HAARLEMSCH PREDIKBEURTEN Eerste Blad. iNo 6 Uitgave van DE ERVEN LOOSJES, Gedempte Oudegracht 86. Tiende Jaargang. van ZATERDAG 21 Januari 1888. op Zondag 22 Januari 1888. Groote Kerk. ABONNEMENTSPRIJS Per drie maandenf,25. franco p. post —,40. Afzonderlijke nommerB 3 centen per stnk, Prgs per Adrertentie van 1 tot 5 rogels 25 cents, elke regel meer 5 cents, groote letters naar plaatsrnimte. VERSCHIJNT: Dinsdag- en Vrijdagavond. Advertentiën worden aangenomen tot DINSDAG en VRIJDAG des middags ten 12 ure, die alsdan zoo mogelijk nog worden geplaatst. Voorm. 10 ure, Moeton. H. Avondmaal. Nam. 2 ure, Snethlage. Dankzegging, 'sAvonds 6 ure, Escher. Dankzegging. Nieuwe Kerk. Voorm. 10 ure, Hoog. Jans-Kerk. Voorm. 10 ure, Barger. H. Avondmaal. Woensdag 'sav. 7 ure, Moeton. Bakenesser Kerk. Vrije beurt. Voorm. 10 ure, Waalsclte Kerk. Voorm. 10 ure, Sam. Gout, pasteur a Versailles. Collecte pour la Société centrale. Christelijk Gereform. Gemeente. Ged. Oudegrac/it). Voorm. 10 ure, 's Av. 5 ure, Mulder. Woensdag 'sav. T/, ure, Mulder. Klein Heiligland). Voorm. 10 ure's Av. 5 ureSchotel. ag 's avonds 7'f ure Schotel. j Lnthersehe Kerk. Voorm. 10 ure, Poolman. 's Avonds 6 ureMees. Kerk der YereenigdeDoopsgezinden Voorm. 10 ure, de Lanoy. 's Avonds 6 ure, de Vries. Remonstrantsche Kerk. Voorm. 10 ure, Tideman. Kerk der Broedergemeente. Voorm. 10 ure, Weiss. Chr. bewaarschool, L. Heerenrest. Maandag 's av. 8 ure, Moeton. Bijbellez. Lucas 5 27 vv. Lokaal in de Oranjestraat. Dinsdag 'sav. 8 ure, Snethlage. Bijbellez. Lokaal der Jongelings-Yereeniging. L. Annastraat. Donderdag 's av. 8 ureEscher. Bijbellez. Matth. 13 10 vv. Ds. Escher maakt bekend dat bij bij het vertrek van Ds. Barger diens wijk overneemt. Hij verzoekt de catechisanten van Ds. Barger te komen ten zijnen huize, die van Dinsdag tien, elf en één uur des Woensdags op dezelfde uren. De groote meisjes, die in de kerk catechiseeren, verwacht hij Dinsdag om 2 uur in de Groote Kerk. De groote jongens hebben zich eerst bij hem aan te geven. Ds. Hoog moet de hervatting zijner lessen nog uitstellen. Door Ds. Smeding is in dank ontvangen van de naaikrans „Tabitha" voor de Chr. school voor on- en minvermogenden f 16,525 en voor de Ned. Zend.-Vereen. f 7.58. Nederd. Herv. Kerk. Bennebroek. Voorm. 10 ure, II. Smeding Pred. te Haarlem. Beverwijk. Voorm. 10 ure, C. Boon, Evang. Luthersche Kerk. Voorm. 10 ure, K. A. Gonlag. Doopsgezinde Kerk. Voorm. 10 ure, J. Sepp. Bloemondaal. Voorm. 10 ure, J. D. van Ariel. Nam. 2V2 nre, V. D. van Ar hel. Heemstede. Voorm. 10 nre, F. E. Daubanton, Hillegom. Voorm. 10 nre, M. Buchli Eest, Houtrijk en Polanen. Voorm. 10 nre, G. J. Brutel de la Rivière, 'sAvonds 6 nre, G. J. Brutel de la Rivière. Ds. Brutel de la Rivière bericht aan belanghebbenden dat zijn afscheid voor- loopig is uitgesteld. Sandpoort. Voorm. 10 ure, J. van Loenen Martinet. Spaarndam. Voorm. 10 nre, H. J. Bergsma. Velsen. Voorm. 10 nre, D. J. C. Heldring. 's Avonds, 6V2 nre, D. J. C. Heldring. Zandvoort. Voorm. 10 ure, L. Heldring. Nam. 2 ure, L. Heldring. Voordrachten in Teyler's Stichting. Zoo ooit een spreker gelukkig was met zijn onderwerp kon dit gezegd worden van Prof. Dr. Jan ten Brink, toen hij in eene voor het grooter deel met toe hoorderessen gevulde zaal optrad om te spreken over de jonge, de eerste liefde, de Aurora van het gemoedsleven, zooals die werd beschreven, in de voortbrengselen der letterkunde van de volken en van de eenwen. In de onde wereld, zelfs in de Grieksehe letterkunde zocht men te vergeefs naar de behandeling van dit onderwerp. Wel, wordt ons daar de vrouw, en met haar de huwelijksliefde op aandoenlijke en treffende wijze geschilderd, de jonge liefde evenwel, werd bijna nimmer tot het onderwerp eener dichterlijke besohrij- ving