HAARLEMSCH
Eerste Blad.
PREDIKBEURTEN
No. 20.
Achtste Jaargang.
van ZATERDAG 13 Maart 1886.
op Zondag 14 Maart. 1886.
K R 0 N I E K
N ieu wsberichten.
Uitgave van DE ERVEN LOOSJES, Gedempte Oudegracht 86.
nnui
ABONNEMENTSPRIJS
Per drie maandenf,25.
franco p. post ,40. Prijs per Advertentie van I tot 5 regels 25 cents, elke regel
Afzonderlijke nommers 3 centen per stuk. meer 5 cents, groote letters naar plaatsruimte.
VERSCHIJNT:
Dinsdag- en Vrijdagavond.
Advertmtiën worden, aangenomen, tot DINSDAG en VRIJDAG des middags ten 12 ure, die alsdan zoo mogelijk nog worden geplaatst.
Hoord-Zuidhollandsche Stoomtramweg-MaatschappijHaarlemLeiden. 1 Dec. 1885.
Haarlem, Hillegom en Leiden 4.-—+.9.10.40 'smorg, 1.3.20, 5.40, 7.'smid.
Haarlem—Hillegom 4.30 (tot Heemstede)9.20, 10.40 's avonds.
f Alleen des Vrijdags. Vervoert ook goederen.
Saarlemsche Tramway-Maatsckappij. Van 't Station 7.30 's morgens tot 10.30 's avonds.
Uit den Hout 7.50 's morgens tot 10.50 's avonds.
Vertrekuren der Spoortreinen van Haarlem. 1 Oct. 1885.Naar Amsterdam6.52, 8.9*,
8.31, 8.55", 9.29*, U.57, 11.30-j-, 11.46* 'smorgens, 1.2.38+, 3.48*, 4.16*, 4.34,
5.346.40', 7.6, 7.33|, 9.—*, 9.43, 10.24*, 10.59+ 's avonds.
Tan Amsterdam: 4.20, 7.35+, 7.45*, 8.10*, 8.40, 9.45*, 9.50*, 11.5, 11.55-;- 'smorgens,
12.20, 1.5*, 1.45*, 3.25*, 3.55, 4.30*, 4.45*, 5.20+, 7.45, 8.35*, 9.55', 11.— 's avonds.
Naar Rotterdam: 7,57+, 8.33*, 9.13, 10.13", 'smorgens, 12.17+, 12.58, 2.8* 3.49*, 4.27,
5.11, 5.43+, 8.14, 10.18* 'savonds.
Tan Rotterdam: 6.-, 7.55* 9.45, 10.15+, 11.3 'smorgens, 1.23+, 2.45* 3.35, 5.10, 6.23+,
7.25*, 8.50*, 9.50+ 'savonds. De met gemerkte treinen zijn sneltreinen. De met
zijn exprestreinen alleen le en 2e klasse.
Naar den Helder: 6.50, 10.15 'smorgens, 1.32 tot Alkmaar, 4.57, 9.1 'savonds.
Naar IJmuiden: 6.25, 6.50, 10.15 'smorgens, 1.32, 4.57, 9.1 'savonds.
Tan IJmuiden: 8.1, 11.13 'smorgens, 3.16, 4.1, 9.7, 9.40 'savonds.
Naar Zandvoort: (H. S.) 8.12, 10.9, 11.33 'smorg., 1.34, 5.13, 8.16, 'savonds.
Van Zandvoort: 8.34, 11.7 'smorgens, 12.36, 4.9, 6.20, 8.41 'savonds.
Omnibus van Bloemendaal. 8.15, 10.50, 1.25, 3.5, 7.30. Ta* 'tStation: 9.6, 11.30
2.5, 3.45 en 8.11. Zondags alle treinen.
Dienstregeling van het Postkantoor. 1 Oct. 1885. Openstelling van hetkantoor: Dag.
van 8 's morg. tot 934 uur 's av. Op Zondag van 's morg. 8 tot 10 en 's av. van 12 tot 4 uur.
