HAARLEISCH
Eerste Blad.
No. 46.
Uitgave van DE ERVEN LOOSJES, Gedempte Oudegracht 86.
Negende Jaargang.
van WOENSDAG 8 Juni 1887.
Nieuwsberichten.
ABONNEMENTSPRIJS
Per dri» maandenf,25.
franco p. post 40.
Afaonderljjfce «ommers 3 oenten per stnk.
Prijs per Advertentie van 1 tot 5 regels 25 cents, elke regel
meer 5 cents, groote letters naar plaatsruimte.
VERSCHIJNT:
Dinsdag- en Vrijdagavond.
Advertentiën worden aangenomen tot DINSDAG en VRIJDAG des middags ten 12 wre, die alsdan zoo mogelijk nog worden geplaatst.
Noord-Znidhollandsche Stoomtramweg-MaatschappijHaarlemleiden. 1 Juni. 1887.
Haarl., Hilleg. e» Leiden 4.f, 8.08, 8.48, 9.30, 10.55", 11.35 'sm., 12.20, 1.35, 2.15,
3.35, 4.20, 4.58, 6.15, 6 55*, 8.12 'sav. HaarlemHillegom 8.55, 9.35, 10.50 'sar.
-f- Allee» des Vrijdags. Vervoert ook goederen.
Baarlemscke Tramway-Haatscliappij. Van 't Station 7.30 's morgens tot 10.30 's avonds.
Uit den Hout 7.50 's morgens tot 10.50 's avonds.
Vertrekuren der Spoortreinen van Haarlem. 1 Juni 1887. Naar Amsterdam: 6.52,
8.10*, 8,31.8.58", 9.26", 10.25, 11.57, 11.32-j-, 11.46* 'smorgens, 12.50, 2.40* 3.35,
4.16", 4.47', 5.25*, 6.17*, 6.47, 7.28+, 7.57", 9.03*, 9.42*, 9.51*, 9.57,10.21*, 10.59+'s av.
Van Amsterdam: 6.15, 6.50*, 7.35+, 7.45*, 8.20*, 8.45,9.09*, 9.50*, 11.05,11.50*, 11,55,'smorg.
1.05", 1.20", 3.25*, 4.10,4.32*, 4.55*, 5.33*, 6,30*, 7.30*, 8.20, 8.40", 10.—*, 11.20 's av.
Naar Rotterdam: 7.17, 7.57+, 8.43*, 9.18,10.13*,'s morgens, 12,13*, 12.33,1.46*, 3.49*,5.01,
5.56+, 7.53", 8.49, 10.23" 's avonds.
Van Rotterdam: 6.7.55", 9.45, 10.17+, 10.53 's morgens, 1.23*, 2.45', 3.354.50,6.18+
7.32', 7.55, 8.50*, 9.50+ 's avonds. De met gemerkte treinen zijn sneltreinen. De
met zijn exprestremen alleen le en 2e klasse.
Naar den Helder: 6.44, 9.35 'smorgens, 1.32, 4.58, 9.06 's avonds.
Naar IJmuide»: 6.15, 6.44, 8.12, 9.35 's morgens, 1.32, 3.58, 4.58, 5.58, 9.06 's avonds.
Van IJmuiden: 8.— 9.23, 11.13 'smorgens, 3.03, 4.17, 5.46, 8.07, 9.12, 9.50 'savonds.
Naar Zandvoort7.19, 8.10,8,45,10.15, 11.33 's morg., 12.35,1.34,3.51, 4.42,5.20, 5.58, 6.57,
7.55, 9.05, 10,07 's av.
Van Zandvoort: 7.50, 8.37, 9.06, 11.10 'smorg. 12.27, 12.57, 2.18, 4.25, 5.03,6.23,7.34,
8.40, 9.22, 9.59, 10.38. 'sav.
Tram-Omnibus-Maatsekapplj. BloemeudaalOverveen—Haarlem. 1 Juni 1887.
Vertrekuren van Bloemeudaal (Hotel Kennemerland)8.15, 9.30, 10.50,11.40 'smorg.
12.15, 2.—, 3.—, 4.10, 5.40, 7.15, 8.15, 9.40, 10.20 'savonds.
Van Haarlem (Station). 8.08, 9.U, 10.10, 11.30, 's morgens, 12.25, 1.28,2.40, 3.45,
4.54, 6.54, 7.50, 9.03, 10.30 'savonds.
