HAARLEMSCH
HAARLEMSCH
Verspreiding kosteloos.
Verspreiding kosteloos.
Abonnement/1,- p. jaar.
Abonnement/1,_ p. j aar.
No. 61.
Uitgave van DE ERVEN LOOSJES, Gedempte Oudegracht, 86. Tweede Jaargang.
van ZATERDAG 31 Juli 1880.
Eene geregelde be
zorging van Haarlemsch
No. 60.
Uitgave van DE ERVEN LOOSJES, Gedempte Oudegracht, 86.
Tweede Jaargang.
van WOENSDAG 28 Juli 1880.
Eene geregelde be
zorging van Haarlemsch
Advertentieblad wordt ver
zekerd.als men zich
abonneert a f 1 per
jaar bij de uitgevers.
TE MUUE.
De eerste openbare Speeltuin
in Nederland.
ADVERTENTIEN.
DIENSTMEISJE
Prijs per Advertentie van 1 tot 5 regels 25 cents, elke regel
meer 5 cents, groote letters naar plaatsruimte.
Verschijnt WOENSDAG en ZATERDAG.
Advertentiën worden aangenomen tot DINSDAG en VRIJDAG des middags ten 12 ure, die alsdan zoo mogelijk nog worden geplaatst.
Het antwoord op deze vraag zal wel inde
eerste plaats afhankelijk zijn, van het algemeene
oordeel over het beginselwaarvan men bij de
GETROUWD.
28 Juli. J. J. Cramer en K. A. v. d. Berg.
"R_ TT TT.rtPsirtlr pn .T "FT rlo Hoo. T
Zaterdag 31 Juli a. s., des avonds ten
zeven ure, CONCERT in de Sociëteit: „Trouw
moet Blüken te trpven Hoor do ofofW»nr»ï«lr
Prijs per Advertentie van 1 tot 5 regels 25 cents, elke regel
meer 5 cents, groote letters naar plaatsruimte.
1 Verschijnt WOENSDAG en ZATERDAG.
Advertentiën worden aangenomen tot DINSDAG en VRIJDAG des middags ten 12 ure, die alsdan zoo mogelijk nog worden geplaatst.
Alle adressen van huizen, boven
huizen, gemeubileerde en ongemeubi
leerde kamers, worden GRATIS in
onderstaande lijst opgenomen, welke
voor Dinsdag en Vrijdag 12 uur aan
het bureau van dit blad worden op
gegevenmet vermelding van stand,
N°.huurprijs en wanneer te aan
vaarden.
Bij verhuring wordt men beleefd
verzocht daarvan direct kennis te
geven aan de uitgevers
DE ERVEN LOOSJES.
Barteijorisstraat;
No. 22. 2Gemcub. bovenk. ƒ25 p.m. Sept.
Botermarkt
No. 21. Gemeubil. voork. /T6 p. m. terstond.
Brouwersvaart
No. 32. Achterkamer/0.80p.w. terstond.
Burgwal
No. 44. Bovenachterk. ƒ0.80 p.w. terst.
Drossestraat:
Nö. 5. Benedenvoork. ƒ1.25 p.w. terst.
Erankestraat
No. 29. Gem. of ongem. bovenvoork. f 1,50 hƒ1
p.w. terstond.
No. 32. Gemeub. Bovenvoorkamer terstond.
Gedempte smalle Oudegracht.
No. 148. Huis met tuin ƒ500 p.j. terst.
Gortesteeg
No. 2. Huis ƒ3.50 p.w. terstond.
Groote Houtstraat:
No. 100. Slaapk. met kost f10 p.w. terst.
Ha,gestraat
No. 25. Bovenhuis p.w. 1.75 terstond.
No. 28. 2 gem. k. met kost en bedien, terstond.
Hondesteeg:
No. 15 C en 15 E. Een boven of benedenk
a /1.35 p.w. terstond.
Jansstraat
No. 49. Huis m. tuin ƒ700p.j. Augustus.
Klein Heiligland
No. 19. Gem. zit- en slaapk. p.m. /14 terst.
A Kleine Houtstraat
Bovenhuis ƒ350 p.j. terstond.
„t Augustus.
