i w
Bronnen
De plekken waar veen in de ondergrond zit, zijn dus
nog wel een beetje te herkennen. Het overige gebied in
Santpoort bestaat uit zandgrond van de Oude Duinen,
strandwal en strandvlakte. Het oorspronkelijke land
schap van de Oude Duinen (op de strandwallen, of daar
net omheen) is in de loop der eeuwen op natuurlijke wij
ze geërodeerd, maar vooral door mensen veranderd. In
het Burgemeester Rijkenspark kunt u nog een licht gol
vend duinlandschap ervaren, al draagt dat ook sporen
van menselijke activiteit. Een verrassend relict van het
oude duingebied ligt in de achtertuinen tussen de Span-
jaardsberglaan en J.T. Cremerlaan. Hier “piekt” het maai
veld net anderhalve meter hoger dan de nabije omge
ving. Dit geeft een speels effect, en vraagt wat creativiteit
van de bewoners met hun tuinonderhoud (afbeelding
5). Dit kleine stukje resterend natuurlijk reliëf maakte
onderdeel uit van een groter stuk wildernis, dat aan de
overzijde van Cremerlaan nog iets hoger was. Daar lag de
ten het water dat aan de rand van de duinen omhoog
kwam, dus die zien we op de overgangen van de oude
duinen naar de gebieden met (een beetje) veen in de on
dergrond.
Spanjaardsberg (of Spanjersberg, of kortweg het Bergje,
zie afbeelding 6).
Toen daar in de jaren ’50 oude potscherven werden ge
vonden, is er archeologisch onderzoek gedaan. Daaruit
bleek dat er een grote rijkdom aan resten van neder
zettingen en bewoning te vinden was, die een periode
omspande van 440 v. Chr. tot 200 n Chr. Deze oer-Sant-
poorters hadden natuurlijk niet een klein duintopje
uitgekozen om te wonen en het land te cultiveren: het
duingebied was daar toen nog veel uitgestrekter. Maar
vele honderden jaren later is dit verworden tot een klein
stukje duin in een verder vrij vlak landschap. En zelfs dit
restant van het oude duin heeft uiteindelijk ook plaats
moeten maken voor de aanleg van de MTS, tegenwoor
dig de locatie van het Roos en Beek-appartementencom-
plex. Als Santpoorters moeten we het doen met de kleine
restanten van het reliëf die er nog zijn en die moeten we
koesteren. Niet omdat de provincie dat vindt, maar om
dat ze weer een mooi verhaal vertellen over Santpoort.
Roos, R. Duinen en Mensen Kennemerland (Amster
dam, 2009)
Rijks Geologische Dienst (Toelichting op) de vereen
voudigde Geologische kaart van Haarlem en omge
ving, (Haarlem, 1995)
Stouthamer, E. e.a. De vorming van het land (Voorthui
zen, 2020)
Verbruggen F. Archeobotanisch onderzoek aan pre
historische sporen van Haarlem-Kweektuinen en een
sloot van Huis ter Kleef biaxiaal rapport nr 1087 (Zaan
dam, 2018)
Gezicht op de kraaminrichting Maranatha met daarvoor het
Bergje in 1941.
Opmerkelijk hoogteverschil in een achtertuin aan de Cremer
laan, een restant van de Oude Duinen
Foto:Joost Veer
Stichting Santpoort najaar 2022
23
Beeldbank Noord-Hollands Archief
- aff'SÉA V
w
