DE TWENTSCHE BANK N.V.
Inzicht
JAC. v. WEERT
Historische gebeurtenissen
in het huis Oranje-Nassau
VISCH DIE SMAKELIJK IS...
Zulke momenten
I
v
Vischhandel Binnenweg 39
FIJNE SCHOTSCHE HARING
PRIMA BLANKE STOKVISCH
A. KOPJES NIEMAN
ALGEMEEN WEEKBLAD voor HEEMSTEDE en een gedeelte der HOUTPARKEN
ADVERTENTIEN ^5e ^nde 'regel I olis
N.v. Drukkerij voorh, De Erven Loosjes
ABONNEMENTEN
ALLE BANKZAKEN
TRUUS KNOPPER
EERSTE BLAD.
VERGADERINGEN, VERMAKELIJKHEDEN
ENZ.
Voor de Zondag
Eerste Heemsteedscte Inrichting voor
Voetverzorging
Honderd jaar saxofoon
(ii)
De Friese tak
;l
21 JAN." 1938'-^ I Se Jaarg. - No. 3
Oplage 5300*ex.. vrij v. controle
msm ran r
B I
-Mm R
l
w- r
B
O
E» i U
TEL. 28461
Bij contract belangrijke korting.
PIJLTJES: (bij vooruitbetaling te voldoen).
Vraag en aanbod 3 regels f 0.21. Elke regel meer f 0.07
Lessen- en zaken pijltjes I -4 r. f 0.60,elke reg. meer f 0.15
Voor Redactie, Administratie en Advertentiën
wende men zich t\ t de Uitgevers
Ged. Oude Gracht 88, rlaarlem, Telef. 10144
Abonnementsprijs bij vooruit
betaling f I.25 per half jaar,
kunnen elk ogenblik ingaan
BIJKANTOREN TE HEEMSTEDE: DRUKKERIJ SCHELLLKENS, RAADHUISSTRAAT 87. - BOEKHANDEL T. PLOMP
v/h. HUPKENS, ZANDVOORTSCHELAAN I65. - BOEKHANDEL D. VANMOURIK, BRONSTEEWEG 4a
HEEMSTEDE
BINNENWEG 7 - Telefoon Nos. 282 7 O 2 887 O
ONDERGRONDSCHE KLUISINRICHTING
Loketten vanaf f 5.— per jaar
Credietbrieven - Reischéques - Assurantiën
voor altijd te bewaren is de wensch van vele
ouders. Komt U even met Uw kleine naar
Een goede foto is een blijvende
herinnering voor later jaren.
JAN VAN GOYENSTRAAT 26 TELEFOON 29080
EXPOSITIE: BINNENWEG 79
m"~hextsfit uil 6 pagina's
Advertenties kunnen tot uiterlijk Dinsdags
6 uur worden aangenomen.
Ingezonden stukken vóór Dinsdag 12 uur.
Klachten over de bezorging richte men recht
streeks tot de Administratie.
HEEMSTEDE.
Zaterdag 22 Jan., 8 uur. Toneeluitvoering
„Nut en Genoegen", Café Rest. „Het Wapen
van Heemstede".
_Maarl£iA£L-2<!- -Jan-, li'-w»— J£ljf
Heemstede, Voordrachtavond Fransien Koote
Gerrese, Protestantenbond, Postlaan.
Dinsdag 25 Jan., 10 u. v.m. Gemeente
raadsvergadering.
Dinsdag 25 Jan., 7.45 uur. Bridge-drive
H.P.C., Café Rest. „Het Hof van Heemstede".
Dinsdag 25 Jan., 8 uur. Jaarfeest Christ.
Jongemannenvereniging, Kapel „Irene", Meer
en Bosch.
Repetitie-avonden.
Maandag, 8 uur. Harmonie „Eensgezind
heid", Restaurant Heemst. Sportpark.
Dinsdag, 8 uur. Heemst. Gem. Koor
„H.O.V.", Prot. Jeugdhuis, Heemst. Dreef.
Maandag, 8 uur. Fanfarecorps „Excelsior",
O.L. School, Voorweg.
Heemst. Christ. Gemengd Koor. Vrijdag,
8 uur n.m., Wijkgebouw Geref. Kerk, Campiaan.
;R HADDEN VERKIEZINGEN' PLAATS
gehad, toen een vriend mij de opmerking
maakte: „Het moest nu eigenlijk de hemel
op aarde zijn. Want ik heb nauwkeurig alle
verkiezingspamfletten, die mij in handen kwa
men, bestudeerd en ik heb versteld gestaan over
de goede voornemens van letterlijk iedere partij
en over de edele beginselen, die in ieder partij
programma zijn neergelegd. Mij dunkt dat met
slechts zeer weinig samenwerking uit zo'n over
vloed van goede bedoelingen toch wel iets te
bereiken ware!'
