HAARLEMSCH
Eerste Blad.
No 59
Tiende Jaargang.
144.
van WOENSDAG 16 Mei 1888.
Uitgave van DE ERVEN LOOSJES, Gedempte Oudegracht 86.1
T E L E P H O O N N U M M E K
TELEPHONISCHE VERBINDING
met AMSTERDAM.
ABONNEMENTSPRIJS
Per drie maandenf ,25.
franco p. post —,40.
Afzonderlijke nommera 3 centen per stuk
Pry's per Advertentie van 1 tot 5 regels 25 cents, elke regel
meer 5 cents, groote letters naar plaatsrnimte.
VERSCHIJNT:
Dinsdag- en Vrijdagavond
Advertentiën worden aangenomen tot DINSDAG en VRIJDAG des middags ten 12 ure, die alsdan zoo mogelijk nog worden geplaatst.
Myjnlieer de Redacteur.
Ten gevolge van het overrijden van
een kind, bij het Proveniershuis alhier
op Maandag j.l.doet de vraag zich bij
mij op, of er geen maatregelen kunnen
worden getroffen, de passage aldaar min
der gevaarlijk te maken.
Eg-en voertuigen van uit de Gierstraat,
alsmede van nit de Groote Houtstraat,
naar de Houtpoort benevens de Tram in
die richting, om nog niet te Bpreken van
de Tram en rijtuigen die op 't zelfde
moment van de tegenovergestelde richting
kannen komen maken de plek aldaar
zoo onveilig dat het een wonder mag heeten
vooral ook met het oog op de nabijheid
van eene flink bevolkte tijdelijke School
er niet dagelijks ongelukken gebeuren.
Dringend zijn hierop te nemen maatre
gelen aanbevolen, waardoor aan den wensch
van zeer vele ouders en Kindervrienden
zal worden tegemoet gekomen.
Onder dank voor de afgestane ruimte
heb ik de eer te zijn
UEd. Dw:
Veritas.
De Kunstzaal in Teyler's Museum.
Zooals onzen lezers zal bekend zijn,
heeft in de nieuwe kunstzaal van Teylers
Museum eene doorloopende tentoonstel
ling plaats van de schoone verzameling
die het museum op 't gebied van papie
ren kunst bezit. In de fraai verlichte zaal
zijn deze in doelmatige encadrementen langs
de wanden geplaatst en leveren den lief
hebber der kunst menig genotrijk oogen-
blik.
Het ligt in den aard der zaak, dat
de aquarellen, teekeningen, gravuren en
etsen van tijd tot tijd verwisseld worden
en deze omwisseling heeft voor eenige
dagen weer plaats gehad.
Ten einde de beminnaren van oude en
nieuwe kunst op de hoogte te houden
van hetgeen thans ter bezichtiging is ge
steld, vermelden wij de volgende meestal
kapitale aquarellen en teekeningen.
Van Bosboom treffen wij aan eene Kerk
te Antwerpen, eene Synagoge, de Bake-
nesserkerk te Baarlem en Le Borinage
in Henegouwen. Zooals men weet heeft
deze meeBter zich door de meesterlijke
behandeling van zijne binnenkerkjes, die
hij zoo treffend weet te stoffeeren, een
blijvenden naam gemaakt. Van denzelfden
meester treft men nog aan De Deel te
Dongen.
Anton Mauve, onze vroegere stadge
noot, helaas te vroeg aan de kunst ont
vallen, is vertegenwoordigd door eene
Heide met Schapen bij winderig weêr.
Wij merken hier nog ter loops aan, dat
het schilderijenkabinet onlangs in het
bezit gekomen is van eene schoone schil
derij van dezen meester, welke in hooge
mate de aandacht trekt.
Van den geestigen aquarellist Bedini
is er „Een fijn merk."
E. Verveer geeft zijn Invalieden der
Zee en S. L. Verveer zijn Terheide.
Twee teekeningen van Roelofs, Na het
Onneder en Hnnnebed bij Tinaarlo lokken
ter bezichtiging nit door haar krachtige be
handeling. Een landschap met koeien aan
't water van Vrolijk en Koeien op een
landweg van D. P. van Lokhorst zijn
schoone kunstwerken. Mari ten Kate
komt met Ijsvermaak goed uit, terwijl
Springer den rechterwand der zaal besluit
met het Stadhuis te 's Gravenhage, evenals i
Madou dezelve opent met de Jachtstoet
van Karei V. Testas geeft een winkel
te Cairo en een Koffiehuis aldaar.
Van Rochussen vindt men, behalve
het treffende werkje Een dame bij een
Graftombe in een boschrijk landschap, nog
Slag bij Castricnm, Militaire Manoeuvres,
Maria de Medicis op het terras van het
Luxemburg en Willem III, op de jacht.
J. Israels geeft zijn Alleen, in eene treu
rende visschersweduwe te aanschouwen.
Twee landschappen in waterverf van
Martin; Vallée de Molignon en Anx
Grillons geven wat te zien van de natuur
buiten ons vaderland.
