bracht in de grondstellingen der geleerden
van de onde echool, door zijne heldere
begrippen omtrent verbranding en het ver
bruiken van zuurstof bij dit proces en
hoe men daardoor op den weg geraakte
om tot de lucifers te komen zooals wij
die nog voor een twintigtal jaren ge
bruikte, wat door Spreker met eenige dui
delijke proeven werd verklaarden zoo
kwam Spreker tot den Lucifer van den
tegenwoordigen tijd, tot de zoogenaamde
zweedsche lucifers, waarvan op een boeiende
wijze de vervaardiging werd duidelijk ge
maakt. Hadden we 't niet gehoord, wij
zouden 't niet gelooven dat de eenvoudige
lucifer zooveel arbeid eischte. Spreker
verhaalde hoe men het daartoe benoodigde
espenhout eerst moest schillen in krnllen
op de dikte en de breedte van onze lucifers-
stekken om die krullen later te verdeelen,
hoe die verschillende stekken allen in één
richting moesten gelegd worden om ze
vervolgens in een raamwerk op gelijke
afstanden van elkaar te plaatsen en ze dan
na in een heet zandbad geplaatst te zijn
geweest, van was of parafine te doen door
trekken en ze ten laatste te „zouten"
en van koppen te voorzien.
Hu was het doosje aan de beurt en na
al dat werk te bedenken dat men tegen
woordig 570 van die nienwerwetsehe
vunrstoestellen iu 10 schuifdoosjes kan
koopen voor 6 Hollandsche centen
zie, 't is onbegrijpelijkTen slotte ver
haalde spreker dat, toen door de groote
Jongköpingsche lucifers-fabriek aan den
agent te Hamburg de 250 duizendste kist
met dit prodnkt was afgeleverd, de werk
lieden van die inrichting te weten kwamen
dat, als men de doosjes uit die 250 duizend
kisten op den kant aaneen zette, men een
lucifersdoozen-gordel zou verkrijgen die
twee en een halfmaal onzen aardbol om
spant, terwijl dezelfde hoeveelheid doozen
op elkaar gezet een torentje zou geven
anderhalf maal zoo hoog als de Montblanc.
Om nog beter de macht van den lucifer
te doen beseffen, vernam men dat wanneer
de omstandigheden van vóór 100 jaar,
toen men de tonderdoos gebruikte, gelijk
waren aan de tegenwoordige een man toen
jaarlijks 90 uren zoek bracht met het
slaan van vuur tegen 12 uren in den
luciferstijd, makende dit een tijdwinst per
jaar van 9 werkdagen voor een Engelschen
werkman, terwijl deze tijdwinst, omgezet
in kapitaal een waarde vertegenwoordigt
van 26 miljoen ponden sterling.
Met de meeste aandacht werd de spreker
door zijn auditorium gevolgd en in de
overtuiging dat „Weten en Werken" weder
een avond aangenaam en leerrijk had doen
doorbrengen scheidde men. Ongetwijfeld
verliet men de zaal met vrij wat meer
respect voor den Lucifer dan men er
gekomen was.
Naar wij vernamen zal de volgende
spreekbeurt vervuld worden door den
Heer Lamberts.
Nieu wsberich. ten
Donderdag werd door de Tweede Kamer
het algemeen debat over de Staatsbegroo-
ting voortgezet. De heer Gleichman
was het met de Eegeering eensdat er
geen aanleiding bestondom nu dadelijk
weêr een nieuwe kiestabel in te dienen.
Deze spreker had den indruk ontvangen
dat men uit vrees voor een publiek debat
grondwetsherziening op de lange baan wil
sehniven, wellicht omdat dan aan't licht
zou komen, hoe de rechterzijde verdeeld
was, zelfs ten opzichte van artiekell94.