Ik antwoordde hem, dat verkiezingsbeloften
niet dan voorwaardelijk worden afgelegd en
niet langer plegen te duren dan tot de eerste
vergadering van de nieuwe zittingsperiode.
Daarna lijden de meeste goede bedoelingen
schipbreuk. Want het is nu eenmaal zo in deze
merkwaardige wereld dat zodra twee goede
bedoelingen in het werk worden gesteld de ver
schillen rijzen en de meningen botsen en in
weerwil van het Franse spreekwoord veroor
zaakt zulk een botsing maar al te zelden de
vonk der waarheid.
Dat geldt natuurlijk niet alleen in de staat
kunde. Waar tweeërlei inzicht is, rijst het
meningsverschil en och, dit ware ten slotte het
ALLES jVOORgJ DE BABY
OOK HET UITERST FIJNE
GIERSTR. 20-23 - Tel. 14651
ergste nog niet, maar de samenwerking, die het
verschil wellicht kon overbruggen, loopt gevaar
doordat men een kwade dunk van zijn tegen
stander heeft. En zo men al geneigd is, iets
goeds in eens anders mening te erkennen, te
zeer vermeit de een zich in eigen voortreffelijk
heid om zich ten volle te kunnen verplaatsen in
het inzicht van den ander.
Zijn wij er ooit van overtuigd dat de man,
wiens levens- of wereldbeschouwing van de
onze afwijkt, even volkomen en even zuiver als
wijzelf het goede zoekt? Wij weten wel beter.
Onze ervaring, onze wetenschap, onze intuïtie
strekt nu eenmaal tot zekere conclusies en wee
degeen, die dit inzicht bestrijdt. De geschiede
nis, ook de geschiedenis onzer dagen, is over-
rijk aan voorbeelden, die doen zien, tot welke
rampen en schade de strijd der meningen kan
leiden. Wij zien de dingen, overzien hen zelfs
tot zekere hoogte, maar wij zien ze alleen door
eigen ogen en kunnen meestal niet ten volle
erkennen, dat ook het inzicht van anderen
waarde kan hebben.
Alleen zielegrootheid overbrugt het verschil
van mening. Onwillekeurig denken wij hier aan
een figuur als Hindenburg, een, die zijn eigen,
sterk gefundeerde inzichten ondergeschikt wist
te maken aan die van andere, hem in wezen
totaal vreemde groepen en daardoor het grote
voorbeeld gaf, dat de wereld van bewondering
vervulde. En onze landshistorie kent en eert de
figuur van een Willem van Oranje, wiens wer
ken en streven nooit anders is geweest dan,
moest het zijn tot het offer van zijn goederen,
ja, van zijn leven, uit de veelheid der inzichten
de eenheid van een verstrooide natie op te
bouwen.
Aanmatiging of min-achting is hun vreemd.
TOEKT U EEN PAND,
OP GOEDEN STAND,
BIJ BOSCH EN STRAND?
NEEM DE WONINGCOURANT
VOOR KENNEMERLAND
DAN TER HAND.
VERKRIJGBAAR A/D KIOSKEN EN
BIJ DE ADM. GED. OUDE GRACHT
88, HAARLEM a f 0.10 PER EX.
Zr. F. ROOYERS
Gediplomeerd Verpleegster
Pedicure Masseuse
Pijnlooze behandeling van alle
voetgebrèken
Speciale verzorgihg voor plat
voeten
Heemsteedsche D reefr\'i9 - Telef. 28628
In 1838 bouwde Adolphe Sax de
eerste saxofoon
'k Heb als leek mij -rooit verdiept in
d'Ouderdom van 't instrument,
Bij de jong're generatie
Als de saxofoon bekjnd.
'k Dacht: het was ee i negernieuwtje
Bij de hot-jazz in gebruik
Om er flink op los té janken;
Dat ging met zo'n dmg wel puik!
71 ,r_7- kf1..
rla/p arvipjp.ê,»'--*? t:a«S
i Ts'êO: onder ;nm s
,T correctie
v' f V r
't Heeft het al tot lipge leeftijd
Nu precies een eeuw gebracht.
Kan 't geluid niet elk bekoren
Dat is slechts verschil van smaak.
D'een noemt 't streling voor de oren,
D'ander vindt het geen, vermaak.
Hoe men 't instrument beschouwe,
Zeer veelzijdig is het wel.
Het kan jamm'ren, juichen, lachen,
Kaak'len, knorren op bevel.
Voor een band of een orkestje
Is 't een hoorn des overvloeds
Honderd jaren plus het restje!
