HAARLEMSCH
Eerste Blad.
PREDIKBEURTEN
No. 65.
Uitgave van DE ERVEN LOOSJES, Gedempte Oudegracht 86.
Zevende Jaargang
van ZATERDAG 8 Augustus 1885.
op Zondag 9 Aug. 1885.
Van alles wat.
ABONNEMENTSPRIJS
Per drie maandenf,25.
franco p. post —,40.
Afzonderlijke nommers 3 centen per etuk.
Prijs per Advertentie van 1 tot 5 regels 25 cents, elke regel
meer 5 cents, groote letters naar plaatsruimte.
VERSCHIJNT:
Dinsdag- en Vrijdagavond,
Advertentiën worden aangenomen tot DINSDAG en VRIJDAG des middags ten 12 ure, die alsdan zoo mogelijk nog worden geplaatst.
Noord-Znidhollandsclie Stoomtramweg-MaatschappijHaarlemLeiden. 1 Juni 1885.
Haarlem, Hillegom en Leiden 4.f, 10.20 'smorgens, 1.2.40', 5.5, 7.35,'smid.
Haarlem—Hillegom 9.'smorgens, 4.15 (totHeemstede), 9.15, 10.15 'savonds.
Alleen des Vrijdags. Verroert ook goederen.
Haarlemsche Trainway-Moatscliappij. Van 'tStation 7.30 'smorgens tot 10.30 'savonds.
Uit den Hout 7.50 'smorgens tot 10.50 'savonds.
Vertrekuren der Spoortreinen van Haarlem. 1 Juni 1885. Naar Amsterdam6.528.8*,
8 21, 8.55"9.25", 11.56, 11.30+, 11.49* 'smorgens, 12.59", 2.38f, 3.48", 4.15", 4.34,
4.50*, 5.33, 7.5, 7.334-, 8.56", 9.30", 9.43, 9.57, 10.20", 10.59-j- 'savonds.
Van Amsterdam: 6.— 7.—, 7.35f, 8.10", 8.40, 9.40", 9.50", 11.5, 11.55+'s morgens, 12.20,
1.5", 1.45", 3.25", 3.55,4.30", 4.45", 4.55*, 5.20-j-, 6,15", 7.45, 8.35", 9.55", 11.— 's avonds.
Naar Rotterdam: 6.31, 7,57+, 8.33", 9.13, 10.13", 's morgens, 12.17-j-, 12.58, 2.8", 3.49',
4.27 5.11, 5.434-, 8.14, 10.18* 'savonds.
Van Rotterdam: 6.8.10", 9.45, 10.154-, 11.3 's morgens, 1.23-j-, 2.45", 3.35, 5.10,6.23-j-,
7.25", 7.55, 8.50", 9.50+ 'savonds. De met gemerkte treinen zijn sneltreinen. De
met zijn exprestreinen alleen le en 2e klasse.
Naar den Helder: 6.34, 10.8 'smorgens, 1.32 tot Alkmaar, 4.57, 9.1 'savonds.
Naar IJmuiden: 6.10, 6.34, 8.17, 10.8 'smorgens, 1.32, 4.57, 9.1 'savonds.
Van IJmuiden: 7.51, 9.36, 11.16 'smorgens, 3.16, 4.1, 9.7, 9.40 'savonds.
Naar Zand voort: (H. S.) 6.33, 8.5 8.39, 10.15, 11.33 'smorgens, 12.19, 1.34, 3.47,
5.17, 5.45, 6.41, 8.16, 10.11», 10.20 'savonds.
Van Zandvoort: 7.45, 8.34, 9.3, 11.08 's morgens, 12.36, 2.16, 3.25, 4.29, 6.10, 7.10,
9.09, 9.20, 9.57, 10.37', 10.47 'savonds. Alleen Zondags.
Omnibus van Bloemendaal. 7.40, 8,15, 8.45, 9.30, 10.50, 12.10,1.25,1,55,3.05,3.35,4.50,
5.55, 6.50, 8.10, 9.10.— Van 't Station, 8.30, 9.6, 10.4, 10.10, 11.30, 12 50, 2.5, 2.38,
3.45, 4.21, 5.41, 6.39, 8.11, 8.58, 10,15. Des Zondags op bijna alle treinen.