De pertinente verklaring van den heer
Schaepman noemde hij op zijn zachtst on -
doordacht, 't Zou kunnen wezendat ook
de linkerzijde bereid werd bevonden tot
wijziging van dat artiekel mede te werken,
mits de voor te stellen schikking niet uit-
loope op Staats-ondersteuning van sekte
scholen. Grondwetsherziening moest tot
stand worden gebracht; 't is tijd voor
het publiek debat. Daarom beschouwde
Sprekermet den Minister deze begrooting
slechts als eene administratieve. De heer
v. d. Biesen hield staande, dat de mate-
rieele toestand des lands en de ware volks
ontwikkeling eerst konden verbeteren na
oplossing van deri schoolstrijd. De
heer Keuchenius bleef aandringen op eene
nieuwe kiestabelen vonddat de rechter
zijde meer zelfopoffering had getoond,
door vóór de verworpen tabel te stemmen,
dan de liberalen. De heer Reuter bestreed
uitvoerig den heer Gleichman en bepleitte
het recht der rechterzijde om grondwets
herziening te weigerenzoolang op het
stuk van onderwijs bleef bestaan wat hij
onrecht noemde. De heer de Savoruin
Lohman trachtte de houding der rechter-
zijde ten opzichte van de verworpen kies-
tibel te rechtvaardigen, en ontkendedat
de rechterzijde haar eischen omtrent het
onderwijs niet zou hebben geformuleerd
zij heeft dat bij het sektie-onderzoek getoond
en vreest niet, de natie over hare begin
selen uitspraak te laten doen. De heer
van Baar hield voldat zoolang men geen
recht deed in zake het onderwijs, hij
geen grondwetsherziening begeerde.
De heer Gleichman volhardde bij zijne
meening, dat uit de nota's der rechter
zijde geen juiste formule te trekken was.
De Min. van Binnenl. Zaken herhaalde
dat eene nieuwe kiestabel nu niet kon
worden ingediend. Het algemeen debat
werd nu gesloten. Hoofdst. I (Huis des
Koningswerd goedgekeurd. Hoofdst.
II Hooge collegiën van Staat en Kabinet
des Konings) werd ook aangenomen, na
toekenning van eene toelage van 600
aan de ontslagen stenograaf Ising. Bij
Hoofdst III (Buiten!. Zaken) gaf de Mi
nister eenige inlichtingen.- Een aanvulling
der uitleveringstraktaten zal in overweging
genomen worden. Het handelstraktaat met
Perzië stuitte op groote bezwaren.
In de zitting van Vrijdag werd Hoofdst.
III met algemeene stemmen aangenomen
nadat de Min. aan den heer Verniers v.
d. Loeft beloofd hadnader te zullen on
derzoeken de noodzakelijkheid van het
behoud van het Konsulaat-generaal te
Bangkok. Toen was Hoofdst. IV (Justi
tie) aan de benrt. De heer Goeman
Borgesius drong aan op wijziging van de
Wet op den Kinderarbeid welke de heer
v. Houten verklaarde op 't oogenblik min
der gewenseht te achtenmet het oog
op Grondwetsherziening. De heer Oor
ver Hooft wees op de onvoldoende uit
voering der vogelenwet. De heer Keuche-
nius drong aan op maatregelen tot bestrij
ding der prostitutie en de heer Beelaerts
v. Blokland op indiening eener nieuwe
Zondagsweten wegneming van alle be
palingen uit de wetten, door welke de
Zondagsrust wordt belemmerd. De heer
A. Mackay wees op het nadeelige voor
de waardigheid der politieals jlagere
beambten door voorspiegeling van schade
vergoeding worden overgehaald tot het
afleggen van onware verklaringen. De
heer de Savornin Lohman verlangde op
heffing van alle bordeelen bij Rijkswet.
De heer v. d. Kaay vond het bedenkelijk
zich in deze aangelegenheid te overijlen.