Het Medaillon, van David Bles, trekt
de aandacht door een fraaie meisjesfiguur
in zoete droomerijen verzonken, verrast
door een gestrenge papa. Nog een krach
tige vrouwenfiguur merkt men op in het
lnohtig geteekend Een schaap onder de
Wolven van Madou, terwijl men het daar
nevens hangende Wintergezicht maar be
hoeft aan te zien om onmiddellijk den
naam van apol eraan te verbinden. Bij
dit winterl andschap vestigen wij te
vens de aandacht op een winter stads
gezicht van Greive, Het WeBterdok
en de Teertuinen te Amsterdam. Ten be
wijze dat ook de dames-artisten vertegen
woordigd zijn, vindt men voor de liefheb
bers van bloemstndies een schoon stnk van
mejuffrouw V. d. Sande Bakhuyzen en
een Rozenbonquet van mejuffrouw Buijs-
kes. Ook de heeren G. J. J. van Os
en A. J. Brandt geven iets in dit genre.
Een kalm watertafereeltje van Schip-
perus, Namiddag op de Maas en een
stille zee van Schotel, Zeegezicht met
schepen, roepen mede uwe aandacht, even
als het boschgezicht bij Fontainebleau en het
stadsgezicht Venetië, respectievelijk van
Kuijtenbrouwer, en Tetar van Elven.
Van Spoel is een uitvoerig bewerkte
en aan de historie getrouwe Aankomst
van Willem V. te Rotterdam tentoonge
steld, van H. Van Hove Een Binnen
huis en van E. P. ter Meulen een
Winterlandschap met schapen. Bij deze
laatstgenoemden maakt De Goochelaar,
van Herman F. C. ten Kate, door de
aardige tegenstelling der verblufte boe
rentronies met de onverschillige gezichten
der familie van hem die den titel aan het
kunstwerkje schenkt, een allerprettigsten
indrnk.
Bg deze opsomming der stukken, die
ter bezichting zijn gesteld, alleen strek
kende om op de groote belangrijkheid de
aandacht te vestigen, wordt op volledigheid
geen aanspraak gemaakt.
Een kunstgenot van anderen aard ver
schaft den bezoeker de beweegbare stan
daard, waarvan de bladen thans prijken
met eene collectie etsen van Rembrandt,
waarvan velen zeldzame exempla
ren in den zoogenaamden eersten
staat, welke hoogst merkwaardige verza
meling zeer de aandacht der knnstbemin-
naren verdient.
Het is niet voornit te bepalen tot hoelang
de tentoonstelling haar tegenwoordig aan
zien zal behouden. Daarom zal het raad
zaam zijn een bezoek aan de knnstzaal,
dat ongetwijfeld tot een tweeden tocht naar
het Museum leidt, niet te lang uit te
stellen.
Als een bewijs dat het van tijd tot
tijd openstellen op Zon- of feestdagen
van het Museum zeer gewaardeerd wordt,
mag wel dienen, dat met den Hemelvaarts
dag het getal bezoekers ruim negenhon
derd bedroeg.
Concert van «de Orkestvereniging-
Directeur F. Wedemeijer.
Wedemeger's symphonie-orkest gaf Vrij
dagavond voor de leden van de sVeree-
nigingct een Concert in de mnziekzaal der
Sociëteit. Het programma was met over
leg samengesteld en hield rekening met
de wenschen van de twee hoofdgroepen,
waarin men de concertbezoekers kan ver-
deelen.
Met de leden, die in verrukking knnnen
komen bg de uitvoering van Beethovens
symphonieën en met innig genot de kunst
gewrochten van Handel, Bach, Haydn en
andere onde meesters volgen en genieten
rn met hen, die een instinctmatigen af
keer schgnen te bezitten van al wat clas-
siek is, die zonder blikken of blozen
beweren, dat ze zoo'n Symphonie eenvou
dig akelige mnziek vinden, die maar
altgd blgven meenen, dat muziek een
mensch prettig en vroolgk moet maken,
wier oogen ook schitteren van genot bg
eene Wals van Strauss of een lichte Ou
verture van Suppé, wier lichaam op de
maat der mnziek met welbehagen mee-
wiegt van links naar rechts en wier han
den en voeten in gestadigde beweging
zgn, om de opgewekte maat van hnnne
lievelingen te volgen en te ondersteu
nen.
De eerste afdeeling gaf de Ouverture
van Mendelssohn Die Fingals Höhle en
de A. dnr Symphonie (No. 7) van Beet
hoven.
Onder de instrumentaal-werken van
Mendelssohn staat deze Ouverture, bene
vens zijn »Sommernachtstraum« en »Mee-
restille and gluckliche Fahrt« zeer hoog.
De innige teederheid, de zachte gloed en
het warme gevoel, waarvan deze werken
vol zgn, geven eene groote overeenkomst
met de Mozartsche mnziek en hebben
aanleiding gegeven Mendelsshon »den
Mozart den 19de eeuw« te noemen.
De uitvoering der ouverture viel zeer
te roemen. De klank was mooi, vooral
de mysteriëuse inleiding werd voortref
felijk gespeeld.
