De Overveense Zanderijvaart met zandschepen, ca. 1920.
Zanderijvaart Overveen (2020)
Een sterke band en samenwerking
najaar 2022 Stichting Santpoort
een beetje goede wil - nog zien tot waar men heeft afge
graven: zie het opgaande duin naar de Vinkenbaan.
Schoten en Jan Gijzenvaart/Santpoort-Zuid hebben lan
ge tijd een sterke binding met elkaar gehad en hebben
op veel gebieden samengewerkt. De belangrijkste reden
voor deze band is, kort gezegd, de Jan Gijzen Zandvaart.
Tot rond 1820 waren er in Holland weinig goede wegen
en het meeste personen- en goederenvervoer ging over
het water. Op het moment dat de vaart werd gegraven
was Schoten een ambacht, dat direct viel onder de Heren
van Brederode. De vaart eindigde eerst in Jan Gijzenvaart
op de plek waar nu de Dekamarkt zich bevindt. Daar be
gon de zandafgraving en op die locatie werd een aanleg
plaats en een draaikom voor schepen gebouwd. In later
jaren werd de vaart verlengd, zodat een groter gebied,
tot aan de grens met Bloemendaal kon worden afgezand.
De vaart liep voor het grootse deel parallel aan de Bloe-
mendaalsestraatweg.
De Herenweg vormde de noord-zuidverbinding langs de
duinen, van Den Haag naar Haarlem en Alkmaar/Schoorl.
Vanuit Haarlem voerde ook de Schoterweg - via Schoten
- noordwaarts, om via Santpoort Dorp (-Noord) weer bij
de Herenweg uit te komen.
De activiteiten rond de afzanding leidden tot de vestiging
van neringdoenden. Denk daarbij aan een herbergier
(zand scheppen maakt dorstig), een timmerman en smid
(reparaties aan gereedschap, karren en schepen) en ar
beiders, die zich - al dan niet tijdelijk - ter plekke vestig
den.
Op deze plek ontstond de buurtschap Jan Gijzenvaart,
die in de volksmond zo heeft geheten tot ver in de twin
tigste eeuw.
Zoals reeds gemeld vormden waterwegen in Holland de
belangrijkste vervoersroutes en de Jan Gijzenvaart bleef,
ook nadat de afzanding rond 1620 stopte, een belang
rijke waterverbinding met het Spaarne. Dat betekende
dat goederen op weg van en naar Schoten en Jan Gijzen-
Café Dekker, ofwel Vanouds de Blauwe Druif. 1962, vanaf
zuidzijde. Privé archief A. Wulfers
De Jan Gijzenvaart bij de brug over de Bloemendaalsestraat-
weg. Op deze plek was de haven met draaikom en stond
rechts (niet op de foto) herberg De Blauwe Druif (later café
Dekker). Nu staan hier nieuwe appartementen behorende bij
de Dekamarkt. Let op de turfstapel rechtsonder. Ca. 1905.
Beeldbank Noord-Hollands Archief
foto: W. van Hooff
28
Beeldbank Noord-Hollands Archief
-ii-