De Min. van Justitie verklaarde, dat hij
de wijzigingswet op den kinderarbeid zou
handhaven, doch niet zonder instelling
van inspecteurs. Vermeerdering van toe
zicht op jacht en visscherijvooral op
de rivierenachtte hij noodig. Eene
Rijkspolitie wet is nog niet ingediend
met het oog op de kosten. Eene Rijkswet
op de prostitutie kon de Min. niet toezeggen.
In Nederland hebben geen ergerlijke feiten
plaats. Eene nieuwe wet op de Zondags
rust kan spoedig worden verwacht. Bij
de replieken vroeg de heer v. Houtenof
hij het „standje" met de Haagsche officie
ren de politie geld had aangenomenom
de zaak te sussen. De Minister van
Justitie gaf een ontkennend antwoord,
maar deelde mededat ten slotte een on-
Bchuldig officier was veroordeeld, die zich
opofferde voor een kameraad die gehuwd
was. Deze mededeeling lokte warme
protesten van de heeren v. Houten en
Verniers van de Loeff uit. De Min. moest
öf de juistheid van deze uitspraak hier
niet openlijk tegenspreken, óf den on
schuldig veroordeelde recht doen weder
varen. De Min. verklaarde, dat hij
eerst lang na de veroordeeling officieus
was ingelicht. Nadat een amendement,
om 300 verhooging voor den inspecteur
der gevangenissen te schrappen was ver
worpen met 25 tegen 22 stemmen, werd
het debat verdaagd tot Maandag.
In de Eerste Kamer zijn tegen
Dinsdag aan de orde gesteld de Indische
Begrootingen de exploitatie van den
Spoorweg AmersfoortNijmegen. Vooraf
zullen hervat worden de klachten betrek
kelijk de dienstregeling op de lijn Zwolle
Ameloo, welke in de zitting van Vrijdag
gesteund, werden door den heer Blijden-
steindie het voor het financieeel belang
van den Staat noodig achtte niet alleen
de hoofdlijnen te begunstigen, en het
reizend publiek bij de tegenwoordige dienst
regeling zoowel in het binnenlandsche
als in het internationaal verkeerniet
gebaat achtte. De heer Moolenburgh was
van oordeeldat de nadeelige exploitatie
van kleine spoorlijnen den Staat noopte
tot voeding der hoofdroute. Overigens
brachten de petitieën de ongerieven van
zelf onder de aandacht der Regeering.
Vrijdag ochtend te 9 uur begaven
zich te Oorschot 2 zoontjes van den land
bouwer L. M. naar den stoommolenten
einde voor de ouders graan te doen malen.
Het oudste, ongeveer 8 jaren, schijnt in
aanraking te zijn gekomen met de stoom
machine met het ongelukkig gevolg, dat
het kind de armen van het lichaam zijn
gescheurden het eenige oogenblikken
daarna overleed.
Te Hirschberg (Pruisen) is zekere
Emilie Patzke veroordeeld tot eene ge
vangenisstraf van 10 dagen, wegens het
„vervalschen van eene oorkonde." Zij had
nl. in een recept van dr. Scheurich aldaar,
waarop ten behoeve van een onderhnidsche
injectie voor haar zelf, was opgeschreven
1.2 gram morphine, dat cijfer veranderd
in 6.2 gram en er het waarschuwings-
teeken 1 bijgevoegd. Zulk een delict is
zeker nog weinig voorgekomen.
Tegen een man te 's Gravenhage,
die in een koffiehuis aldaar in dronkenschap
uitriep De koning en al zijn manschappen
zijn schurken, is een jaar celstraf geeischt.
De subst.-off. van justitie bij de Haagsche
rechtbank noemde het uiten van zulk een
dronkenmanstal een ernstig feit.
Te Amsterdam is de St. Nicolaasdag
ook in de zwem en badinrichting op erg
koude manier gevierd. Vier heeren namen
een bad, echter niet zoo frisch als het
vorig jaar toen het sneeuwde en vroor
maar toch koud genoeg om big de gedachte
eraan een gewoon menschenkind kippenvel
te doen krijgen.
