VAN EYK's Leesbibliotheek
Bltm ItAIIIO QL
P. A. HOUTMAN
K
E RSTBROO
D
Als de Kerstboom straalt
Kennel KLEIST.
ANS TER HAAK
Firma GERARD SMIT
Tooi Uw Kersttafel met zelfgeschilderde versieringen*
N.V. ELECTRISCHE BANKETBAKKERIJEN
Geen broodsoort vereischt zulke
fijne grondstoffen en zoo'n vak
kundige behandeling als
Bij HABERMEHL wordt voor beide gezorgd.
Eerste Heemsteedsche Courant.
Huize „Modern"
Pension voor alle soorten huisdieren.
in 4 Talen
VAN EYK's Leesbilbiotheek.
Metselaar-Schoorsteenveger
Gediplomeerd Pedicure,
Manucure - Masseuse.
Pijnlooze behandeling.
Spreekuur dagelijks 3-5 uur en volgens
afspraak ook aan huis te ontbieden.
WILHELMINAPLEIN 9
Heemstede. J
Bontwerken
Bewaren van Bont
Zeer smaakvol zijn o.a. de Kaarsenkapjes, waarvoor wij U
alle materialen en perkamentsoorten kunnen leveren, in vorm
gesneden en van teekening voorzien, in diverse maten en
modellen.
Niet het oudste wel het best gesorteerde adres.
- ZANDVOORTSCHELAAN 171 -
HEEMSTEDE -:- AERDENHOUT
oog op het naderend Kerstfeest verzoek ik beleefd
L.S.
Met het
speciaal Uwe aandacht voor onderstaande artikelen.
Opgemaakte Krestkransen heerlijk met vruchten gedecoreerd
Boterbanketkransen
Amandelkransen
Schuimkransen
Kerstbrood in diverse prijzen
Fijn Kerstgebak
Kerstklokken
Verder groote verscheidenheid van Kerstboom-Artikelenalles
van bekende kwaliteit en billijke prijs
PA. Houtman
Het Midwinterfeest in vroegere»regels, die op andere plaatsen aan het boven-
eeuwen. Het feest der gastro-1 staande liedje waren toegevoegd:
nomen. De Kerstspar by onze
kweekers. llondom het Licht,
dat Vrede verspreidt.
Donkere dagen
Maar vooral: „de donkere dagen vóór Kerst
mis!" Vooral dit jaar hebben wy kunnen waar
nemen, dat die al-oude spreekwijze niet zonder
goeden grond gebezigd werd, en dat het tijdvak
kort vóór het Kerstfeest, zich' reeds van ouds
her gekenmerkt heeft door een tijdelijke zege
praal van het duister over het licht. En met
welk een weldadig aandoende overtuiging kan
altijd weer getuigd worden, dat inderdaad die
zegepraal slechts van trjdeiyken aard is.
Zelfs in de donkere dagen, welke deze Decem
bermaand ons bracht, dagen, waarop het kunst
licht ons zoo vaak te hulp moest komen, omdat
de goede „trouwe" Dagvorstin ons haar heer
lijken stralenglans onthield, zelfs in die aller-
donkerste uren, wisten wij het en gevoelden wy
het, dat dit alles toch immers slechts maar van
tjjdelijken aard was, omdat straks weer het
licht zou komen.
Niet alleen, omdat wij weten, dat de 21ste
van Decembermaand een beteekenlsvolle datura
voor ons is, omdat dan, zooals het populair uit
gedrukt wordt, de „kortste" dag is aangebro
ken, wat dus zeggen wil, dat spoedig weer een
tydvak van geleidelijk toenemende „lichturen"
voor ons zal aanbreken; niet alleen omdat wij,
als maar eenmaal die gevreesde „donkere da
gen voor Kerstmis" voorbij zullen zijn, het wel
weer lichter om ons heen zullen zien worden,
doet ons blijmoediger de toekomst tegemoet
zien, neen, er is toch nog ook wel iets anders
Hoeveel er, door de eeuwen heen, veranderd
moge zijn in de wijze van de viering van het
Kerstfeest, valt toch in één opzicht een merk
waardige overeenkomst te bespeuren tusschen
het verleden en het heden, en wel deze, dat er
een tinteling van verheugenis door de mensche-
lijke ziel ging, omdat zij wist, dat het Kerst
feest naderde, omdat immers dit feest was en
is het symbool van het naderende Licht. Op
welke wijze men ook het Kerstfeest wil be
schouwen, en hetzij men deemoedig en vol ge
loofsvertrouwen de Kerstviering tegemoet gaat,
dan wel dat men er eenigszins prozaïscher te
genover staaf, toch blijft te allen tijde het
Kerstfeest de boodschap van méér licht.