Dienstregeling van het Postkantoor. 1 Juni 1887. Openstelling van keikantoor: Dag.
van 8 's morg. tot 9 M uur 's av. Op Zondag van 's morg. 8 tot 10 en 's av. van 12 tot 4 nor.
Voor de storting en uitbetaling van postwissels, postbewijzen en de invordering van gelden
op kwitantiëo alleen op werkdagenvan 9 uur 's morg. tot 3 uur 's av. Voor de Spaarbank
van 's morg. 9 tot 9 uur 's av.op Zondag van 8 tot 10 en van 12 tot 4 «re. Voor de
Postpakketten alleen op werkdagen, van 'smorgens 8 tot 9)4 u«r 'savonds.
Aanvang der bestellingen. Op werkdagen: 7.30,9.45 's morgens, 1.15,3.30,7.,9.'savonda.
Op Zon- en algemeene erkende Christelijke feestdagen7.30 's morgens, 1.4.'s avonds.
Lichting der hulpbrievenbussen Zuiderstraat hoek Oudegracht, Gr, Houtstraat, Zijlvest,
Parklaan, Kaasplein: 6.45,10.'s morg., 2.30,6.8.30 's av. Florapark,Kampersingel,
LeidscbevaartScbootersingel6.30, 9.45 'smorgens, 2.15, 5.45, 8.15 'savonds.
Des Zondags: buitenwijken 'sm. 6.30 en 's av. 3.15. binnenwjjken 's m. 6.45 en 'sav. 3.30.
Lichting aan bet StationRichting Amsterdam 8.5,11.27 's morg., 2.35,3.30*, 5.20*, 7.23* 'sav.
Richting Rotterdam 7.52,9.13 'smorg., 12.8, 4.53', 5.51,10.18* 'sav.Richting den Helder
6.89, 9.30 's morg., 1.27*, 4.53, 9.1* 's avonds. De met worden Zondags niet geliobt.
Telegraafkantoor. 1 Juni 1887. Het kantoor is geopend op werkdagen van'sm. 8 tot's av.
10 uur, op Zon- en algemeen erkende Christelijke feestdagen van's m. 84'sav. 69n.
Binnen! Telegrammen worden berekend tegen 25 cants voor de eerste 10 woordenvoor
eik tweetal woorden daarboven 3 cents.
Donderdag werd het debat over art.
194 voortgezet. De heeren Goeman Bor-
gesius en de Meyier bestreden krachtig
de heeren Hartogh, Farncombe Sanders
en van Houten, en vonden het veel te
bedenkelijk, eene zoo belangrijke aange
legenheid als het onderwijs zoo maar geheel
over te laten aan den gewonen wetgever.
De onderwijs-kwestie zagen ook zij gaarne
geëcarteerd, maar zij konden het niet
raadzaam vinden, alle waarborgen uit de
handen te geven. De hoofdbeginselen
moesten in de Grondwet behouden blijven,
evenals voor zoovele andere zaken bij
deze grondwetsherziening reeds is geschied,
anders stelde men een der gewichtigste
volksbelangen bloot aan de meest ingrij -
pende veranderingen, door de meerderheid
van ééne stem te verkrijgen. De heer de
Meyier herinnerde er aan, hoe de helft
plus één de subsidieën voor de middelbare
meisjensscholen heeft geschrapt, en hg
maakte zich blijkbaar bevreesd, dat, zonder
waarborgen in de Grondwet, de meerder
heid van den dag nog wel erger nekslagen
aan het openbaar onderwijs zou kunnen
toebrengen. De heer van Baar vond
het ook niet goed, aan den gewonen wet
gever zooveel vrijheid te geven, en hij
vreesde, dat dan de schoolstrijd permanent
zou worden. De heer Gleichman, of
schoon krachtig voorstander van de neu
trale school, was voor vrijheid van den
gewonen wetgever. Hij geloofde niet, dat
de volksschool zou vernietigd worden. Hij
achtte het niet onmogelijk, dat wellicht
eene Regeering zou trachten min of meer
onverholen de openbare school te be
strijden, maar wel achtte hg het onmo
gelijk, dat die Reg. zou slagen. Zijn
overtuiging dienaangaande was zoo krach
tig, dat hij, ter wille van de samenwerking
hg de Grondwetsherziening, de neutrale
volksschool aan deze proef dorst wagen.
