SPORT.
Roeken en Tijdschriften.
Gemengd Nieuws.
Van steenkool tot gas.
III
I staande figuur blijkt
6
DE EERSTE HEEMSTEEDSCHE COURANT
Vervolg Plaatselijk Nieuws.
DOELMATIGE VOLKSVOEDING.
Filmvertooning en Demonstratie van Maggi's
Producten.
„Leerzaam en boeiend", zoo luidde algemeen
het oordeel over den voordrachtsavond, die Dins
dagavond in de zaal van het R. K .Vereenigings-
gebouw gehouden werd.
De inleider sprak over „Doelmatige Volks
voeding met betrekking tot de Maggi's Pro
ducten" en lichtte zijn uiteenzettingen toe met
een paar films en een demonstratie met Maggi's
producten.
Spr. bood eerst een interessanten terugblik
op de levens- en voedingswijze onzer voorouders
en toonde aan hoe met de veranderde levens
wijze ook de voedingswijze langzamerhand an
ders wordt. Terwijl onze voorouders nog aan
een buitengewoon vette en zware spijs de voor
keur gaven, is men tegenwoordig hoe langer hoe
meer van inzicht, dat de mensch niet leeft van
wat hij eet, maar van hetgeen hij verteert. De
strijd om 't bestaan is zwaarder geworden en
de tijd ontbreekt ons om zooals onze voorouders
een rustig en bespiegelend leven te leiden. De
zorg voor onze gezondheid dwingt ons naar een
voedingsmiddel om te zien, dat ons voedt en
tegelijkertijd bevorderlijk is voor onze spijs
vertering.
Zulk een voedingsmiddel is de soep! De soep
geeft ons voedsel in den lichtst verteerbaren
vorm en werkt weldadig op het geheele men-
schelijke organisme.
Het is de baanbrekende daad van de Maggi
Fabriek geweest om aan deze dringende be
hoefte tegemoet te komen door de bereiding van
een droge soep in tabletvorm. Maggi's Soep
tabletten bevatten alle bestanddeelen van een
zelfgemaakte soep en behoeven ter verkrijging
van een gereede krachtige soep slechts fijn ge
maakt en korten tijd in water gekookt te wor
den. Het is duidelijk, dat op deze wijze tijd en
brandstof bespaard wordt.
Verder wees spr. op de wijd en zijd bekende
Maggi's bouillonblokjes, die overal algemeen ge
liefd zijn. Inderdaad bestaat er nauwelijks een
smakelijker en aangenamere inleiding van den
maaltijd als een krachtige bouillon of een bouil
lonsoep. De aanwezige dames zullen met genoe
gen vernomen hebben, dat Maggi's bouillon-
Plokjes ook bij de bereiding en verbetering' van
sausen, stamppot, enz., voortreffelijke diensten
bewijzen.
Als derde product werd de Maggi's Aroma
getoond, die in origineele flaconnetjes in den
handel gebracht wordt en ter verbetering van
flauwe spijzen dient, die ondanks toevoeging' van
zout en kruiden nog niet krachtig smaken. Daar
Maggi's aroma bovendien nog de eigenschap
bezit de afscheiding van maagsappen en daar
door de spijsvertering' te bevorderen, is het dui
delijk, dat het geen luxe, maar een belangrijk
hulpmiddel voor elke keuken is.
Zijn uiteenzettingen bevestigde spr., door
ieder in de gelegenheid te stellen de mtusscnen
bereide Maggi's soepen en bouillon te proeven.
Tenslotte werd een zoowel leerrijke als onder
houdende film getoond, die de aanwezigen 111
het grootsche Zwitsersche landschap ver
plaatste.
De grootte der Maggi Fabriek, die zich in het
dal over meer dan 1 K.M. uitstrekt, verbaasde
menigeen. Het eerste deel van den film gunde
ons een blik in het groote landbouwbedrijf, dat
de fabriek er op nahoudt om zich van versche
grondstoffen van de allerbeste kwaliteit te kun
nen voorzien. Het tweede gedeelte van den film
voerde door de fabriek zelf, waar men het ont
staan der drie producten verder volgen kan.
Duiten het schoonmaken der groenten wordt
alles door machines verricht, zoodat geen
menschenhand met het product in aanraking
komt. In 't geheel is orde en zindelijkheid het
kenteeken van het geheele bedrijf.
Met een mooie natuuropname en een geestige
teekenfilm, betrekking hebbende op de Maggi's
producten, werd de interessante avond besloten.