Als wij terugblikken in de grijze oudheid,
dan zien wij, hoe destijds vóór de dagen van
het Christendom omstreeks het tijdstip,
waarop wij thans het Kerstfeest vieren, het
Midwinterfeest het menschdom verblijdde. Een
andere benaming ervoor was het Joelfeest,
welke naam in het Noorden en in Mecklenburg
nog ruim een halve eeuw geleden voortleefde.
En ook dót feest was aan het licht gewijd, im
mers aan den Germaanschen zonnegod, die in
het Noorsch Freyr, en in de taal van onze voor
ouders Fro heette. In sommige streken van
Sleeswijk werd, ook in dat verband, als het
Kerstmis was, een rad door het dorp gewen
teld, hetgeen zinspeelde op het gouden rad van
Fro. In de Graafschap Zutphen aldus luidde
de overlevering ging in den Kerstnach*
„Derk met den beer" om, waarmede gedoeld
werd op een spook, dat op een wild varken
rondreed. Zorgvuldig droeg de landman zijn
akkergereedschap tijdig weg, opdat het toch
niet vertrapt zou worden door dat spook en het
varken. Het spook beteekende den ouden Fro,
wien in de oudste tijden het zwijn gewijd was.
Gelukkig is aan al die dwaasheid een eind ge
komen en zijn de overblijfselen van het Mid
winterfeest geleidelijk van anderen aard ge
worden. Dat echter het Midwinterfeest, waar
voor ons mooie Kerstfeest in de plaats trad,
bij het volk zeer langen tijd ingeroest bleef,
blijkt uit de gebruiken, welke nog in verschil
lende deelen van ons land werden aangetroffen.
Zoo kende men in Overijssel, en met name in
het plaatsje Geesteren, nog zeer lang het
„muddewinter bloazen", hetgeen men eenige
dagen vóór Kerstmis hooren kon.
In Drente heette de eerste Kerstdag Mid
winter en werd zeer plechtig gevierd; den twee
den dag gaf men den. voor oningewijden zeker
vreemd klinkenden naam van „Sunt Steffen"
(Sint-Stefaan), en die dag gaf aanleiding tot
heel wat vreugde en pret. In Emmen gaven
arme kinderen by de boeren een stukje brood
of een „topje" hooi aan de koeien, waarna ztj
tot de eigenaars van het vee zeiden: „Ik steffen
jóe köe". Hadden degenen, bij wie zij rondgin
gen, geen vee, dan zeiden zij alleen maar: „Ik
steffen jóe". Met „steffen" werd niet anders
bedoeld dan „zegen in den naam van Sint
Stefaan".
Zoo kon men ook b.v. in Borger vroeg in den
Kerstochtend kleine jongens zien loopen, allen
met een hoop hooi onder den arm. Zij gingen
van het eene huis naar het andere en het aller
eerst haar de deel, om de „koeien te steffen".
Daarbij werd dan het volgende liedje gezongen:
„Hum, koe, hum.
Sunt Steffen is gekomen.
Hard geloopen; duur verkoopen.
Honderd gulden veur die kóe
En een dikke stoetbrugg toe".
De knapen legden dan voor elke koe een wei
nig hooi en natuurlijk werd zoo spoedig moge
lijk de eigenaar er weer mede in kennis gesteld
dat de koeien „gesteft waren. De jongens kre
gen koffie met een boterham en soms ook
eenige centen of turven.
Vaak werd nog wel meer lekkers aan de jon
gens verstrekt, want dat hoorde nu eenmaal bij
het feest thuis. Dit blijkt ook wel uit de twee
„Met dikke botter, die mag ik en die mag elk,
Dan gèf de koe ook botter en melk."
En als dan de jongens goed voor de koeien
gezorgd hadden en voor den zegen van den hei
ligen Stefaan er bij, dan hadden zij 's avonds
volop te smullen.
Er is veel veranderd in de Kerstviering en
de hooge, heilige beteekenis van het feest, ge
wijd aan de geboorte van den Heiland, is gelei
delijk meer doorgedrongen tot hen, die eertijds
er koeler tegenover stonden. Maar niet ontkend
kan worden, dat het smullen van de jongens,
die op het Midwinterfeest onthaald werden
door de meer welgestelde boeren, toch ook in
onze dagen, zij het dan ook in anderen vorm, is
blijven voortbestaan.