Dienstregeling van het Postkantoor. 1 Juni 1885. Openstelling van liet kantoor:
Dagelijks van 8 'smorgens tot 9j£ uur 'savonds. Voor ae storting en uitbetaling van
postwissels en de invordering van gelden op kwitantiën alleen op werkdagenvan 9 uur
's morgens tot 3 uur 's avonds. Voor de Spaarbank van 's morgens 9 tot 9 uur 'savonds
Voor ae Postpakketten alleen op werkdagen, van 's morgens 8 tot 9>! uur 's. avonds
Aanvang der bestellingen. Op werkdagen: 7.30,10.— 's morgens, 1.30, 3.30,7.—, 9.— ,3 avonds
Op Zon- en algemeene erkende Christelijke feestdagen: 7.30 's morgens, 1.30, 7.3 avonds
Lichting der hulpbrievenbussen: Zuiderstraat hoek Oudegracht, Gr. Houtstraat, Zijlvest
Parklaan, Kaasplein7.10.'s m., 2.30, 6.8.30 's av. florapark, Kampersingel,
LeidschevaartSchootersingel6.45", 9.45* 'smorgens, 2.15. 5.45", 8.15 'savonds."
Lichting aan het Station: Richting Amsterdam 8.3, 11.25 'smorgens, 2.33, 5.28, 7.28
'savonds. Richting Rotterdam 7.52, 9.6 's morgens, 12.12, 4.22, 5.38, 10.13
'savonds. Richting den Helder 6.29, 10.3 'smorgens, 1.27, 4.52, 8.56 'savonds.
Telegraafkantoor. Het kantoor is geopend op werkdagen van 's m. 8 tot 's av. 10 uur, op
Zon- en algemeen erkende Christelijke feestdagen van 's m. 8 tot 's av. 9 uur. Binnenl.
Telegrammen worden berekend tegen een vast recht van 15 Cts. benevens 1 Ct. p. woord.
Groote Kerk.
Vroegpreek 7 ure, Hoog.
Voorm. 10 ure, Burger.
Nam. 2 ure, Heldring, pred. te Zandvoort
(voor Snethlage).
's Avonds 6 ureBrutel de la Itivière.
Nieuwe Kerk.
Voorm. 10 ure, van Hoogenhuijsepred.
te Dordrecht (voor Escher).
Jans-Kerk.
Voorm. 10 ure, Moeton.
Bakenesser Kerk.
(Voor de Kinderen).
Voorm. 10 ure, Uitbrander,
godsdienstonderwij zer
Waalsche Kerk.
Voorm. 10 ure, Bourlier, past, a la Haye
Christelijk Gereforni. Gemeente.
(Ged. Oudegracht).
Voorm. 10 ure, 's Av. 5 urelindeboom,
prof. te Kampen.
Klein Heiligland).
Voorm. 10 ure, 'sAv. 5 ure, Schotel.
Luthersclie Kerk.
Voorm. 10 ure, C. A. Evelein,
pred. te Leiden.
Kerk der Vereenigde Doopsgezinden
Voorm. 10 ure, de Vries.
Remonstrantsche Kerk.
Voorm. 10 ure, geen dienst.
Kerk der Broedergemeente.
Voorm. 10 ure, Weiss.
Donderdag.
's Av. 8 ureWeiss. Voorbereiding.
Voor de school voor on- en minvermo
genden is in de collecte voor de kerk van
19 Juli gevonden f\.
Mijnheer de Redacteur!
Het schrijven van X in het advertentie
blad van 1 Angs. j.l., naar aanleiding
van mijn stukje, dat tot opschrift draagt
„Openbare burgerschool voor jongens en
meisjes te Haarlem", noodzaakt mij tot
tegenspraak.
Beleefd verzoek ik U, daarvoor eenige
plaatsruimte in w blad af te staan.