De Symphonie van Beethoven gaf mede
veel te genieten. Toch had de uitvoering
niet die uitwerking, welke wij ons ervan
hadden voorgesteld. Zg liet betrekkelgk
koud, en dat mag het minst deze Sym
phonie doen. Gelgk de Eroïca, de derde,
is ook de zevende een heldendicht van
den grooten symphonist. De vrgheidskamp
van Oostenrgk en Duitschland tegen Na
poleon, de eerste nationale krgg van Ger-
manje tegen den vreemden overweldiger,
gaf er hem de stof voor.
Met geheel zgne ziel leefde Beethoven
de hartverheffende dagen mede, waarover
wg in Webers Weltgeschichte het vol
gende vinden opgeteekend »De geestdrift
ontwaakte bg eiken stand en leeftgd;
jongelingen en mannen onttrokken zich
aan hnnne gewone bezigheden en aan den
kring hunner geliefden, om aan de be-
vrgding van hnn vaderland hunne krach
ten te wgden. Studenten en leeraren ver-
lietan de gehoorzalen, ambtenaren hunne
poBten, jonge edellieden de ouderlgke wo
ning zg namen het geweer en den ransel
op den schouder en schaarden zich met
grootsche zelfverloochening als gewone
soldaten in de gelederen naast handwerks
lieden, die hunne werkplaatsen hadden
verlaten, en naast den boer, die de ploeg
schaar met het zwaard had verwisseld.
Het vol moed ten strgde trekken der
legerscharen, het hoefgetrappel der paar
den, het vroolijk wapperen der vanen
het bigde trompetgeschal en ook het val
len der dapperen, hnn sterven en begra
ven, wordt ons in Beethovens zevende
symphonie in aangrgpende toonverbindin-
gen geschilderd.
Een groot gedeelte is geschreven in marsoh
beweging.
Het Allegro con brio eischt veel kracht
en veel gloed. Ten opzichte van dit laat
ste nu kon Wedemeyer's kapel ons niet
bevredigen.
Niet al de uitvoerenden waren onder
den indruk van de grootsche toonschep-
ping, die ze voor ons vertolkten. De hei
lige inspiratie, die van het orkest moet
uitgaan, die den hoorder moet grgpen in
de ziel, hem moet opvoeren en hooger
doen blikken, ontbrak.
Wg konden voor het goede dankbaar
zgn, maar waren niet voldaan.
Het tweede deel van het programma
bestond nit:
1Ouverture „Ein morgen, Mittag
uud Abeud iu AVien"Suppé.
2. Fantaisie Caprice voor viool Vieuxtemps.
8l'autaisie „Traviata"Verdi.
4. „Rosen aus dero Südeu" AValzerStraus.
5. „Am Mülbachf' IdylleEilenrerg.
Over het algemeen was in dit tweede
deel de stemming niet gelukkig.
De olarinetten droegen daartoe het hun
ne bg. Ook bg de eerste violen viel over
eenheid van klank niet te roemen. De
cellen daarentegen waren zeer mooi van
klank. In de Caprice van Vieuxtemps be
wees de Heer Wolters, dat een uitstekend
violist uit een orkest nog niet altgd een
goed soloviolist is. Het tigunrwerk, de
flageolettonen en het dubbelspel voldeden
niet aan billgke eischen.
Met de opvatting en voordrachtswgze
der Amsterdamsche Orkestvereeniging,
van dansen, marschen fantaisiën op Ope
ra's en andere lichte orkestwerken kun
nen wg ons in het algemeen niet vereeni
gen. Zooals elk gerecht men vergeve
ons deze minder schoone vergelgking
zooals elk gerecht zgn bgzondere saus wil
hebben, en het niet aangaat alle op de
zelfde wgze smakelijk te willen maken,
zoo moet ook eene Wals van Stranss an
ders toebereid worden dan eene Idylle
van Eilenberg of eene Opera-fantaisie van
Verdi.
Dit nn doet Wedemeger niet. Alles is
was dat althans Vrgdag avond van
gelgke dikte, van dezelfde klankkleur. De
eigenaardigheden vau zoo menig geestig
en aantrekkelgk werkje die er meer
malen de eenige waarde van uitmaken
gaan dan verloren. De Idylle van Eilen
berg wg hoorden haar verleden zomer
bg een tuinconcert van Mansfeldt prach
tig uitvoeren geleek nu wel eene zware,
dreunende cavalarie-marsch. De groote
trom met bekkens en de ratelende kleine
trom weerden zich in deze Idylle dapper,
waarlijk zoo drnk en rumoerig zal het tooh
wel niet toegaan op het vredige en stille
land, waar wg nederzitten aan de heldere
beek en waar uit de verte het eentonig
kleppen van den watermolen ons oor treft.
Het ontbrak Wedemeger's orkest niet
aan toejuichingen. Dat we daaraan niet
konden meedoen, speet ons, maar wg
stellen aan het eerste orkest nit de hoofd
stad des lands hoogere eischen.
B