No. lij, 2 Pakhuizen Ged. Voldersgr. terst.
132. Gem. kam. met kost en bedien, terst
No 59 o n Kruisweg:
2 Ongem. kam. ƒ225 p.j. terst.
No. lroodL.«^SSatterstond.
No. 42. Een ongem.'V^mer, ƒ0,80 p.w.
No. 86. Pakhuis^2terstond.
Nn 9 n®u,stenbur8OTlaan:
no. y. Optrekje met turn 225 p.j. terst.
i d 11 Smedestraat:
No q r met woninS on bergplaats
No. 19. Gem. kamers met kost en inwPterst.
Spaarne.
No. 99. Gem, kamer zonder bedien, terst.
Turfmarkt:
No. 2. Gem. kam. met kost en bedien, terst.
Zuider-Spaarne
No. 8. Bovenwoning 3 p.w. terstond.
Onder bovenstaanden titel is in een hoofdar
tikel van het Nieuws van den Dag van Maandag
5 dezer maand, besproken de eerste openbare
speeltuin, zooals iedereen weet, of tenminste
kan weten, gelegen te Amsterdam op de
Weteringschans vlak naast de gasfabriek.
Met bijzonder genoegen heb ik van dit
schrijven kennis genomen. Ik had eenige
dagen te voren, in gezelschap van den heer
H. Hemkes Kz. alhier, genoemden speeltuin
bezochtalwaar wij met de meeste beleefdheid
waren ontvangen en juist ook den heer Tet
terode, den ontwerper en oprichter dezer
openbare speelplaats, hadden aangetroffen.
In beginsel trok ons deze aangelegenheid
zeer aandaarom waren wij derwaarts gegaan.
Wij vertrokken hoogst voldaan over hetgeen
wij gezien en vernomen hadden.
Daar er in bovengenoemd hoofdartikel veel
is, waarmede ik instem, nam ik er met bijzonder
genoegen kennis van.
Tot zooverre met dit schrijven gevorderd,
waarin ik, na nadere Ontwikkeling mijner
meening, mij voorstelde de vraag te doen
„zoude „men"het geen tijd achten zulk een
openbaren speeltuin ook te Haarlem in té
richten'komt mij onder de oogen het
Handelsblad van Donderdag 22 dezer. Hierin
vind ik een ingezonden stnk ten titel voerende
„Een middel tegen straatschenderij"waarin
mijne bevindingendenkbeelden en meeningen
over deze aangelegenheid, zoo uitnemend zijn
uitgedrukt, dat mij niets verder te doen over
blijft dan na den uitroep: bravo Js. Js. Wopkes,
Jz. (de onderteekenaar), het hierna te doen
volgen, de Redactie van Haarlemsch Adver
tentieblad verzoekende een en ander wel te
willen opnemen.
Een middel tegen Straatschenderij.
Onder de bewoners van bet Oudekerksplein
circuleert een adres aan B. en W. over de
verregaande baldadigheid der straatjeugd, die
dit plein tot het terrein harer operatiën schijnt
te hebben gekozen. Ook de bewoners van
andere pleinen, straten en grachten hebben
meermalen zulke klachten geuit en nog onlangs
hebben B. en W. aan de ouders en de hoofden
der scholen een verzoek gericht, om hun in
het beteugelen van den moedwil der straatjeugd
behulpzaam te zijn.
Zonder nu de Amsterdamsche straatjeugd
in bescherming te nemen, veel minder haar
vrij te pleiten van de blaam, die op haar
rust, wensch ik toch op eenige verzachtende
omstandigheden, maar tevens op een middel
te wijzen, dat krachtiger resultaten belooft
dan alle toezicht van politie, ouders of on
derwijzers.
Het is nu eenmaal waar, dat kinderen geen
kasplanten zijn, of ten minste niet als zoodanig
moeten behandeld worden. Geen grooter en
te gelijk geen heilzamer uitspanning voor het
kind, dan zich vrij in de open lucht te mogen
bewegen. Zoodra de deuren ontsloten zijn van
den tempel der jeugd, waar de stilte even
indrukwekkend als ae atmospheer drukkend
kan zijn; zoodra de schooljeugd met volle
teugen een meer zuivere lucht inademt en de
straatsteenen onder hare voeten voelt, is het
haar bijna onmogelijk om zich niet herhaalde
malen eenige decimeters boven dit plaveisel
te verheffen, of zicli niet met hart en ziel
aan den zoogenaamden kikkerpas over te geven.
