Het overlijden van mevrouw Wüste
Identiteit
Financiën
najaar 2022 Stichting Santpoort
8
van de ‘Afdeeling’ konden de boeken gratis lenen. Er was
ook een ‘volksbibliotheek’ in een lokaal van de Openbare
Lagere school. In 1918 werden de bibliotheekjes samen
gevoegd. Mevrouw Wüste liet speciaal voor deze ‘volks
bibliotheek’ een kleine uitbouw aan de Bewaarschool
maken. De leiding bleef in handen van mevrouw van
Runnard. In 1918 kon iedereen voor 1 cent per week een
boek lenen. De lezers konden kiezen uit zo’n 850 boeken.
De stichting van de bewaarschool vond plaats vanuit
Nederlands-Hervormde kring. De predikant F.W.N. Hu-
genholtz was een van de voorvechters van de oprichting
van de bewaarschool geweest. Olga Wüste-von Gotsch
was lidmaat van deze kerk. Toen die afbrandde zat ze in
het comité voor geldinzameling voor een nieuwe kerk. Ze
schonk samen met anderen de preekstoel, het doophek
en de lambrisering aan de nieuwe kerk. Ze koos echter
welbewust niet voor een Nederlands-Hervormde be
waarschool, maar bepaalde dat haar bewaarschool toe
gankelijk moest zijn voor alle gezindten (en alle standen).
Dit was bijzonder want het was de tijd van de zg. school
strijd, het heftige conflict tussen de voorstanders van
neutraal openbaar onderwijs (uitgaand van de gemeen
te) en het, meestal protestantse of Rooms-katholieke,
bijzonder onderwijs. De Bewaarschool van mevrouw
Wüste was een zogeheten neutraal bijzondere school.
Decennialang droeg mevrouw Wüste nagenoeg alle kos
ten. De ouders moesten vijf cent per week schoolgeld be
talen. In 1922 kwam er in Velsen een gemeentelijke veror
dening voor bewaarscholen waarin eisen gesteld werden
aan de salarissen van het onderwijzend personeel en het
aantal leerkrachten in verhouding tot het aantal kinderen.
De gemeente gaf subsidie aan bijzondere bewaarscholen
die aan deze eisen voldeden. Ook de Bewaarschool van
mevrouw Wüste ontving een substantiële gemeentelijke
bijdrage. Deze varieerde van ruim 3500 gulden in 1923 tot
ruim 4700 gulden voor 1931. Met behulp van deze subsi
die kon de school blijven bestaan. De school voldeed niet
helemaal aan de eisen van de gemeente: tot aan 1932
kreeg de school steeds een ontheffing voor het feit dat er
geen tweede ‘helpster’ was. Maar verder was de kwaliteit
in orde; als dat niet zo was, had de school een veel lager
bedrag gekregen. Dit lot trof vier van de negen bijzondere
bewaarscholen in Velsen.
Een nadeel was dat er ook kinderen uit Schoten op de
school zaten, elk jaar werd de subsidie daarom enigszins
verlaagd. Velsen ging geen kinderen uit Schoten subsidi-
eren! Overigens betrof dit maar een beperkt aantal kin
deren.
In 1924 overleed mevrouw Wüste. Ze had goed voor de
school gezorgd, want bij testamentaire beschikking liet ze
een kapitaal na aan een nieuwe stichting, die uit de rente
een deel van de exploitatiekosten kon financieren. In het
bestuur van de nieuwe Stichting Bewaar- en Naaischool
“Spaarnberg”, had de erflaatster een aantal notabelen
benoemd, de burgemeester van Velsen (toen de heer R.
Rijkens), de predikant van de Nederlands-Hervormde Ge
meente van Santpoort (Prof. Dr. G.A. van den Bergh van
Eysinga), een armbezorger van de Rooms-Katholieken in
Schoten (de heer P. J. Sintenie) en twee vooraanstaande
dames uit Santpoort (Mej. J.G. Fontein - gezelschaps
dame van mevrouw Wüste - en Mej. J. L. Enschedé, be
woonster van Vlugthoven). Deze twee vrouwen waren
zeer betrokken bij en actief in het sociale leven in Sant
poort. De baronesse zorgde zo via haar testament dat de
toegankelijkheid voor alle gezindten gewaarborgd bleef.
Ook in de toespraken bij haar begrafenis werd benadrukt
dat Olga Wüste-von Gotsch geen onderscheid maakte in
kerkelijke richting, in links of rechts.
spr. De openbare armoede heeft zij hel
pen bestrijden, de stille armoede heeft
zij helpen wegnemen.
Maar bovenal zijn wij haar erkente
lijk voor haar stichting: de Bewaar
school te Santpoort, die een zegen voor
het zuidelijk deel der gemeente is ge
worden. Velen, die hier tegenwóordig
zijn, zijn vervuld met groote dankbaar
heid, maar spr. is overtuigd, dat er nog
veel meer in den geest hier tegenwoor
dig zijn, met rouw in het hart, maar
met grooten dank voor wat mevr. Wüs
te deed voor hun kroost.
Waarderende woorden van burgemeester Rijkens op de
begrafenis van Olga Wüste-von Gotsch.
IJmuider Courant 16 januari 1924