ZWEMMEN.
H.P.C.-Nieuws.
Op Zaterdag 28 en Zondag 29 September
wordt in de badinrichting, Heiligeweg te Amster
dam, een zwemfeest gegeven, uitgeschreven
door de A. L.
H. P. C. heeft op verschillende nummers in
geschreven.
Het programma is als volgt:
Zaterdag 28 Sept., van 8 tot 11 uur nam.:
Estafette, 5 X 50 Meter vrije slag.
De ploeg is als volgt: 1. D. Philippo, 2. D.
Wesseling, 3. J. Uitendaal, 4. H. Eldering, 5. F.
W. Moolenaar.
Estafette 4 X 50 Meter wisselslag.
Ploeg: Schoolslag, J. Stuifmeel; rug, J. Uiten
daal; zijslag, F. W. Moolenaar; vrije slag, D.
Philippo.
Waterpolo wedstrijd H. P. C. INeptunes 1
(Zaandam)..
Opstelling:
B. Moolenaar,
H. Lejjenaar, J. Kodde, F. W. Moolenaar,
H. Eldering, A. Braam, J. Kooyman.
Zondag 29 Sept., 1 tot 6 uur:
Estafette, 4 X 100 Meter vrije slag:
Ploeg: 1. D. Philippo; 2. H. Eldering; 3. Wes
seling; 4. Uitendaal.
Estafette, 7 X 50 Meter vrije slag voor Polo-
ploegen.
Ploeg: 1. B. Moolenaar; 2. H. Leijenaar; 3.
H. Eldering; 4. Kodde; 5. Kooyman; 6. F. W.
Moolenaar; 7. Uitendaal.
Van 8 tot 10 uur:
Finale. Winnaar H. P. C.Neptunes tegen
winnaar H. V. G. B.Nereus.
Winter oe fening
Evenals vorige jaren zal er 's Woensdags van
910 uur geoefend worden in Stoop's Bad.
Deze oefeningen zullen beginnen Woensdag
2 October en duren tot 30 April. Leden, geeft
u allen op, zoodat deze oefeningen een groot
succes worden.
VOETBAL.
Uit het H.B.C.-kamp.
De voetbal rolt weer, en het komende half
jaar regeert het bruine monster.
H. B. C. heeft zich onder de bekwame leiding
van Peer Krom dezen zomer goed getraind en
de vruchten daarvan zijn goed zichtbaar.
Dat hebben wij gezien niet alleen bij het le
elftal, maar ook bij de lagere elftallen. Nu.geen
gepingel, veel vlugger afgeven, beter stoppen en
het kopwerk is uitstekend.
Er zijn in de elftallen aanmerkelijke verande
ringen aangebracht. Vooral het 2e heeft een
groote reorganisatie ondergaan. Wij mogen
spreken van een verjongingskuur, en te oordee-
len naar wat het elftal Zondag tegen R. K. A. V.
II te zien gaf, zal deze verandering wel een ver
betering blijken.
De ouderen hebben den voetbalschoen niet
weggegooid, maar zijn als IIA een klasje lager
gaan spelen, n.l. in de 2e kl. D. H. V. B. Wat het
zal worden zullen wij Zondag zien.
Voor den lustrumbeker, 2e ronde, klopte
H. B. C. II de Amsterdamsche R. K. A. V. II
met 72. En de gasten kwamen lang niet met
een slechte ploeg.
H. B. C. I gaat Zondag naar D. H. L. I.
H. B. C. II gaat haar le Competitie-wedstrijd
spelen in Schoten tegen T. Y. B. B. II, en zoo
spelende als Zondag zullen zij de puntjes wel
mee naar Heemstede brengen.
Op het H. B. C.-terrein achter het R. K. Ver-
eenigingsgebouw worden gespeeld:
H. B. C. IllT. Y. B. B. III, aanvang 12.30 u.
H. B. C. IlaVictrix I, aanvang 2.30 u.
Ook hier zullen de puntjes wel bij H. B. C.
blijven. F.
DAMMEN.
Jubileuniwedstrijden van het district Haarlem.
Ter gelegenheid van het 10-jarig bestaan van
het district Haarlem en O. der R.K. Dambond
werd Zondagavond gespeeld tusschen St. Bavo
en T. E. P.
St. Bavo kwam uit met slechts 7 spelers,
T. E. P. met 6 spelers, zoodat St. Bavo nog 1
partij gewonnen kreeg. Drie partijen werden
remise verklaard.