gekozen. De reden hiervan is te zoeken in de beschouwing van de vrouw, en hare plaats in de maatschappij, welke in Griekenland en door geheel de oude wereld gangbaar is geweest. Eerst met en na het optreden van de Christelijkedenkbeelden;eerstin de tweede eeuw onzer jaartelling ontmoet men de eerste proeve van bewerking van het bovengenoemde motief. Lucius Apulens dichtte toen zijn ro man Amor en Psyche. Aphrodite zendt haren zoon tot Psyche, op wien zij we gens hare schoonheid naijverig is, en beveelt hem, haar in liefde te doen ontbranden voor een wanstaltig ster veling om baar in die liefde te doen onder gaan. De god, in stede van aan dit bevel gehoor te geven wondt zich met zijn eigen pijlen en weet Psyche met zich mede te voeren naar een geheimzinnig oord, waar hij haar hoewel slechts in het nachtelijk duister bezoekt, en ver biedt er ooit naar te trachten om hem te aanschouwen. Toch weet zij hem eens te bespieden, de god ontwaakt en verlaat haar terstond, waarop zij na een leven vol bitter lijden in den hemel met hem vereenigd wordt. Deze idee, door Prof. ten Brink een voudig artistiek opgevat en door hem niet minder kunstrij k weergegeven, werd door de philosophen allegorisch uitgelegd en tot de Eleusinische mysteriën teruggebracht. Spreker wenschte daarbij echter niet stil te staan, maar zette verder zijn tocht door de geschiedenis der letteren voort, en toonde ons zoowel in den roman van Parthenopaeus en Melior, als in den Zwanenridder, den lateren Lohengrin ver wante verschijnselen op dit gebied. In den Parthenopaeus is het de vrouw die onbekend, ongezien wil blijven op straffe van onmiddelijke scheiding; in den Zwanenridder is het duister waarin de eerste liefde als 't ware gehuld wordtde onbekendheid met naam en afkomst van den geliefde. Spreker gaf vervolgens in boeijenden stijl ons de geschiedenis van Floris en Blanchifloer ten beste, die wel als een der uitstekendste romans der Midden-Eeuwen mag worden beschouwd. De latere Midden Eenwsohe liefdero mans zijn minder lieflijk van gehalte. Daar treedt meestal de medeminnaar op, en het .liefde-drama eindigt in bloed en tranen. Tot staving hiervan haalde de spreker de Arthurromans in het bijzonder die van Tristran en Isolde aan. Toch wordt het denkbeeld dat aan de eerste roman ten grondslag lag nooit ge. heel losgelaten en zelfs in onze heden daagsche letterkunde meent spreker daar van een voorbeeld te hebben aangetroffen. Niet in de Camera Obscura, waarvan de jonge helden een al zeer weinig ge heimzinnig karakter dragen, maar in Willem Levend heeft Prof. ten Brink, zijn Amor en Psyche weergevonden. Daatje Levend vertoont zich als een vrouw van de wereld, en neemt haren echtgenoot Abraham Rijzig slechts aan, omdat, als zij dan trouwen moest, zij met hem liever in het huwelijk treedt dan met een ander. Maar noch voor noch in de eerste maanden van haar echtelijken staat, toont ze hem wie zij is. „Men moet zich niet dadelijk van zijn beste zijde vertoonen" heeft ze aan haar vriendinnen gezegd, en dat heeft ze ook gedaan. Totdat eindelijk bij Tante de Harde het bekende tooneel voorvalt, waar zij, in spijt van de eischen der etiquette, bewijst zich van hare moederplichten te willen kwijten en zich aan haren echtgenoot in hare volle waarde vertoont. Zoo is ook hier weder voor de eerste jonge liefde het karakter der vrouw meteen ondoorgrondelijken, geheimzinnigen sluier overdekt, die toch ook even als bij alle voorgangers teu slotte wordt opgeheven. Al de hier aangestipte romans werden door spreker op geestige en boeiende wijze voorgedragen; geen wonder dat het op lettend gehoor hoogst voldaan huiswaarts keerde. Medea. Donderdag avond kwam Medea in den Schouwburg voor het voetlicht, opgevoerd door „het Nederlandsoh tooneel". Dit treurspel in drie