De temperatuur van het IJwater was vijf
graden Celsius.
Na deze koude exercitie dronk men j
anijsmelk en at men Sinterklaas.
Aan boord van een slijkpraam, lig
gende te Oud-Pekela, kwamen dezer dagen
des avonds twee mannen, die zich van het
weinige, dat in de roef aanwezig was
meester maakten en een löjarigen knaap,
die alleen aan boord was, in het water
wierpen. Gelukkig wist de jongen zich door
zwemmen te redden.
In New-York is een eigenaardig
proces over geneeskundige verantwoorde
lijkheid gevoerd. Een bloemenmaakster
werd door den dokter Pruddy in een
hospitaal van poklijders gezonden, ofschoon
zij slechts een geringen aard van gewonen
huiduitslag had. Na haar genezing wilde
zij hare werkzaamheden hervatten, maar
haar cliënten, overtuigd dat zij werkelijk
de pokken had gehad en de besmetting
vreezend, keerden niet tot haar terug. Zij
heeft daarom dokter Pruddy voor het
gerecht aangeklaagd, die veroordeeld is
haar een schadevergoeding van 500 dollars
uit te betalen.
Het Belgische gouvernement, gul als
andere regeeringen met het uitdeelen van
ridderorden, heeft een krankzinnige, die
zich reeds sedert 20 jaar in een gesticht
bevindt gedecoreerd.
Zaterdag avond te ongeveer 9 uur
is inbraak gepleegd op het Waterlooplein
No. 19 te Amsterdam, gepaard met dief
stal. Men heeft zich vermoedelijk met
een valschen sleutel toegang tot het huis
weten te verschaffenen door binnenbraak
zich meester gemaakt van ongeveer 400
aan geld en eenige gouden en zilveren
voorwerpen.
De vroeger reeds beschreven monu
mentale fontein op het Binnenhof te '-Hage
is gisteren voorgoed ontdaan van het om
hulsel dat haar, terwijl de laatste hand
aan hare voltooiing en opsiering werd
gelegdaan de blikken der voorbijgangers
onttrok. Het kunststuk van smeedwerk is
thans op kwistige wijze verguld. Het
beeld van den Roomsch-koning prijkt
zelfs geheel in vergulsel. De rond de
fontein aangebrachte wapens zijn afgewis
seld zwart en rood geschilderd op ver
gulde wapenschilden. De niet vergulde
deelen van het fraaie gehsel zijn donker
bruin gekleurd.
De smokkelarij op de Groningsohe
en Drentsche grenzen naar en van Hano
ver neemt onrustbarend toe. Dag aan dag
worden „aanhalingen" gedaan, en de
ambtenaren, die het drukker dan ooit
hebbenworden nu en dan ook gesteund j
door politiemacht; omdat geheele benden
de verboden gemeenschap „naar en van"
onderhouden. Thans is weêr een troep
smokkelaars van minstens 12 manbe
laden met 87 liter spiritus, door de
ambtenaren achterhaald in 't Weer-
dingerveen --, doch nauw hadden de
commiezen deze aanhaling gedaanen
waren de gesnapten uiteengestoven, ofj
I
een andere troep passeerde een honderd
meter of drie verder ongehinderd de thans
belast en beladene, dus machtelooze gerech
tigheid.
Vrijdag beviel te Watergraafsmeer
eene vrouw van drie welgeschapen zoons.
Het gezin telde reeds -zes kinderen.
Het vonnis, door den rechter te
Kotta-Radja in de bekende zaak van het
onder Engelsche vlag varende stoomschip
„Canton" gewezen, is thans in appèl bij
den Raad van Justitie te Batavia. Het
O. M. te Kotta-Radja had een boete van
30,000, benevens de verbeurdverklaring
van de aangehaalde oorlogscontrabande niet
te veel geacht, doch de rechter veroor
deelde de reeders tot ƒ20,000 boete. De
supercarga, als vertegenwoordiger van de
reeders, nam hiermede geen genoegen en
teekende appèl aan van het vonnis.