De spierendie op de harde en niet al te
ruime schoolbanken meer dan twee uren in
gespannen toestand verkeerden, moeten ont
spannen worden.
Dit is eene natuurwet, welke alleen ten
koste van lichamelijke groei en bloei in hare
werking kan worden gestuit.
Veelal tot groote verlichting der ouders
worden nu de kinderen na den schooltijd de
straat opgezonden, om daar te genieten wat
de bekrompen woning onmogelijk kan aan
bieden: zuivere lucht en vrijheid van beweging.
In groepjes vereenigd, worden in den beginne
allerlei spelen vrij ordelijk door hen uitgevoerd,
maar weldra voelt de jeugd het gemis aan
handenarbeidof liever aan de voorwerpen
waarop zij dien handenarbeid kan toepassen.
Alleen hoepel, bal en tol kunnen nog dienst
doen, doch die speeltuigen hebben even als
de verschillende groenten hun tijd en door de
zucht naar afwisseling worden ze ook in hun
diensttijd spoedig weder geborgen. Het gemis
aan schommel, wipplank, rekstok, brug en
ringen doet zich levendig gevoelen; leuningen
van bruggen, stoepen, hekken enz., worden
tot gymnastiektoestellen gepromoveerd, stee-
nen als surrogaten voor ballen opgezocht en
het straatspeï ontaardt in straatschenderij.
Verjaagd en vervolgd, worden de kwade
hartstochten van het kind opgewekt en de
straathond, ik bedoel de straatjeugd, vertoont
hare tanden. De ordelievende borger schudt
treurig het hoofd voor zooveel ruwheid en
ontaarding.
Maar de menschenvrienddie gevoelt dat
alle volksopvoeding bij de jeugd moet beginnen,
zoekt naar de oorzaak van het kwaad en
spoort tevens de middelen op om het te genezen.
Hij komt tot de ervaring, dat die straatjeugd,
geheel aan zich zelf overgelaten, bij gemis
aan gepast spel en nuttige beweging nood
wendig ontaarden en verwilderen moet.
Wie weten wil, wat de straatjeugd behoeft
hoe ordelievend zij in beginsel is, hoe zij
geleid en opgevoed moet worden, en tevens
een praktisch antwoord wil gegeven zien op
de vraaghoe volksvermaken kunnen veredeld
wordenbegeve zich naar den openbaren
speeltuin aan de Weteringschans. Hij zal daar
2 tot 400 kinderenwaaronder menige straat
schender schuiltsoms onder toezicht van één
enkel persoon bezig zien zich te vermaken
en te genieten. Geen wanklank zal daar
zijn oor treffen; weieens zal hij een hangende
lip zien, wanneer de beurt voor bet een of
ander toestel zich wat lang laat wachten. En
die toestellen zijn vele; te veel om te noemen
en van allerlei soort. Drie uren duurt dit
spelen onafgebroken voort en volgens ver
klaring van den directeurdie uitstekend voor
zijne taak berekend is en die zonder al te
veel in de vrijheid der spelenden in te grijpen
toch gepaste regelen van orde heeft ingevoerd,
is er tot nu toe van onwil, noch ongeregeldheid
sprake geweest. Van tijd tot tijd wordt de
tuin door de onderwijzers bezocht en soms
ziet men jonge dames zich met het spel der
meisjes bemoeien, wat met dank wordt beloond.
Eén onaangenaam geluid wordt er gehoord,
n.l. door de spelenden, het bengelgelui, dat
het oogenblik van scheiden aankondigt. Al
snappende over de genoten pret, begeeft
ieder zich huiswaarts en vaak moet een afstand
van meer dan een half uur worden afgelegd
om de ouderlijke woning te bereiken.