Dat wijst toch wel op iets goeds!
Figuren als zij hebben kunnen regeren, omdat
zij in dienende overgave eigen, beperkte in
zichten hebben kunnen achterstellen en de
positieve waarden in de beschouwingen van hun
persoonlijke tegenstanders hebben kunnen ver
binden tot een getuigenis voor allen.
En hoe zal dit getuigenis verkregen worden?
Och, het zijn niet in de eerste plaats de grote
geesten onder ons, die er toe in staat zijn. Het
gaat er maar om, uit de veelheid der inzichten
de eenvoud der waarachtgheid te puren. Als
Faust op hoogdravende wijze zijn inzicht in
Gods almacht vertolkt heeft, is het de een
voudige Gretchen, die pimpel opmerkt: „Dat
alles is recht, schoon èn goed! Zo omtrent
spreekt de Pastoor ook, alleen maar met wat
andere woorden"hoeveel afstanden zouden
er niet overbrugd worden, wanneer wij elkander
maar durfden bekennen dezelfde bedoeling te
hebben willen uiten, alleen fnaar met wat andere
woorden?
Het gaat in het leven niet om onze eigen
beschouwing van aard en wezen der dingen.
Dus doende komen wij niet verder dan wat ons
eigen, onvolkomen gezichtvermogen ons te zien
geeft. Ocharm, zien is slechts de grens waar
nemen van de begrensde dingen. Maar zo wij
inzicht erlangen in wat onze tegenstander
goed en heilig is, valt liet licht op ieder facet
van de diamant der waarheid en gerechtigheid
en vervult ons van het zuivere weten, dat de
bron voor de zuivere liefde voor onze mede
mens is.
En in deze liefde zullen wij rijk zijn. Want
wie tekort schiet in inzicht, is arm. Moge ons
de rijkdon^ des levens deelachtig worden, die
bestaat in het inzcht, dat óver tekortkomingen
en teleurstellingen heen die eenheid speurt, die
verbindt en verenigt mens en mens, mens en
God. D-
/ret de dood van Willem III was het Huis
1 van Oranje in mannelijke lijn van
Willem I af uitgestorven.
Wij moeten nu even in de geschiedenis der
Oranje's teruggaan tot de tijd van Frederik
Hendrik. Naast Willem II had Frederik Hendrik
het leven geschonken aan vier dochters, n.I.:
Louise Henriëtte,
Albertine Agnes,
Henriëtte Catharina,
Maria.
Louis Henriëtte, huwde in 1646 met Frederik,
keurvorst van Brandenburg. Zij is dus de moeder
van den eersten Pruisischen koning geweest.
Henriëtte Catharina huwde met den vorst van
Anhalt-Dessau en Maria met den paltsgr^a^,"^
Over het huwelijk van de tweede dochter}
Albertine Agnes, moet iets uitvoeriger worden
gesproken. Deze prinses zag het levenslicht op
9 April 1634. Zij trouwde in het vorstelijke Kleef
op 2 Mei 1652 met Willem Frederik, vorst van
Nassau-Dietz, stadhouder van Friesland, Gro
ningen en de Ommelanden. Deze Willem Frede
rik stamt mede uit de Nassau-Dillenburgse
tak, want zijn grootvader was Johan, broeder
van Willem I. Zijn vader, Ernst Casimir, de
tweede stadhouder van Friesland, wordt als de
stamvader van het Huis Nassau-Dietz be
schouwd. Ernst Casimir, beroemd in de Neder
landse geschiedenis, werd in 1632 bij het be
leg van Roermond gedood. Hij liet twee zonen
na, Hendrik Casimir en Willem Frederik.
Hendrik Casimir was stadhouder van Fries
land tot 1640, toen hij bij St. Jans Steen in
Vlaanderen viel. Hij werd opgevolgd door zijn
broeder Willem Frederik. Deze kwam in 1664
bij een ongeluk met een pistool om het leven en
werd opgevolgd door Hendrik Casimir, de eerste
erfstadhouder van Friesland. Hendrik Casimir
schonk het leven aan twee zonen, Willem George
Frizo, die slechts een jaar leefde en Jan Willem
Frizo.
Jan Willem Frizo, Stadhouder van Friesland
en Groningen, was nu door Willem III als erf
genaam en opvolger aangewezen. In Holland en
Zeeland volgde echter het tweede Stadhouder
loze tijdperk (17021747) en practisch kon Jan
Willem Frizo dan ook weinig met zijn erfenis
uitrichten, zulks temeer niet, wijl de koning van
Pruisen, eveneens een afstammeling van Frede
rik Hendrik, hem deze betwistte. Om deze erfe
niskwestie te regelen trok Jan Willem Frizo op
14 Juli 1711 uit het zuiden des lands naar den
Haag. De boot, die hem over het Hollandsch
Diep zou zetten, sloeg echter om en de Friese
stadhouder verdronk.