Als ik mij niet vergis, liggen in ge
noemd schrijven de volgende stellingen
opgesloten
1°. De gemeente Haarlem voorziet op
voldoende wijze in de behoefte aan
openbaar lager onderwijs.
2°. De stichting van eene burgerschool
heeft op dit oogenblik althans geen
recht van bestaano. a. ook om
dat bij zonder onderwijs in de behoefte
aan uitgebr. lag. ond. tegen een
matig schoolgeld voorziet.
3°. Het bijzonder onderwijs mag niet
verdrongen worden door de stichting
van nog meer openbare scholen, en
4°. men mag de gemeentekas niet noo-
deloos bezwaren door toe te geven
aan het verlangen van enkelen naar
uitbreiding van 't openb. lag. on
derwijs.
Laat ons eens nagaan in hoeverre deze
stellingen op goeden grondslag rusten.
1°. De gemeente Haarlem bezit drie
soorten van openb. lag. scholen als
a. Kostelooze scholen
b. Scholen, waar voor één leerling ƒ3.90
's jaars wordt betaald, en
c. scholen, waar voor één leerling f 40
's jaars wordt betaald.
De Rijksleerschooldie mede eene openb.
school is, kan, volgens haar' aard en
hare inrichtingzonder veel bezwaar on
der b gerangschikt worden.
Het schoolgeld, aan deze drie soorten
van scholen geheven, klimt dus van a
naar b met f 3.90 en van b naar c met
ƒ36,10. Niemand zal beweren, dat dit
eene geregelde opklimming is. Ware aldus
't bedrag van 't schoolgeld te Haarlem
werkelijk geregeld overeenkomstig de
draagkracht der ingezetenendan had
men voldoenden grond om te besluiten,
dat de bevolking onzer gemeente bestaat
uit drie klassen, nl. behoeftigenminge-
goeden en vermogenden. Die Haarlem kent,
weet evenwel, dat ook de middelstand
zeer goed vertegenwoordigd is. En wanneer
nu van gemeentewege gezorgd wordt
dat zelfs kinderen uit de hoogste standen
voldoend lager onderwijs tegen voor hen
zeer matig schoolgeld kunnen verkrijgen,
welke reden bestaat er dan om dit den
kinderen van den nijveren, maar niet
zoo rijkelijk met aardsche goederen be
deelden middelstand te onthouden of slechts
verkrijgbaar te stellen tegen al te groote
opofferingen
Maar er is meer. Waarom heeten de
scholenonder c bedoeldOpleidingsscho
len? Wel,omdat zij hoofdzakelijk dienen
om de leerlingen zoo ver te brengendat zij
instaat zijn, de lessen aan de inrichtingen
voor middelbaar onderwijs en die aan 't
gymnasium met vrucht te volgen. Onze
Opleidingsscholen geven dus geen afgerond
geheelgeen eina-onderwijs; daarom zijn zij
voor de kinderen van Haarlem's kleinen
burger, het hooge schoolgeld nog huiten re
kening gelaten, op zijn zachtst uitge
drukt, minder geschikt.
Op deze gronden komen wij tot de ge
volgtrekking, dat te Haarlem van gemeen
tewege geen voldoend lager onderwijs wordt
verstrekt.
2°. X beweert, dat de stichting van
eene burgerschool op dit oogenblik althans
geen recht van bestaan heeft, o.a. ook omdat
het bijzonder onderwijs in de behoefte
aan nitg. lag. onderwijs tegen een matig
schoolgeld voorziet.
Nogmaals meenen wij te moeten wijzen
op den toestand te dezen opzichte in andere
groote gemeenten van ons vaderland. Waar
om moet de middelstand te Haarlem missen,
wat hij elders geniet Of is buiten Haarlem
die stand boven andere standen bevoor
recht? Naar onze meening geenzins. Hij
geniet daar niet meer, dan hem rechtens
toekomt. Wij wetendat er in onze ge
meente bijzondere scholen bestaan, waar
tegen een matig schoolgeld uitg. lager
ond. wordt verstrekt, deze missen het
karakter van openbare scholen en zijn
dus niet toegankelijk voor kinderen van
elke godsdienstige gezindheid.