De heer Vermeulen vroeg nadere ophel
deringen betreffende het voorstel van den
heer Vos de Wael, dat zijne goedkeuring
vooralsnog niet kon wegdragen. De
heer Farncombe Sanders verdedigde nog
nader zgn standpunt. Hij wil alle vrgheid
geven aan den gewonen wetgever. Als
blijk van toenadering, zonder opoffering
van beginselen, wil hij art. 194 gaarne
prijs geven. Hij deelde staaltjes mede uit
de dagen van zijn inspektenrsschap, om
te bewijzen, dat art. 194 niets waar
borgde. Zoo was hg eens in een school
waar meester en jongens tegen
elkaar schreeuwden, een mesthoop voor
de denr lag, een varken door een gebroken
ruit keek, en meester bij sprekers bin
nenkomst, zeide: „jongens, houdt je smoel,
daar is de schoolopziener". Jaren lang
had bij er niets aan kunnen doen. De
heer Lieftinck streed nogmaals moedig
voor het behoud van art. 194. Vrij scherp
merkte hij op, naar aanleiding van het
pas medegedeelde verhaal van den heer
Farncombe Sanders, dat uit het feit, dat
een inspektenr in 5 jaren tijde een zwij
nenstal niet had kunnen reinigen, alleen
dit blijkt, dat zelfs de grootste geleerde
niet altijd de beste inspektenr is. Ook
de heer JE. Mackay was van oordeel, dat
de schoolstrijd niet zon eindigen, door
volkomen vrgheid aan den gewonen wet
gever te geven. De Min. van Binnenl.
Zaken zeide, dat de Reg. niet een nieuw
voorstel kon doen tot herziening van art.
194. Hij wilde aan niemand frontveran
dering verwijten, maar 't was hem op
gevallen, dat verscheiden leden nu toe
geven, dat de Reg. verleden jaar de zaak
goed had ingezien, en dat toen het
voorstel der Reg. stellig zou zijn aange
nomen, indien men toen gedacht had zooals
nu over de kwestie der subsidieering. De
Min., de goede bedoeling apprecieerende,
bestreed het voorstel-Schaepman, en wel
om de 4de alinea. Ook wees hij op de
onvoorzichtigheid om niets in de Grondwet
te bepalen en daarin geen waarborgen op
te nemen. De Reg. behield zich voor,
ernstig haar houding te overwegen ten
aanzien van de amendementen. Na
repliek van den heer Sehaepman werd
het algemeen debat gesloten, om den vol
genden dag over het artiekel, met de drie
amendementen te beslissen. Die amende
menten zgndat van den heer Vos de
Wael om de 3de en 4de alinea te schrappen
dat van den heer De Beaufort om de 4e
alinea te schrappenen dat van den heer
Bahlmann, om staatsonderwijs bijzaak te
maken en het neutraal karakter van het
openbaar onderwijs te erkennen. Vrijdag
verdedigde eerst de heer Bahlmann'zijn
amendement; hij meende te moeten vast
houden aan de katholieke nota van ver
leden jaar. De heer Sehaepman mo
tiveerde daarop zijne stem betreffende de
amendementen. Het amendement-De Beau
fort was voor hem onaannemelijk, en 't
zou geen einde maken aan den schoolstrijd;
het am.-Bahlmann bood zijns inziens geen
genoegzame zekerheid. Spreker noemde
het am.-Vos de Wael een zeer pijnlijk
amendement, omdat het 't zijne zulk een
geduchte amputatie deed ondergaan, doch
hij zon er zich met Stoicijnsche gelaten
heid bij neerleggenin dat amendement
gold voor beide partgen het stelsel van
vrgheid in de Grondwet. De heer
Heldt wil een waarborg in de Grondwet,
dat overal voldoend lager onderwijs zal
worden gegeven, en zulks in 't belang
der lagere volksklassen. Hij mag niet te
veel vertrouwen stellen in den gewonen
wetgever. De heer De Beaufort ver
dedigde nader zgn amendement tegenover
dat van den heer Vos de Wael. Hg achtte
het prijs geven van den bedoelden waar
borg en van de neutraliteit der openbare
school verzaking der liberale beginselen.
De beer Greeve stelde als amendement
voor, om als tweede alinea te bepalen,
dat het onderwijs voorwerp is van de
aanhoudende zorg der Regeering. De
heer Clercx achtte het schrappen van de
4de alinea uit het voorstel-Schaepman
een stout bestaan, maar het schrappen
der 3de alinea keurde hij goed. Dat noemde
hg de beeldspraak is smakelijk!
het uitsnijden van de negenoog der neu
traliteit. Hij vindt, dat het amendement-
Vos de Wael eene flinke schrede zet op
den weg der vrgheid. De heer v. d.
