olga von Gotschlaan komen. Men kan zich
voorstellen dat Bleeker de 'natuurlijke omstandigheden'
daar uitermate geschikt vond voor zijn ontwerp.
Arboretum Gimborn
Ten slotte wil ik nog terugkomen op het Arboretum
Gimborn. Het ontwerp van Gerard Bleeker is nog steeds
zichtbaar in het park van het Nationaal Bomenmuseum
in Doorn.
In 1924 maakt Gerard Bleeker een ontwerp voor de inktfa-
brikant Max von Gimborn. Von Gimborn was in 1904 een
inktfabriek gestart in Zevenaar en was daar een kleine
bomenverzameling begonnen. Zijn grote liefde waren co
niferen, maar naaldbomen gedijen beter op zandgrond
dan op klei. Daarom koopt hij een stuk grond van 47
hectare in Doorn. Hij wil er een landhuis neer laten zet
ten, omringd door een parkachtige bomentuin. Bleeker
Foto: Florian v.d. Horst
een solitaire boom. Foto: Florian v.d. Horst
2 'De 8 en de Opbouw' was het blad van de gelijknamige vereniging
van modernistische architecten.
49
Stichting Santpoort najaar 2018