Op 27 Juli 1911 schreef een zekere Van Essen
in de Hollandsche Spectator over dezen Oranje:
„Zijn leven is wel korter, maar glorierijker,
dan dat van Achilles geweest. Indien de hel
den niet leven dan om een onsterfelijke glorie
te verwerven, dan is uw leven, groote prins!
lang genoeg geweest, want die uwe deugden
en overwinningen oprekent, zal nooit geloo-
ven, dat vier en twintig jaren de palen zijn
van zooveel blijken van goedheid en dapper
heid."
Dat de Hollandsche Spectator met dit artikel
de regenten van die tijd veel pleizier zal hebben
gedaan, is niet aannemelijk, want deze waren,
bezorgd voor eigen macht, tegen alles wat
Oranje heette. Dit moest in zijn jonge jaren ook
de zoon van Jan Willem Frizo bemerken.
Willem IV.
Maria Louise Hessen-Kassei, echtgenote van
Jan Willem Frizo, schonk op 1 September 1711,
dus 6 weken na de tragische dood van den
vader, het levenslicht aan Willem Karei Hendrik
Frizo, de latere Willem IV. Vreugde heerste er
echter bij deze geboorte niet. In Leeuwarden,
waar het kind op 10 September gedoopt werd,
treurde men nog over het verlies van den voor-
treffelijken Jan Willem Frizo en in Holland en
Zeeland zagen de regenten den-Oranjetelg met
spijt ter wereld komen. Vele goederen, die de
prins als erfgenaam van Willem 111 toekwamen,
werden door den Pruisischen koning in beslag
genomen, zonder dat de Staten van Holland zich
daartegen verzetten. En bij de vrede van Utreciit
in 1913 werd er zelfs met geen woord over 's
prinsen goederen gerept.
Zijn moeder liet hem studeren aan de hoge
scholen te Franeker en Utrecht. In 1720 werd
hij stadhouder van Gelderland, in 1929 van
Groningen en 1731 van Friesland, waar zijn
Irewmd^was^ÖérÉsti'iii;. «4*-
Iukkige verloop van de oorlog tegen Frankrijk,
riepen ook de andere provincies hem tot stad
houder uit. Deze functies bleef hij bekleden tot
1751, toen hij te 's-Gravenhage overleed.
Willem V.
Willem V werd op 8 Maart 1748 geboren. Men
verwachtte van Oranje-gezinde kant veel van
hem en met voor die tijd zeer grote feesten werd
zijn geboorte dan ook gevierd. Zo was b.v. ge
heel Amsterdam geillumineerd en vuurwerken
werden afgestoken.
Ook deze Oranjetelg verloor zijn va'der_reeds
jong en kwam daarna achtereenvolgens onder
regentschap van zijn moeder, Anna van Han
nover en van den hertog van Brunswijk te staan.
Vooral deze'laatste voogdij heeft aan Willem V
weinig goeds gebracht. De hertog van Brunswijk
was er steeds op uit zelf alle macht in handen
te houden en den jongen prins geheel van hem
afhankelijk te maken. Daarbij wist hij echter
steeds alle verantwoordelijkheid op dezen Oranje
te schuiven, zodat de ontevredenheid over de
gang van zaken zich steeds tegen hem keerde.
In 1795 volgde daarop voor Nederland een
kwade tijd. De troepen van de Franse republiek
vielen onder generaal Pichegru Nederland bin
nen en Willem V moest naar Engeland vluchten.
In het jaar 1799 deed hij nog aan het hoofd van
een corps vrijwilligers een inval in Holland.
Willem I.
Het jaar 1772 viel in een voor Nederland
allesbehalve rooskleurige tijd. Toch werd op 24
Augustus van dat jaar het kind geboren, dat
de eerste koning van Nederland zou zijn. Reeds
in de lente had Willem V de Hoge Vergade
ringen van Nederland in kennis gesteld van de
aanstaande geboorte van een vorstenkind. Maar
tevens had de prins er daarbij op aangedrongen,
af te zien van het organiseren van feesten, wijl
zulks niet in overeenstemming zou zijn met de
benarde omstandigheden, waarin ons land ver
keerde. Maar het Nederlandse volk liet zich
daardoor toch niet weerhouden, uiting te geven
aan zijn grote vreugde.
(Wordt vervolgd.)
DAARIN BIEDEN
WIJ gU GROOTE
KEUS BEZOEKT
U ONZE WINKEL
WEL EENS
J