De uitslag was 713 in het voordeel van
T. E. P.
„DE WANDELAAR".
Zooeven verscheen bij den uitgever A. G. j
Schoonderbeek te Laren, onder leiding van Rinke
Tolman, de negende aflevering van „De Wande
laar", maandblad gewijd aan natuur waardeering,
natuurbescherming, heemschut, geologie en i
folklore.
W. A. van Os weet er de lezers van te door- j
dringen hoe schoon in alle seizoenen Leersums
rijk-verscheiden dreven zijn. Dat het landgoed
De Dellen is gered, is voor Jan Veldman aan
leiding een juichkreet te slaken. Mr. H. van
Haastert houdt zich bezig met het vraagstuk, of
onze bijen inderdaad zooveel schade aan de
komkommerteelt berokkenen.
Dat de verachte zandverstuivingen velerlei
bekoringen hebben voor den ingewijde, weet G.
van Beusekom Jr. ons op welsprekende wijze
duidelijk te maken. Tine Cool werd getroffen
door de pracht van de Teunisbloemen, terwijl
Jan van Mourik zijn beschouwingen over „het
vrije kinderspel" voortzet.
Ds. A. L. Broer leidt ons naar den Noord-
Westhoek van Overijsel om ons wegwijs te
maken in het land der merkwaardige eenden
kooien. Temidden van de slagers waarmee de
klauwieren worden bedoeld brengt ons Ds.
J. I. van Schaick, die in Soest den zeldzamen
roodkopklauwier ontdekte.
P. J. Schenk zingt tenslotte den lof van onze
boeiende heidestreken, terwijl het natuur
historisch allerlei, waarin verschillende lezers
aan het woord zijn, de rijk-geïllustreerde af
levering besluit.
Zooals alle reeds verschenen afleveringen is
ook deze zeer interessant en met zeer fraaie
foto's geïllustreerd.
JEUGDBESCHERMING.
In het Zeitschrift für Missionskunde lezen we
dat in de Japansche volksvertegenwoordiging
een wet is ingediend, waardoor de verkoop van
alcoholhoudende dranken aan alle jonge men-
schen beneden de 25 jaar wordt verboden.
Bij de beraadslagingen voerde een afgevaar
digde, als een argument tegen de wet aan, dat
door de verhooging van den leeftijdgrens van
21 tot 25 jaar het totale alcoholverbruik aan
merkelijk zou verminderen en daardoor de
staatsinkomsten uit de alcoholbelasting zeer veel
zouden terugloopen. Deze inkomsten uit de
alcoholbelasting bedragen nu tegen de 300 mil-
lioen gulden.
Daarop verklaarde de minister van financiën,
Mitsuchi, dat de regeering er geen belang bij
had, de staatsinkomsten daardoor te verhoogen
dat de jeugd door den alcohol ziek gemaakt
wordt. De jeugd te bewaren voor het alcohol
gevaar was belangrijker dan de alcoholbelasting.
Het wetsvoorstel werd aan een commissie voor
advies in handen gesteld.
Laat ons thans den verderen loop van het pas
gevormde gas nagaan.
Elke kameroven staat via een dompelbak in
verbinding met de groote verzamelbuis, die in
doorsnee een middellijn heeft van niet minder
dan 1 M. In den dompelbak scheidt zich een deel
van de teer, die het gas verontreinigt, af. Tevens
dient de bak om den kameroven op het moment
dat deze gevuld wordt, van den verzamelbuis te
kunnen afsluiten om onnoodig gasverlies te
d voorkomen. Uit neven-
hoe dit mogelijk is. De
dompelbak bestaat n.l.
uit drie afdeelingen A,
B en C. De ruimte A
J /C staat in verbinding met
den kameroven, B met
den verzamelbuis, C is
open. Een hoeveelheid
teer in den bak sluit de
ruimten A en B van de buitenlucht af. In C kan
men naar verkiezing het niveau van de teer
doen rijzen of dalen. Bij den in de figuur ge-
teekenden stand staan de ruimten A en B met
elkander in verbinding. Wordt C met teer bij
gevuld, dan rijst het niveau eveneens in A en B,
zoodat de kameroven dan van de verzamelbuis
wordt afgesloten.
Het gas bevat nu nog een aantal verontreini
gende stoffen, die er uit verwijderd dienen te
worden. Het wordt daartoe door verschillende
toestellen gevoerd, die in een apart gebouw staan
opgesteld.
Allereerst moet de teer uit het gas worden
verwijderd. Dit geschiedt door het gas af te
koelen in condensors, waardoor de teer zich ver
dicht en neerslaat. Een zuigperspomp, de z.g.