De Decembermaand wordt inderdaad niet ten
onrechte de smulmaand genoemd en als de hei
lige Bisschop den steven van zijn vermaarde
stoomboot weer Spanje-waarts gericht heeft, en
het suikergoed en marsepain, dat zoovele slech
te tanden en magen op zijn geweten heeft, al
weer lang vergeten is, wachten den smulgragen
alweer andere genietingen. Wist niet reeds de
historieschrijver ter Gouw ons te vertellen, dat.
zoodra het Kerstfeest naderde, „men de Kerst
ganzen met schepen vol bij de Haringpakkerij
zag aankomen en met karren vol de stad in
rijden, om het Kerstfeest te helpen vieren. En
van Schelde tot Eems zag men bij allen, die
zich met vogelplukken bezighielden, heele pele-
tons van vette en minder vette ganzen para
deeren. Want gelijk in die gewesten van ons
land, waar de bevolking van Saksischen en
Frankischen oorsprong is, de Sint Maartens
gans populair is, zoo is het in die van Friesche
afkomst de Kerstgans".
In de zondige dagen, toen er nog geen Lo-
tenjwet bestond, was het ook gewoonte, om in
de volksbuurten, op den avond vóór Kerstmis,
in de herbergen een gans te verloten, waar het
beest al geruimen tijd tevoren aan een spijker
te pronk werd gehangen.
In vele streken van ons land kende men ook
den Kerstkoek, welke echter, en vooral in de
grootere plaatsen, sinds een te Amsterdam
gevestigde Duitsche bakker de man is reeds
lang ter ziele een halve eeuw geleden door
een toevallige omstandigheid de Weihnachts-
stolle introduceerde, door dat smakelijk gebak
vervangen werd. Inderdaad mocht hier gespro
ken worden van een toevallige omstandigheid,
want de bakker had, als tractatie voor het
eigen gezin, het voor zijn kring zoo welbekende
Kerstgebak vervaardigd, en, daar het bijzonder"
mooi was uitgevallen, in zijn etalage gezet.
Toevalligerwijze passeerde daar een Duitscher,
die te Amsterdam logeerde en men begrijpt,
hoe blij-verwonderd deze was, op een dergelijke
wijze aan „die Heimat" herinnerd te worden.
Hij ging den winkel iu en wilde bet brood
koopen. Maar hoe verheugd de Duitsche bakker
ook was, een landsmau te ontmoeter de
hoofdstad van ons land was toen nog niet zoo
dichtbevolkt met Germauen als thans het geval
is beduidde hij hem toch, dat die „Stolle"
voor den familiekring bestemd was. De ander
hield echter aan, voor een goeden prijs werd
het brood verkocht en daarmede was de eerste
„echte Thtlringer Wehnachtsstolle" in Am
sterdam aan den man gebracht. De Duitscher..
die zoo onverwacht in het bezit van het ge
liefkoosde Kerstgebak gekomen was, vertelde
het aan anderen.... en men raadt wel de rest
van de historie. DeDuitsche bakker moest
hals over kop nog ettelijke Kerstbrooden bak
ken en een jaar daarna stond zijn winkel vol
met het geurige gebak, dat graag koopers
vond. Hoe spoedig de Weihnachtsstolle toen
haar weg door Amsterdam en door geheel ons
land gevonden heeft, behoeven wij niet nader
te vertellen.
Wat voor ons, Nederlanders, de Kerstgans,
of eend, fazant, kalkoen of ander gevogelte is
als feestgerecht aan den Kerstdisch, is voor
den Engelschman de plumpudding. Maar het
is met deze Engelsche tractatie bijna even zoo
gegaan als met het Duitsche Kerstgebak; de
plumpudding wordt al op tal van Hollandsche
tafels aangetroffen, als dessert van den Kerst
maaltijd. Maar het zal wel lang duren, alvorens
de plumpudding een populair Nederlandsch ge
recht geworden zal zijn.
Van veel grootere beteekenis, wat de aan
trekkelijkheid van het Kerstfeest betreft, is de
Kerstboom geworden, welke het feitelijk ook
weer een uit Duitschland geïmporteerd ge
bruik kan genoemd worden. Een eeuw geleden
zag men in Nederland geen Kerstboomen, in
den vorm en in den luister, waarmede zij thans
prijken. En dat dc Kerst-sparren inderdaad
aanvankelijk ut Duitschland Kwamen, blijkt
ook nog wel hieruit dat het overgroote deel
van de Kerstboomen, welke in deze dagen in
de groote steden van ons land te koop worden
geboden, uit Duitschland zijn ingevoerd. In
provincieplaatsen en op het platteland is de
Hollandsche spar meer geliefd. Naar ons door
deskundigen verzekerd werd, is laatstgenoem
de spar meer gevuld en ligt er meer gloed over.