Van alle bijzondere scholen voor gewoon
en nitg. lag. onderwijsmet het karakter
van openbare, welke te Haarlem worden
aangetroffenis het gewone schoolgeld
te hoog voor de financieele draagkracht
van den kleinen burger.
3°. Dat het bijzonder onderwijs niet
mag verdrongen worden door de stichting
van nog meer openb. scholeD staat onzes
inziensals een paal boven water. Wij
erkennen het recht van bestaan van 't bij
zonder onderwijs ten volle en verheugen
ons in zijn' bloeiwij zouden geen' en
kelen stap willen doen om de belangen
der bijzondere onderwijzers te benadeelen.
Maar tegenover de belangen van den
bijzonderen onderwijzer staan die van velen
onzer medeburgers, hoofden van meer of
minder talrijke gezinnen. Nu mag men
de belangen van velen niet verwaarloozen
om die van enkelen te bevorderen.
Waarom bevat art. 16 der wet van 17
Augs. 1878 (Staatsbl. n° 127) het voor
schrift „In elke gemeente wordt voldoend
lager onderwijs gegeven in een genoegzaam
aantal scholenwelke voor alle kinderen
zonder onderscheid van godsdienstige ge
zindheid toegankelijk zijn" Omdat het
bijzonder onderwijs niet geven kanwat
noodig isenomdat het dit niet kan
moet het openbaar onderwijs in de behoef
te op voldoende wijze voorzien. Scholen als
de „Burgerschool" kunnen geen voordeel
aan de ondernemers verschaffen. Zij dek
ken zich niet. De opbrengst van bet.
schoolgeld is daartoe te gering. Van den
bijzonderen onderwijzer hebben wij geen
offers te vorderendaartoe moeten wij
aankloppen bij het bestuur onzer gemeente.
Eene poging wagen om het bijzonder
onderwijs te dooden ligt niet in ons plan
wij zoeken slechts 't genot te verkrijgen
van een recht op de wet gegrond, een
genot, dat het bijzonder onderwijs ons
niet geven kan.
4. Of er gevaar bestaat, dat de ge
meentekas noodeloos zou bezwaard wor
den door toe te geven aan 't verlangen
van enkelen naar uitbreiding van 't openb.
lag. onderwijs?
Zonder twijfel wordt geene burgerschool
in stand gehoudenen zonder de gemeen
tekas te drnkken maar dit bezwaar geldt
waarschijnlijk alle openbare lag. scholen
in deze gemeente op ééne na. Dat dit
ten gerieve van enkelendus onnoodig
geschiedden zou, is hoogst onzeker. Wij
vermoedendat niet enkelenmaar velen
van de burgerschool gebruik zullen ma
ken. Trouwensde ervaring elders opge
daan geeft reden) om te veronderstellen
dat eene burgerschool met uitgebreid leer
plan voor jongens en meisjes te Haarlem
eene goede toekomst te gemoet gaat en
voor vele jongelieden het middel zal zijn
om tot eene goede maatschappelijke po
sitie te geraken. Terwijl de gemeente
duizenden ten koste legt aan het onder
wijs voor meervermogenden (H. B. scho
len en Gymnasium), gaat het niet aan
den middelstand te onthouden, wat hem
eene behoefte is. Dit wil niet de gemeen
teraad, dit wil X. Men vergete niet, dat
het leeuwendeel der plaatselijke belastin
gen wordt opgebracht door dien middel
stand. Deze steunt dus ook de school-
inrichtingen die alleen toegankelijk zijn
voor de meervermogenden. Zou die middel
stand dan geen aanspraak kunnen maken
op eene „Burgerschool"? C. M.-
Het publiek in Nederland is verrast
door de plotselinge aftreding van den Mi
nister van Marine van Erp Taalman
Kip het verwachtechter dezen heer
spoedig aan de groene tafel terug, als zijn
opvolger zich retireert.Minister Heems
kerk werd op zijn 67sten verjaardag