„Exhauster", perst het gas vervolgens door de
overige zuiveringstoestelïen. Het laatste restje
teer wordt verwijderd in de Peloux. Hierin wordt
het gas door twee concentrische fijngazen cy
linders geperst, zoodat het uiterst fijn verdeeld
'wordt. Tegen een derden cylinder, die de beide
andere omsluit, zetten de microscopisch kleine
teerdruppeltjes die de gasvlam leelijk zouden
doen walmen, als zij niet verwijderd werden
zich af, druipen langs den wand en worden op
gevangen. Koolteer is een niet onbelangrijk bij
product van de gasfabricatie. De productie
bedraagt jaarlijks 3 a 400.000 K.G., wat onge
veer 10.000.- opbrengt. Cokes en koolteer zijn de
belangstrijkste bijproducten van de gasfabricatie,
die tezamen meer dan l/3 van den kostprijs dei-
steenkolen in het laadje terug doen vloeien. (Aan
steenkolen verbruikt het gasbedrijf na de
annexatie ongeveer ƒ80.000.
Het gas, waaruit nu alle teer is verwijderd,
bevat nu nog ammoniak en zwavelwaterstof. Het
eerste is moeilijk brandbaar, het laatste levert
bij verbranding een gas op, dat schadelijk is voor
de ademhaling. Beide dienen dus verwijderd te
worden. De toestellen, die men gebruikt om de
ammoniak uit het gas te verwijderen, berusten
alle hierop, dat ammoniak gemakkelijk oplost in
water. Van deze eigenschap wordt b.v. gebruik
gemaakt in den Kirckhamwasher, een toestel,
dat bestaat uit een grooten cylinder, half gevuld
met water, waardoor het gas wordt geleid.
Roteerende borstels op een as bevestigd bevor
deren het oplossen van de ammoniak in het
water.
Blijft nog de zwavelwaterstof te verwijderen.
Dit heeft weer plaats in een andere afdeeling
van het bedrijf. In een afzonderlijk gebouw be
vinden zich groote platte metalen kisten met
ijzeraarde, waardoor het gas wordt geleid. De
zwavelwaterstof verbindt zich met de ijzeraarde
en het uittredende gas is thans van alle schade
lijke bestanddeelen gereinigd. Het wordt nu naar
de twee gashouders geperst, waai'van de grootste
5000 M3. en de kleinste 1300 M3. kan bevatten.
Dit lijkt een aardige hoeveelheid, doch is slechts
voorraad voor een hal ven dag! i) Het bedrijf
zou dus geen enkelen dag stagnatie kunnen
lijden, want dit zou zich onmiddellijk op minder
aangename wijze manifesteeren: geen straat
verlichting, voor zoover niet electrisch, het eten
niet op tfjd klaar, enz.!
Als slot van onzen rondgang door het bedrijf
leidde de directeur ons nog naar het schaftlokaal
voor de werklieden, het bad- en waschlokaal, hier
natuurlijk onmisbaar, en tenslotte het laborato
rium, waar de kolen worden geanalyseerd en de
bijproducten gecontroleerd. Hier stond o.a. een
autographische calorie-meter. Op een strook
papier was elk oogenblik af te lezen hoeveel
caloriën warmte het gas oplevert; dit bedraagt
gemiddeld 4400 per M-., een zeer behoorlijk
aantal.
Hiermede was ons bezoek aan het gasbedrijf
geëindigd en verlieten wij met een woord van
dank aan den heer Duynstee, die ons op zoo
prettige wijze had rondgeleid, het terrein.
Jaarlijks wordt bijna 3.000.000 M3. gas afgeleverd.
UIT DE GESCHIEDENIS DER FOTOGRAFIE.
De kunst van fotografeeren, die
ernstige beoefenaars vele uren van
genot schenkt, behoort tot, die uit
vindingen, welke een langzame
ontwikkeling hebben moeten door
maken, alvorens tot den huidigen
trap van volmaaktheid te geraken, waartoe zij
thans zijn gestegen. De allereerste ontdekkingen
op het gebied van de fotografie dateeren van
ongeveer honderd jaar terug en tientallen jaren
gingen voorbij, voordat door verschillende per
sonen een geheele serie ontdekkingen en ver
beteringen waren toegepast, die tot de eerste
bruikbare fotografieën leidden.