Voor de storting en uitbetaling van postwissels en de invordering van gelden op kwitantion
alleen op werkdagenva* 9 «ar 's morg. tot 3 uur 's av. Voor de Spaarbank van *s morg. 9
tot 9 uur 's av.op Zondag van 8 tot 10 en van 12 tot 4 ure. Voor de Postpakketten
alleen op werkdagen, van 'smorgens 8 tot 934 uur 'savonds.
Aanvang der bestellingen. Op werkdagen7.30,10. 's morgens, 1.30, 3.30,7.9. 's avonds.
Op Zon- en algemeene erkende Christelijke feestdagen7.30 's m
Lichting der hulpbrievenbussenZuiderstraat hoek Oudegracht,
Parklaan, Kaasplein: 7.—,10.'s morg., 2.30, 6.8.30 's av. Florapark,Kampersinget,
reewl Qnli ortf osei n-al ft A.tZ Q A tc c" mnvniand O 1 K K n C 1 6 'n n ir aii J o
30 's morgens, 1.4.'s avonds.
Gr. Houtstraat, Zijlvest,
LeidschevaartSchootersingel6.45, 9.45 'smorgens, 2.15, 5.45, 8.15 'savonds.
Des Zondags: buitenwijken 's m. 6.45 en 's av. 3.15. binnenwijken 's m. 7 en 's av. 3.30.
Lichting aan het StationRichting Amsterdam 8.4,11.25 's morg., 2.33, 3.43*, 5.29*, 7.28* 'sav.
Richting Rotterdam 7.52,9.8 smorg., 12.12,4.22', 5.38,10.13* 'sav.— Richting den Helder
6.45, 10.10 's morg., 1.27*, 4.52, 8.56* 's avonds. De met worden Zondags niet gelieht.
Telegraafkantoor. Het kantoor is geopend op werkdagen van 'sm. 8 tot 'sav. 10 uur, op
Zon- en algemeen erkende Christelijke feestdagen van 's m. 8 tot 's av. 9 uur. Binnenf.
Telegrammen worden berekend tegen een vast recht van 15 Cts. benevens 1 Ct. p. woord.
Groote Kerk.
Voorm. 10 ure, Escher. 2e Lijdenstekst.
Nam. 2 ure, Burger. 4e
'sAv. 6 ure, Snethlage. 5e
Nienwe Kerk.
Voorm. 10 ure, Hoog.
Jans-Kerk.
Voorm. 10 ure, Moeton.
Woensdag geen dienst.
Bakenesser Kerk.
(Voor de Kinderen).
Voorm. lOure, Hilbrander, Godsd.-onderw.
Waalsche Kerk.
Voorm. 10 ure1'fenderpast, a la Haye_
Christelijk Gereform. Gemeente.
Ged. Oudegracht).
Voorm. 10 ure, 'sAv. 5 ure, Mulder.
Woensdag 'sav. TVs ure> Mulder.
Bidstond voor het gewas.
Klein Heiligland).
Voorm. 10 ure, 'sAv. 5 ure, Schotel.
Honderdag 's av. 7Vs oreSchotel.
Luthersche Kerk.
Voorm. 10 ureJ. F. Meyer, Luth. Cand.
Hond. 'sav. 8 ure, Mees.Lijdensprediking.
Kerk der Vereenigde Doopsgezinden
Voorm. 10 ure, Craandijk.
Remonstrantscke Kerk.
Voorm. 10 ure, Tidtman.
Kerk der Broedergemeente.
Voorm. 10 ure, Weiss.
Hond. 's av. 8 ureWeiss. Jes. 53 8 vv.
Chr. bewaarschool lange Heerenvest
Maandag 'sav. 8 ure, Moeton. Bijbellez.
Lucas 10. De barmhartige Samaritaan.
Lokaal in de Oranjestraat.
Hinsdag 'sav. 8 ure, Escher. Bijbellez.
Joh. 3:1.
Lokaal in de Ridderstraat.
Woensdag 's av. 8 ure. Bidstond.
Lokaal der jongelings-Vereeniging.
Honderdag 's av. 8 ureBarger. Bijbellez.
2 Samuel 6.
Voordracht in Teyler's Stichting.
