Telefonistes aan het werk (1908)
Telefoneren was nog niet zo eenvoudig.
Uit de hieronder afgebeelde handleiding van een tele
foonboek uit 1891 blijkt dat telefoneren niet eenvoudig
1H7. Uturne Maatuclaïuil yau LevensverzeKeting ei uiireite te imsteito-
Kantoor to Budapest: IV Kor'onalicrczeg utcza 20.
NIDERLANDSCN1 ItELL—TELEPHOO^i MAATSCHAPPIJ
Handleiding voor hot gebruik van de toestellen in
het plaatselijk verkeer.
Handleiding voor het gebruik van de toestellen in het plaat
selijk verkeer. Uit de Officieele Gids der Nederlandsche Bell
Telefoon Maatschappij verschenen in 1891.
was. Het lijkt vooral een uitdaging om op het goede
moment de telefoon op te nemen of weer op de haak te
leggen. Ook moest men leren om de telefoon goed tegen
het oor gedrukt te houden en niet te dichtbij of te hard
te spreken. Er was een belangrijke rol weggelegd voor de
'beambte' van het Centraal Bureau. De 'beambte' was de
telefoniste. Zij legde verbinding tussen beide abonnees
door het kabeleind van de aanvrager en dat van de ge
wenste gesprekspartner in het 'wisselbord' te prikken.
Elke abonnee had namelijk in de centrale een eigen ka
belstekker en een eigen genummerde positie op het wis
selbord.
Vanuit de centrale gingen de kabels in brede bundels via
'opstijgpunten' de lucht in. De draden werden opgehan
gen aan palen of aan bevestigingspunten op hoge daken.
Elke abonnee had een eigen draad. Na verloop van tijd
ontstond een groot ingewikkeld spinnenweb van dra-
denbundels in de stad. Buiten de stad gingen de draden
via houten palen in de wegberm.
De constructie veroorzaakte vaak problemen. Bij storm
en ijzel waren de draden heel kwetsbaar. Bij wind gingen
ze gonzen of 'zingen' en kwamen er klachten van mensen
die daardoor niet konden slapen. Vanaf 1898 begon men
in Haarlem kabels onder de grond aan te leggen. Het bin
nenvoeren in de percelen bleef vooralsnog bovengronds.
De bekabeling onder de grond was beperkt tot de stad,
aan de rand van de stad en in kleine gemeenten bleven
de 'luchtlijnen' bestaan.
De telefoonbezitters
De meeste abonnees van de telefoon woonden in de
stad. Daarbij waren in het algemeen twee groepen te
onderscheiden. De groep die een telefoon had 'als luxe'
en de groep die een telefoonaansluiting nam vanwege
beroep of bedrijf. In Haarlem is dat goed te zien. Onder
de 140 abonnees in 1891 bevonden zich welgestelden uit
de villaparken en daarnaast waren fabrieken aan de rand
van de stad geabonneerd, alsmede diverse middenstan
ders uit de binnenstad.
Interlokaal verkeer
In 1888 kwam een telefoonverbinding van Haarlem
met Amsterdam tot stand, tegelijk met een lijn Amster
dam-Zaandam. Hiermee waren de eerste interlokale
verbindingen in Nederland gerealiseerd. In die tijd sprak
A M S T E K O A >1.
1. Wanneer men met een der geabonneerden wenscht te spreken
a. draait men de kruk aan het scheltoestel een paar malen
om, terwijl do Telephoon aan den haak blijft hangen
b. neemt daarna den Telephoon van den haak, drukt hem
goed tegen het oor aan en
c. wacht de vraag van het Centraal-Buréau af, dan
d. deelt men den beambte het nummer mede van den ge
abonneerde met wien men spreken wil, en
e. wacht, altijd met den Telephoon aan het oor, totdat de
beambte door het woord „voorwaarts" het teeken heeft
gegeven, dat de verbinding met den geabonneerde met
wien men spreken wil, tot stand is gekomen; dan
f. hangt men den Telephoon weder aan den haak,
g. schelt men zelf den geabonneerde met wien men spreken
vil en zoodra deze aan zijn Telephoon is gekomen kan
het gesprek beginnen.
2. Bjj het spreken houdt men den Telephoon altijd tegen het
oor gedrukt, en spreekt op een afstand van c\ 2 decimeters
van het spreektoestel met het gewone stemgeluid
wenscht 19 onnoodig en voor de duidelijkheid onge-
3. Is het gesprek afgeloopen, dan
h dv?gtr Tnide? ïelePh°°n weder aan den haak,
n l in6 eenmaal om.
Zonder £tnteek"BureaoUWOt'dt dan de ^'binding opgeheven.
de ve binding blbven"!^^ nadeel Van de A^neeX
4 woerdeneStaan niet door andel'e»
neemt mengdon°Telenhoon00r X' °PSeroePen dan
het oor en luistert Van den haak, drukt hem tegen
najaar 2019 Stichting Santpoort
4