Grenspalen
Joost Veer
De grens tussen Santpoort en Bloemendaal
Velen van ons steken regelmatig de grens tussen Sant
poort en Bloemendaal over. We denken daar niet eens
bij na; het enige wat de grens verraadt, zijn de blauwe
borden van de bebouwde kom, soms gecombineerd met
een abrupte verandering van het wegdek van klinkers
naar asfalt. Genoeg reden dus om de ogen goed gericht
te houden op de weg of het fietspad. Wat dan niet zo snel
meer opvalt, zijn een paar vreemde stenen paaltjes in de
berm.
Wie eens de tijd neemt om ze te bekijken, ziet dat het
geen betonnen paaltjes zijn, die aangeven dat er een
elektriciteitskabel of waterleiding ligt onder de grond,
maar historische grenspalen.
Maar wie hebben ze daar neergezet en waarom? En wat
betekenen die letters die erop staan eigenlijk? Onderzoek
leerde dat twee instanties de meeste palen plaatsten. En
er blijkt veel over te vertellen te zijn.
Om meer over de palen te weten te komen kunnen we
het beste naar historische kaarten kijken, bijvoorbeeld de
kaart uit 1746.
De noordgrens van het Hoogheemraadschap van Rijnland in 1746
Op deze kaart bestaat de grens tussen Velsen en Bloe-
mendaal eigenlijk uit niet meer dan drie rechte stukken
lijn. Eén stuk vanaf de zee naar de tegenwoordige Bre-
deroodseweg, vanaf de "Schei-steen" aldaar schuin naar
de hofstede Zinneveld, en vanaf daar oostwaarts via de
"scheidingsloot" naar de Delft. Kortom, op de kaart een
overzichtelijke grens. En deze grens is ook vele eeuwen
zo gebleven.
Wat daar ook toe heeft bijgedragen is dat de deze grens
niet alleen een grens tussen de gemeentes was (deze
heetten trouwens toen nog ambachten), maar ook tus
sen twee hoogheemraadschappen. Dankzij hen zijn is er
nog een schat aan informatie bewaard. Zo weten we dat
er op veel meer plaatsen grenspalen zijn gezet, en dat die
"makkelijke" grens toch ook niet zo ideaal was.
De grenzen van de hoogheemraadschappen
Het zijn de Jan Kros en Arend Latenstein, landmeters van
respectievelijk het Hoogheemraadschap van Rijnland en
het "Hoogheemraadschap Hondsbossche en Duinen tot
Petten" die in 1830 een lijvig rapport uitbrengen aan hun
Uitsnede uit kaart A-4484, NL-LdnHHR, Collectie kaarten
.De fiolen
25
Stichting Santpoort najaar 2019