De laatste der voordrachten in dezen
winter door Prof. van der Vlugt gehou
den, had wederom de bestrijding van het
naturalisme tot onderwerp.
Om deu naturalist op eigen terrein aan
te vallen is even onmogelijk als dat de
idealist zich door eenig beweren der tegen
partij van zijn vast geloof zou laten af
brengen.
Men moet trachten den strijd op een
voor beiden toegankelijk terrein te brengen
en dit is Kant gelukt door zijn leer van
het kenvermogen.
In vroegere tijden onderscheidde de
wijsbegeerte altijd tusschen het wezen
dat kende, en het voorwerp dat werd
gekend.
De kennis van de buitenwereld was en
bleef geruimen tijd het streven van beide
richtingen in de wijsbegeerte.
Descartes verliet voor het eerst dit
standpunt en maakte het ik tot uitgangs
punt zijner beschouwingen. Even eenzijdig
als zijne voorgangers bleef hij echter bij
het onderzoek van het subject staan en
zocht daaruit alle kennis af te leiden.
Berkeley bracht de oplossing iets nader
door zijne bewering dat er geene werke
lijkheid bestaat huiten ons ik.
Kant zag het eerst in dat tot op zijn
tijd allen hadden gedwaald. De waarheid
kon geen bloote afspiegeling zijn van iets
dat buiten onze ikheid om bestaat. In elke
kennis is het subjectieve en objectieve
verhonden. Waaraan wordt nu echter de
waarheid gekend?
Indien de mensch de veelheid zijner
gewaarwordingen zoekt zaam te vatten
tot eene eenheid, dan kan daaraan worden
onderkend of de slotsom juist is, als wij
ons bij dien geestesarbeid onderwerpen
aan de wetten van ons eigen denken.
Spencer zegt: het eenige wat bij ons
de ervaring te hoven gaat, is de stand
vastigheid van de som der wereldkracht.
Dit is gegeven met den inhoud van ons
bewustzijn.
Deze verklaring is opmerkelijk.
Dit eene voorbeeld is genoeg, om in
te zien, dat ook hij aan eenig voorafgezet
denkbeeld een voor allen geldende betee-
kenis wilde hebben toegeschreven. Ver
klaren en rechtvaardigen zijn twee. De
wetenschap hondt zich met het eerste
onledig, de critische wijsbegeerte, ziet
zich het tweede aangewezen als hare taak.
Aan de feiten als zoodanig kent de natunr-
historie geen verschil in waarde toe, maar
wel houdt ze dit verschil in het oog
waar ze haar eigen betoog plaatst tegen
over anderen en dit boven anderen als
waar wil erkend zien (Schopenhauer).
Ook de tegenstander moet de wetten van
het denken volgen om orde te brengen
in den chaos der denkbeelden door de
nukkige natunr in ons brein te voorschijn
geroepen. Zoo doet de critiek den wijsgeer
(ook den naturalist) kennen als den dienaar
van het ideaal.
Nu bestaan er echter niet alleen idealen
voor het wetenschappelijk onderzoek, ook
andere zijn er die bindend gezag hebben
en moeten hebben voor allen. Onze
geestesarbeid bepaalt zich niet alleen tot
het weten, ook tot het willen en gevoelen.
Bij 'het eerste moec gezocht worden naar
de regelen van het plichtgebodbij het
tweede naar de voorschriften van onzen
schoonheidszin. Beide bestaan voor ons
even zeker als de idealen der zuivere
kennis. Wat er zijn moge van een hoog
ste ideaal waarin deze drie een zijn, is
vóbr ons niet te gissen, maar geen van de
drie kan worden gemist. Zoo ooit ge
rechtigheid en deugd moesten bezwijken
onder de natunrvergoding zou de weten
schap zeker eerst moeten ondergaan, want
zij bovenal eischt eene toewijding en
opoffering van hare dienaren, die zonder
geloof in een ideaal niet te denken is.