Voor een deel van onze Nederlandsche kwee
kers is het gebruik, om ter gelegenheid van
het Kerstfeest, een spar in huis te hebben, van
groote commercieele beteekenis geworden. In
het Gooi treft men uitgestrekte terreinen aan.
welke beplant zijn met duizenden kleine spar-
reboompjes, welke bestemd zgn, om ter hoogte
van slechts twee tot drie voet, naar Engeland
verzonden te worden, waar zij, niet zooals in
ons land by de bloemisten, doch in de waren
huizen te koop worden geboden.
In de traditie, om op den avond van het
Kerstfeest, zich rondom den brandenden Kerst
boom te scharen, ligt het schoone symbool weer
verborgen van het meerdere licht, dat Kerstmis
ons brengt.
Als de oogen, vooral van de ouderen, blikken
naar de kleine vlammetjes, welke zoo pitto
resk hun schynsel doen vallen op het groen
van den Kerstboom, dan gaan de gedachten
naar twintig eeuwen terug, toen in den donke
ren nacht de herders een sterre zagen blinken,
welke hun wenkte, naar Bethlehem te gaan,
waar het Kindeke geboren was, dat redding
brengen zou.
In den stralenkrans van het licht van den
Kerstboom vergeten wy de donkere dagen, die
doorleefd werden, vergeten wy de moeiten en
zorgen, welke ons kwelden, vergeten wy de
geleden pynen en smarten, vergeten wy alles,
wat ons droef en somber stemde, om hoopvol
op te blikken naar het Licht, dat Hy ons
schonk.
Moge het een voorbode zyn van een tydperk,
waarin het licht triomfeert over het duister.
Maar moge bovenal het licht van den Kerst
boom doordringen tot in de zielen van hen.
waar het tot nu toe zoo troosteloos donker
was. Dan zal ook dit Kerstfeest voor die be-
klagenswaardigen een. ryke zegen kunnen zyn.
JOH. CHR. WIJNAND.
Oppersen, Ontvlekken en Chemisch reinigen van
Dames- en Heerenkleeding.
Keeren, Repareeren en Maatwerk
POSTLAAN 9 - HEEMSTEDE
TELEFOON 28636
Beveelt zich beleefd aan voor 't verzorgen
gedurende de Kerstdagen.
Steeds RASHONDIES voorradig.
Gevraagd ter dekking een TECKEL reu voor een rasz. teei*
Houtvaartpad 206 - Haarlem.
BINNENWEG 49, HEEMSTEDE. TELEFOON 28269.
De grootste en meest actueele Bibliotheek uit den omtrek.
Roman-, Jongens- en Meisjesboeken. Steeds het aller
nieuwste direct voorhanden.
Het is niet mogelijk alle weken nieuwe werken te publi-
ceeren. Bezoekt daarom steeds onze bibliotheek, wU geven U
gaarne alle gewenschte inlichtingen.
Uit dc vele nieuwe romans, welke wederom verschenen,
vragen wy Uwe aandacht voor de navolgende:
Hilder Dixelhuis. Sara Alelia.
K. Elster. Het leven geeft en neemt.
Maxim Gorki. Matwey, de zoon van een non. Deel II.
Annie de Hoog Nooy. Het gedroomde Paradys.
Ellas Kraemmer. Asyl.
Frank L. Packard. De bendeleider.
Frank L. Packard. Van nu af aan.
Sigrid Undset. De mooiste leeftyd.
Stgrid Undset. De wyze maagden.
enz., enz., enz.
ALLEN DUS NAAR
Depot Ververij Palthe. Heden 15
stoom- en verfprijzen. Goederen
gaarne gehaald.
pCt. Korting op alle
worden op verlangen
TELEFOON 28269.
A. G. G. M. GIORGIS EN ZOON
Ridderstraat 18 - HAARLEM
Telefoon 13310.
Vertrouwd adres voor het moderniseeren en repareeren
van alle soorten
Specialiteit Mantels op maat. Coupe en afwerking ge
garandeerd. Tevens Mantels en Mantelcostaams van
prima Engelsche stoffen.
Hot allernieuwste toestel met
ingebouwden luidspreker, det op
'n console een den wand kan hangen.
'n Ideaal apparaat, klein en gemakkelijk
te bedienen. Krachtige muziek, glashelder.
Neemt K.Y. 107 een week op proef, of komt
hot bij ons beluistoron. Do prijs is slechts f 165.-
GED. OUDEGRACHT 38 t/o Jacobijnestr. - Tel. 15663
Aanbevelend en Hoogachtend,