Of de kinderen werkelijk genieten? De
onderwijzers zullen u antwoorden, dat het
uitreiken der kaartjes, die aan een beperkt
getal kinderen toegang tot den speeltuin ver-
leenen, met veel geestdrift wordt begroeten
hoe de herinnering aan het genotene nog den
volgenden dag levendig wordt gevoeld.
Of het bezoeken van den speeltuin een
gunstigen invloed uitoefent Het bestuur heeft
die vraag aan de hoofden der scholen voor
gelegd en tamelijk algemeen was het gevoelen,
dat die invloed op gedragvlijt en getrouw
schoolbezoek reeds nu niet geheel te miskennen
viel. En toch is het lieve leventje pas twee
maanden aan den gang. Nu is het welwaar
dat de bezoekers van den speeltuin tot de
élite der straat- en schooljeugd behooren;
maar toch geloof ik, dat de meeste straat
schenderij minder uit moedwil, dan wel uit
gemis aan spel wordt geboren.
Waarlijkde Heer NTetterodeeen volks
man in den schoonsten zin des woords, die
als de vader van den speeltuin mag aange
merkt wordenverdient niet enkel den dank
maar ook den steun van allendie met zijn
edel streven instemmen. Hij en zijne medebe
stuurders mogen er ziek overtuigd van houden,
dat het zaadje, door hen geplant en met
zooveel zorg in zijne ontwikkeling geleid,
eenmaal tot een krachtigen boom zal opwassen
waarvan de vruchten der volksbeschaving ten
goede zullen komen.
Dat die steun zich tot nu toe niet krachtiger
betoond heeftdat vooral de gegoede burgerij
zich zoo onbetuigd laat is m. i. alleen toe te
schrijven aan te weinige waardeering, of on
bekendheid met het schoone doel, dat met
het inrichten van den speeltuin werd beoogd.
Amsterdam is rijk aan menschenvrienden, die
gaarne een steentje, zelfs een steen willen
bijdragen, waar het volksbeschaving en volks
ontwikkeling geldt. Ik ben er zeker van, dat
de gemeente zich binnen weinige jaren op een
tiental openbare speeltuinen zou kunnen be
roemen, indien al die menschenvrienden er
levendig van overtuigd waren, dat zulke in
richtingen voor de veredeling en beschaving
van het volk even noodig zijn als kerken en
scholenvolksparken en koffiepaleizen. Moge
die overtuiging zich meer en meer vestigen.
Js. Js. WOPKES, Jz.
Amsterdam, Juli 1880.
En nu, lezers van het Advertentieblad,
herhaalt gij zeker met mij de vraag; „zou
het geen tijd worden dat men ook te Haarlem
een openbaren speeltuin inricht?"
A. J. DE LEEUW.
Haarlem 24 Juli 1880.
ZESTIENDE MUZIEKUITVOERING in
den Hout, door de Kapel van bet le Regiment
Hussaren, op Woensdag 28 Juli a.s., desavonds
ten 7% uur. Kapelmeester H. KArELS.
PROGRAMMA.
1.Eestmarsch aus dem Es dur
Concert vonMendelssohn.
2. Ouverture: StradellaFlolow.
3. Nordstern. WalzerJoh. Rimer.
4. Souvenir des Montagnards
EantaisieBaudonck.
5.Ein Herz, Ein Sinn. Concert-
Polka voor 2 PistonsCürth.
6. Ein Concert-Abend, Potpourri. Gartner.
BAL.
NEGENTIENDE UITVOERING in den
Hout, op Vrijdag 30 Juli 1880, des avonds van
7% tot 10 ure, door het stedelijk Muziekkorps
van Haarlem, onder directie van den Heer:
M. H. MüLLER, Kapelmeester.
F R O G R A M M A.
1. MarschGeneral WernerWeiss.
2. Ouverture: Les Dragonsde VilIarsJMW/rr?.
3. Baden-Baden PolkaPeters.
4. Potpourri: MacbethVerdi.
5. Wals de ConcertStrauss.
6. Lustspiel, OuvertureKéler j
7. EantaisieRigolettoVerdi.
8. Andante
9. 2nie Potpourri
Een fatsoenlijk
gevraagd, van goede getuigen voorzien.
Zijlvest No. 29. (428)