Na de panze trad spreker in eene be
schouwing over het verband de overeen
komst en het verschil tusschen de verkla
rende oordeelen der natuurwetenschap en de
waardeerende en richtende werkzaamheid
der critische wijsbegeerte. Gaf de eerste
de feiten in haar noodzakelijk verband
de laatste beoordeelde hare waarheid naar
den maatstaf der logische beginselen.
Gold dit op het gebied van het weten,
het was evenzeer het geval op het gebied
der zielkunde.
De logica en de zedeleer, schikten de
grondstoffen die de ervaring aan de hand
doet naar een vaststaand plan.
Niet altijd zijn deze beginselen de wetten
der logica zoowel als die der zedeleer juist
te formuleeren; langen tijd worden zij
vaak onbewnst gevolgd, maar eenmaal
in het bewustzijn van den mensch opge
nomen, wordt hij meer en meer genood
zaakt hunne absolnte geldigheid te erken
nen, en zich onbepaald aan hun gezag te
onderwerpen als een richtsnoer bij zijn
denken en handelen.
Uitvoerig werd dit parallelisme der
denk- en zedewetten door spreker toege
licht, en aangetoond dat waar de eersten
werden erkend ook de laatsten moesten
worden gehuldigd waarop hij eindigde
met den wensch nit te Bpreken dat het hem
gelakt moeht zijn, zijn toehoorders te over
tuigen dat geen betoog der naturalisten
in staat is den mensch het geloof te ont
nemen aan een zedelijk ideaal.
Onder de toejuiching der vergadering
werd hierop de reeks der voordrachten
gesloten.
In de laatste vergadering van den Raad
dezer Gemeente, deelde de Voorzitter mede
dat voor het Nassanplein een perk coni
feren door den Heer Krelage ten geschenke
was aangeboden. De Raad vernam deze
mededeeling met blijkbaar genoegen en
aanvaardde het geschenk.
De Heer A. L. van den Berg werd
tot onderwijzer 2de klasse aan de 2de
Tusschenschool benoemd.
Aan de Haarlemsehe Boek- en Muziek
handel werd in gebruik afgestaan een
lokaal in het gewezen Oudemannenhuis.
De dunr dezer overeenkomst loopt over
hoogstens 4 maanden en de prijs zal 25
per 30 dagen bedragen.
Op verzoek van den Heer R. C. Kenn
deed de Gemeente ten zijnen behoeve af
stand van een harer heerlijkhedenge
naamd Hogerwotrd, in 1581 door Prins
Willem I aan Haarlem geschonken maar
thans van geene waarde.
Er werd besloten de daarvoor geboden
som van f 600 aan te nemen.
Het in het laatst van het vorig jaar
vrijgevallen tractement, voor den ambte
naar van het haven- en kaaigeld zal
onder zijn confraters worden verdeeld.'
Het verzoek van J. van Cittert om
intrekking van het verbod om te bonwen
op gronden aan den Zijlweg z. z. werd
gesteld in handen eener speciale Commissie
bestaande uit de HH. KrelageMacaré
en van Ek.
Aan de weduwe H. Bitter werd f 100
en aan de wed. J. de Koe f 50 als gra-
tificatie toegestaan.
Aan P. Hoogeveen werd vergund een
stukje grond aan de Glasblazerstraat van
de gemeente in koop over te nemen.
Ten aanzien van de Barrevoetesteeg
werd besloten dat de door de HH. Kooij
en Kappelhoff geëischte sommen te hoog
warendat de Gemeente inmiddels voort
zou gaan de gronden aldaar in het open
baar te verkoopen voor niet minder dan
f 15 per M2 en aan J. G. Iekelsheimer
een stukje grond van het hofje der
XII Apostelen zou afstaan voor f 10 per M2
Twee rekesten waren ingekomen tot
afschaffing van de kermis, een van den
kerkeraad der Ned. Herv. Gemeente en
een van de Werklieden-vereeniging Pa
trimonium. Beiden werden gesteld in
handen van B. en W.en na voorts nog
eenige verslagen voor kennisgeving te
hebben aangenomen, ging de Raad uiteen
In de zitting der Tweede Kamer van
Dinsdag verzocht en verkreeg de heer A.
van Dedem verlof, om de Regeering ta