Kaay gaat mede met den heer De
Beaufort. Hij wil de bestaande
waarborgen niet prgs geven de Neder
lander moet overal eene school vinden,
waar zijne godsdienstige overtuiging niet
worde gekrenkt. De heer Haffmans
zou met een gernst gemoed zijn stem
uitbrengen aan het am.-Vos de Wael,
dat essentieel dooden zal al wat art. 194
maakt tot een ellendig en zanikachtig
artiekel. Dat art. is een twistappel en
een stokebrand, en als de linkerzijde prijs
stelt op vrede, dan moet zij medewerken
om art. 194 te doen vervallen. De
heer van Houten herhaaldelijk geïn-
terumpeerd door de heeren Heldt en v. d.
Kaay -zou tegen het am.-Vos de Wael
stemmen, indien het waar was, wat de
heer Halfmans had gezegddat dit amen
dement art. 194 essentieel doodde. Maar
volgens hem werden daardoor alleen ge
dood de bemoeilijkingen, door den grond
wetgever van voor 1848 in den weg
gesteld aan de ontwikkeling van het
bizonder onderwijs, in 't belang van het
openbare. Spreker had alle vertrouwen
op den gewonen wetgever, en zag geen
heil in papieren zekerheid. Hij wil geen
bevoorrechting van anti-klerikalen in de
Grondwet, en betoogtdat in art. 194 niet
het liberale systeem bevat, maar wel
dat van de konservatieven van vóór 1848,
die met de openbare school de bizondere
school in de engte willen drijven. De
liberalen verlangen geen voorrechten voor
zich. Spreker wil den vrede en heeft die
eerlijk voorgestaanverleden jaar door
het am.-De Beaufort mede te onderteeke
nen, en nu door het am.-Vos de Wael
te steunen, dat vrgheid geeft aan den
gewonen wetgever. De rechterzijde
was blijkbaar zeer ingenomen met den
steun haar door den bekwamen doktrinairen
radikaal verleend. De heer Gleichman
ging met den heer v. Houten mede. Nu
de rechterzijde, die vroeger herziening van
Hoofdst. X overeenkomstig hare zienswijze
eischte, thans vrijheid wilde, om te
komen op vrgheid, mocht men, meende
deze Spreker, het aangeboden middel niet
afwijzen. De heer v. d. Feltz voelde zich
onaangenaam aangedaan door de houding
van verschillende leden der linkerzijde, die
marchandeeren met de rechterzijde, en
nuom om toch maar de Grondwetsher
ziening tot stand te doen komende
vrgheid van onderwijs, het toezicht en
het recht op neutraal onderwijs willen
prgs geven. Dat wilde Spreker niet, en
hij was van gevoelen, dat ook met art.
194 de Grondwetsherziening zou slagen.
Ook de Min. van Binnenl. Zaken
waarschuwde andermaal tegen overmatig
veel overlaten aan den toekomstigen wet
gever. De Min. meende het een plicht
der overheid om, zelfs tegen volkswaan
in, te handhaven wat zg in 't belang
van land en volk noodig aeht, en hg
was het eens met den heer Heldtdat het
volksbelang meebrengt, een waarborg te
hebbendat overal lager onderwijs worde
gegeven.
Onlangs zijn in Frankrijk proeven
genomen met een eenvoudige en doeltref
fende methode om de nadering van een
trein op elk gewenscht punt aan te kon
digen. Die inrichting bestaat enkel nit
een grooten electromagneetdie op de
baan dicht bij de buitenste rail wordt
geplaatst en door een draad met een
trembler-schel of wekker op het station
is verbonden. De voorbijgang van een
trein blijkt een magnetischen stroom op te
wekken, voldoende om de schel in be
weging te brengen.
Te Parijs laat men weer een
muzikaal wonderkind zien. Het is de
negenjarige pianist Joseph Hoffmann. Hij
moet als de berichten niet, als
gewoonlijk in zulke gevallenoverdrijven,
reeds voortreffelijk improviseeren en com-
poneeren.
De Brnsselsche justitie heeft eenige
dagen geleden verscheidene anarchisten
gevangen genomen en bij die gelegenheid
vele belangrijke papieren in beslag ge-