Wel was het reeds veel eerder bekend, dat men
door de werking van het licht onder zekere
omstandigheden een beeld kon verkrijgen, maar
de toepassing er van ontbrak. De donkere kamer,
een vierkant kastje met een gaatje in een der
wanden bleef langen tijd niets anders dan
kinderspel, hoewel echter reeds Leonardi da
Vinei zich met toepassingen daarvan bezighield.
In het midden der 16e eeuw kwam de Napolitaan
Porta op het denkbeeld, in de opening van de
camera obscura een lens te plaatsen, wat aan de
helderheid en zuiverheid van het beeld ten' goede
bleek te komen. Hoewel dus het beginsel reeds
eeuwen terug bekend was, kwam men niet veel
verder, daar men de middelen niet kende om het
in de camera gevormde beeld vast te houden,
blijvend te maken. Toch ontbrak het niet aan
pogingen, om tot dit resultaat te komen. Zoo
ontdekte zekere Fabricius, dat het beeld, dat
door de lens op den achterwand van de camera
werd geprojecteerd, een tijdlang bewaard bleef,
wanneer men daar een schermpje met zilver-
chloried tegen aan zette. Deze ontdekking, hoe
belangrijk ook, had niet de gevolgen, die men
er van zou verwachten, en het zou tot het begin
van de 19e eeuw duren, aleer de pogingen om blij
vende beelden te verkrijgen, eenig resultaat
opleverden.
Nicephore Niepce, een oud-officier, was een
der eerste onderzoekers, die zich op eenig succes
kon beroemen. Hij bevochtigde papier met een
oplossing van asphalt in lavendelolie en belichtte
dit uren lang in de camera. Na behandeling met
aetherische oliën vertoonden de door het licht
meer of minder sterk getroffen deelen een beeld,
dat echter zeer vaag was. Een tijd lang werkte
hij tezamen met een jongen schilder, Louis
Daguerre, met wien hij toevallig in aanraking
was gekomen en die zich met dezelfde onder
zoekingen bezig hield. In 1829 sloten zij een
contract, waarbij zij zich verbonden, verdere
proefnemingen voor gezamenlijke rekening te
doen. Toch vorderde de zaak slechts langzaam,
zoodat Niepce reeds de hoop opgaf, totdat er
plots een omkeer kwam door de ontdekking van
Daguerre, dat het gebruik van Jod. zilver een
aanmerkelijke verbetering bracht. Hij meldde
deze vondst onmiddellijk aan Niepce, die echter
dusdanig door het geringe succes van zijn
pogingen ontmoedigd was, dat hij terugschreef,
niet aan den goeden uitslag te kunnen gelooven.
Daguerre ging onvermoeid voort op den inge
slagen weg. Zijn methode was als volgt: Hij
j stelde de belichte joodzilverplaat aan kwik
dampen bloot, waardoor het beeld zichtbaar
i werd, daar het kwik zich alleen afzette, waar
het licht had ingewerkt. Door middel van een
zwaveligzure natriumoplossing werd het niet
belichte Jod. zilver verwijderd, aldus werd het
beeld gefixeerd. In het voorjaar van 1839 zond
Daguerre zijn eerste aldus verkregen fotografie
naar de Academie van Wetenschappen te Parijs.
In hetzelfde jaar maakte Talbot aan de Royal
Socity te Londen bekend, hoe van een negatief
beeld een groot aantal afdrukken kon worden
gemaakt. Sindsdien ging de lichtbeeldkunst met
groote sprongen voorwaarts; een groote ver
betering was b.v. na de toepassing van collodium
het gebruik van gelatine. Verschillende onder
zoekers hebben aan de vervolmaking van het
procédé medegewerkt, maar aan Daguerre komt
de eer toe de eerste belangrijke ontdekkingen te
hebben gedaan en den weg tot verdere ontwik
keling van de fotografie te hebben aangewezen.
Het portret.
Toen koning Karei van Wurtemberg zich ver
loven zou met grootvorstin Olga, kreeg hij een
klein portret van de prinses ten geschenke. Na
het aandachtig bekeken te hebben zeide hij
Wat is dat portret geflatteerd! De oogen
zijn te schitterend, het teint te frisch en het haar
te weelderig.
Maai- u kent de prinses immers niet, vroeg
de verbaasde adjudant.
Dat is waar, antwoordde de prins, maar ik
ken de hofschilders.
Reiziger of conservator.
Chef (tot onfortuinlijk reiziger)Hoor eens,
heb ik een zaak en ben jij reiziger, of heb ik
i een museum en speel j(j voor conservator?
