Wandelingen en fietstochten
Bereikbaarheid
Rustbanken
Bezienswaardigheden
Dé grote bezienswaardigheid van Santpoort was de Ruï
ne van Brederode. De Ruïne was in 1860 op romantische
wijze hersteld en trok vele bezoekers. Zo schreef Craan-
dijk in zijn wandelgids dat in de maand juli van het jaar
1876 maar liefst 2400 mensen de Ruïne bezocht hadden.
Hoe belangrijk de Ruïne voor het toerisme was, blijkt uit
het feit dat in de Gids voor Santpoort zes bladzijden ge
wijd werden aan de geschiedenis van het kasteel.
Ook een bezoek waard waren de Brederoodsche Berg en
de Blauwe Trappen.6 Een van de hoogste toppen van de
duinen achter Santpoort met een uitzicht van ‘ongeëven
aarde schoonheid’.
Maar er was nog meer. De ‘Stationsweg’ (de huidige
Wüstelaan) bood aan beide kanten zicht op het land
goed Spaarnberg met mooie vijvers, waterwerken en een
hertenkamp, het Zwitserse chalet en de ‘keurig ingerich
te’ Fröbelschool van mevrouw Wüste. In het dorp Sant
poort stond het huis Vlugthoven met een ‘ongewoon
schoonen tuin’ en daartegenover een grazige vlakte,
een ooievaarsnest en een onbegrensd vergezicht. Aan
de achterkant was het nog ‘paradijselijker’: een weiland
met in het voorjaar grazende schapen en lammeren, later
Een groot voordeel van Santpoort was de bereikbaarheid.
Santpoort-Station was onmiddellijk aan de spoorweg
gelegen en het eigenlijke dorp ‘Santpoort’ was in twintig
minuten wandelen te bereiken langs een ‘prachtig be
lommerde weg’. En dan was er ook nog de stoomtram:
langs het dorp lag de Stoomtramweg Haarlem-Alkmaar.
Als je in de natuur wilde wandelen, moest je ook kunnen
uitrusten en genieten van de omgeving. Net als andere
verenigingen spande de Vereniging voor bevordering
van het vreemdelingenverkeer Santpoort zich in voor
het plaatsen van rustbanken. Na toestemming van het
college van B&W Velsen werden in mei 1907 twee rust
banken geplaatst: een op de Bloemendaalsestraatweg
tegenover de woning van de tuinbaas van mevrouw
Wüste en een op de weg naar de Ruïne van Brederode.
Later kwamen er langs de verschillende wandelwegen
meer rustbanken bij. Deze rustbanken waren een punt
van zorg. In 1914 werd er al geklaagd over de staat van
de banken. In mei 1921 schreef het Haarlem’s Dagblad
over de vernielzucht aan de banken: “Zodra ze geplaatst
worden, worden ze reeds bekrast en wordt er in gesne
den.” De vernielingen trokken zelfs buiten Santpoort
de aandacht, zoals blijkt uit een passage in het boek
‘Ken ons land en heb het lief’ van DJ. van der Ven. In het
hoofdstuk ‘Bestrijding der tuchteloosheid in Nederland’
hekelde hij de vernielzucht en volgens hem erfelijke
eigenschap van Nederlanders om alles te bekrassen. Als
voorbeeld noemde hij daarbij de door de Vereeniging
voor de bevordering van het Vreemdelingenverkeer
te Santpoort geplaatste rustbank aan de Brederoodse
weg.
In 1923koos de vereniging voor nieuwe, maar minder
fraaie banken, die meer bestand zouden zijn tegen de
vernielzucht van de jeugd.
De meeste mensen kwamen om te wandelen en te fiet
sen. Fietsen kon men naar Bloemendaal, Velsen, Spaarn-
dam en Schoten, gedeeltelijk over grindwegen. Het lan
delijke Kerkpad van Santpoort naar Driehuis was sinds
1920 verboden voor fietsen.
Voor wandelingen was vaak een vergunning nodig. Voor
een wandeling in de bossen van de Neethof, Boschbeek
en Jachtlust kon men die krijgen bij de jachtopziener op
opgevolgd door rundvee en op de achtergrond een kleine
boerderij.
En tenslotte Molen ‘de Zandhaas’, zeer de moeite waard
om bezocht te worden.
verdringt en “gehuld in wolken stof en in gevaar gebracht
door automobielen, rijtuigen en rijwielen” de bollenvel
den kan bekijken.5
Ook de Gids voor Santpoort wees op de onvrijheid en
drukte in de badplaatsen die ‘in de mode zijn’: voor een
aangenaam verblijf in de zomer kon men beter naar Sant
poort gaan.
Stichting Santpoort najaar 2020
7
5 HD 6 april 1906
6 De Brederodeberg werd ook wel ‘Blauwe Trappen’ genoemd.
Volgens overlevering heeft het duin de naam te danken aan de trap
van blauw geschilderde balken die tegen dit duin omhoogliep. Het
was vanouds een veel bezocht uitzichtspunt. De Zandpoort 12 (1995)38