Dit Meiningen komt het bericht dat
Dr. Hans von Biilow zijn ontslag heeft
ontvangen als directeur van de Meininger
Hofkapel. Men zegt, dat de oorzaak hiervan
moet gezocht worden in een twist tusschen
hem en Johannes Brahms, waarbij Brahms
den Hertog plaatste voor de keuze om
hem of v. Bülow te ontslaan. De Hertog
zou aan het ontslaan van den laatste de
voorkeur gegeven hebben.
Een nieuwen praetischen vorm heeft
de onlangs in Duitsohland gepatenteerde
elliptische parapluie. Hare gedaante is
langwerpig, zoodat zij twee personen kan
overdekken of, in de richting van den
wind met hare lange as verticaal gehouden,
het lichaam van één persoon geheel tegen
regen kan beveiligen.
Door eenige heeren te Deventer is
het plan opgevat daar eene koud- en warm-
bad-inrichting te maken. Zij willen daartoe
eene leening sluiten van 12,000 in aan-
deelen ieder groot ƒ100.
Sedert eenige jaren is de rivierdijk
te Herwijnen belangrijk opgehoogd zoodat
men nu bij Z. of Z. W. wind den weg
bijna niet meer kan passeeren, zonder
met de draaiende wieken van den aldaar
staanden korenmolen in aanraking te
komen. Van tijd tot tijd zijn dan ook
tal van menschen en dieren en nog onlangs
twee kinderen door die molenwieken ge
troffen.
Door de ophooging des dijks zijn voor
namelijk ook aan „de Hoek" aldaar,
tusschen den dijk en de huizendiepe
doorgangen, die van den weg af, door de
steile muren zich als gapende rotsen
vertoonen.
Reeds voor enkele jaren zijn succes
sievelijk twee hoogbejaarde menschen, door
een val in die gangen, vreeselijke onge
lukken overkomen, en wederom is Woens
dagavond eene vrouw van een dier muren
gestort, met het treurig gevolg, dat zij
een been brak en ernstige kneuzingen
aan het lichaam bekwam.
Bij een Parijsch winkelier is thans
een zeer eigenaardig horloge ter bezich
tiging. Op de wijzerplaat zijn twaalf
bloemen geschilderd en daarover bewegen
zich een groote en eene kleine bij de
uren en minuten aanwijzende. Deze bijen
worden vooruitgedreven door magneten
onder de plaat verborgen en met het eigen
lijke uurwerk in verbinding staande.
Er is een tragi-komische oorzaak
ontdekt, waarom de Grieken nog niet ten
strijde togen. Zij hebben kruit, dat niet
schiet. Vroeger ontving het kleine konink
rijk dit product, zoo noodig tot oorlog
voeren nit Frankrijk Engeland en
Duitschland, maar sedert jaren koopt het
dit in de fabriek van hun landgenoot
Moraïtines, die zich over zijn kunststuk
zal hebben te verantwoorden.
Bij uitgravingen op den Acropolis
te Athene heeft men een merkwaardige
vondst gedaaneen tafel, waarop een
krijgsheld was geschilderd met helm
sohild en speer. Archaeologen houden
het voor een werk uit de 5e eeuw
vóór Chr.
De jongeling C. L. uit Rijsbergen
bij Breda, die den In Nov. jl. op een
geheimzinnige wijze verdween, is tot heden
niet teruggevonden. Alle nasporingen zijn
vruchteloos gebleven; zelfs de profetie
eener bekende Bredasche kaartlegster
door de eerzame bloedverwanten van den
vermiste in allen ernst geraadpleegd
is niet vervuld geworden. De moderne
Pythia had namelijk voorspeld, dat de
arme jongen op Zaterdag den 14n Nov.
zou thuiskomen: „levend ofdood"enwel
„uit de richting van het Noorden I"