bedrijven van Legouvé, metrisch overgebracht door Jan C. de Vos, is ontleend aan de Grieksehe ge schiedenis en wel uit het Grieksehe hel dentijdperk. Medea was de dochter van den Koning van Colchis; zij was eene beruchte too- veres en haar noodlot was steeds en overal onrast om zich heen te verspreiden. Naar dit land hadden de Grieksehe helden, waar onder Jason, hunne blikken geslagen en uit hun vaderland erheen een tocht on dernomen met het doel om het Gulden Vlies te vermeesteren. Medea ontmoet daar Jason en verlieft op hem. Door hare tooverknnsten weet zij den minnaar het langgezochte Gulden Vlies in handen te spelen, doch haren vader kostte deze diefstal het leven. Toen nam zij met Jason de vlucht, doch doodt onder weg nog haar broeder en wordt de gemalin van Jason, wien zij twee kinderen schonk. Smart en naberouw deden de jonge vrouw spoedig verwelken en Jason, voor een groot deel de schuld van hare misdrijven, verstoot haar en tracht een huwelijk aan te gaan met de jonge Krensa, de dochter van den Korinthischen vorst Kreon. Met het bovengenoemde als uit gangspunt begint de dichter zijn drama en dit loopt thans als volgtMedea heeft Jason's spoor hij is haar ontvlucht overal gevolgd en vindt hem aan het hof van Kreon en in de nabijheid van Krensa. Hare beide kinderen voert zij met zich. Een onbeschrijfelijke wanhoop maakt zioh van haar meester en de jaloezie verteert haar. In eene ontmoeting met Krensa en later met Jason tracht zij het huwelijk, waartoe reeds toebereidselen zijn gemaakt, nog te keerenhaar pogen stnit af op de wederkeerige liefde van Jason en Kreusa. Thans maakt ook Jason zich meester van hare kinderen en zoo mag het hem ge lukken hare toestemming te ontvangen tot hare scheiding en zijn huwelijk. Zij stemt toe, doch zweert een bloedige wraak; door haar beide zonen laat zij der bmid een slnier aanbieden die de oorzaak van Krensa's dood wordt en hare beide zonen doorsteekt zij aan den voet van SatnrnUB' altaar. In wanhoop klaagt Jason zijn bitter lot, doch de diep gegriefde vrouw heeft gezegevierd en den echtgenoot en vader getroffen in al wat hem lief en dierbaar was. De Medea-rol was bezet door mevrouw FrenkelBouwmeester en dus in goede handen. Het heftige Medea-karakter, wie kan het beter weergeven; de wildste hartstocht en de zachte aandoeningen van het moederlijk gevoel, wie is eerder ge schikt ze naar waarheid te vertolken. De toorn der beleedigde echtgenoote en de haat en jaloezie tegenover hare mede dingster, wie weet ze nit te drukken, zóó juist, dat het de toon van het diepe alt geluid door merg en been dringt. Treffend schoon, door de sterke tegenstelling was voornamelijk de scène in het derde bedrijf, waar zij de kinderen tot zich lokt. Het publiek toonde zich dankbaar en opgetogen. De rol van Jason vertolkte de heer van Schoonhoven. Een fraaie Grieksehe kop, goed gegrimeerd en zijn forsche gestalte deden aangenaam aan. Hierbij moet nog gezegd worden, dat hij zjn rol op alles zins waardige wijze zegt en demoeielijk- heden van het rythmns overwint hij glans rijk. Zijne standen zijn meermalen schil derachtig te noemen. Het applaus gold dus ook hem. Mevrouw RóssingSablai- rolles treffen wij aan als Krensa. Verschil lende schoone partijen dankt men haar in dit stnk. Als voorbeeld van goeden smaak in toon en houding mag genoemd wor den haar gebed tot Diana, welke godin zij volgens landsghrnik hare lokken ten offer brengt en met het weinige, dat haar passieve rol haar toelaat, weet zij te schit teren door eenvoud. Orpheus, de dichter heeft hem verlaagd tot een speur hond van Medea, tot een soort van voor zienigheid, hoewel hij toch het kwade niet kan verhoeden werd voorgesteld door

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlemsch Advertentieblad | 1888 | | pagina 1