HAARLEMSCH PREDIKBEURTEN Eerste Blad. No 94 Tiende Jaargang 144. van ZATERDAG 24 November 1888. op ZONDAG 25 Nov. 1888. Nieuwsb erichten. (Jitgave van DE ERVEN LOOSJES, Gedempte Oudegracht 86 TELEPHOONNUMMER TELEPHONISCHE VERBINDING met AMSTERDAM. ABONNEMENTSPRIJS Per drie maanden,25. franco p. post B40. Afzonderlijke nommers 3 centen per stuk Prijs per Advertentie van 1 tot 5 regels 25 cents, elke regel meer 5 cents, groote letters naar plaatsruimte. VERSCHIJNT; Dinsdag- en Vrijdagavond Adverteniiën worden aangenomen tot DINSDAG en VRIJDAG des middags tm 12 ure, die alsdan zoo mogelijk nog worden geplaatst. Groote Kerk. Voorm. 10 ure, Knottenbelt. Nam. 2 ure, Hoog 4e Zondag, 's Avonds 6 ure, Moeton. Nieuwe Kerk. Voorm. 10 nre, Smeding. Jans-Kerk. Voorm. 10 ure, Snethlage. Maandag 'sav. 6 ure, Knottenbelt. Openbare catechisatie. Matth. 10 5 enz. Woensdag 's av. 7 nre, Hoog. Bakenesser Kerk. (Voor de Kinderen). Voorm. 10 nre, Brutel de la Rivière. Waalsche Kerk. Pas de service. Christelijk Gereform. Gemeente. (Ged. Oudegraclit). Voorm. 10 nre, 's Av. 5 ure, Mulder. Woensdag 's av. 8 ure. Mulder. Klein Heiligland). Voorm. 10 ure, 's Av. 5 ure» Schotel. Honderdag 's av. 8 ure, Schotel. Luthersche Kerk. Voorm. 10 ure, Mees. 's Avonds 6 ure, Poolman. Kerk der VereenigdeDoopsgezinden Voorm. 10 ure, Craandijk. 's Avonds 6 nre, de Lanoy. Bidstond voor de Doopsgezinde Vereeni- ging tot Evangelieverbreiding. Kemonstrantsche Kerk. Voorm. 10 uré,Tidcman Kerk der Broedergemeente. Voorm. 10 ure, Weiss. Chr. Bewaarschool. L. Heerenvest. Maandag 's av. 8 ure, Moeton. Bijbellezing. Luk. 9 18 enz. Lokaal in de Oranjestraat. Hinsdag 'sav. 8 nre, Hoog. Bijbellezing. Lokaal v. de Jongelings-vereeniging, Annastraat. Honderdag 'sav. 8 u., Knottenbelt. Bijbellez. Ds. Knottenbelt is verhinderd Maandag 26 Nov. van 6-7 ure zijne gewone cate chisaties te honden. De catechisaties van Ds. Moeton voor knapen op Dinsdag 's av. 7 ure en voor meisjes op Woensdag middag 4 nre worden uitgesteld tot Dinsdag en Woensdag 11 en 12 December. Nederd. Herv. Kerk. Bennebroek. Voorm. 10 ure, G. van Herwaarden. Nam. 41/2 nre, G. van Herwaarden. Beverwijk. Voorm. 10 ure, J. C. Boon, Doopsbediening. Evang. Luthersche Kerk. Voorm. 10 nre, geen dienst. Nam. 61/2 nre, K. A. Gonlag. Doopsgezinde Kerk. Voorm. 10 ure, J. Sepp. Bloemendaal. Voorm. 10 ure Dr. Esser, Zendeling. Nam. 21/2 nre, geen dienst. Heemstede Voorm. 10 nre, geen dienst. Nam. 21/2 nre, F. E. Haubanton, Hillegom. Voorm. 10 nre, M. Buchli Fest. Houtrijk en Polanen. Voorm. 9Ve nre, J. H. van Ar/cel, Pred. te Bloemendaal. Sandpoort. Voorm. 10 ure, J. van t.oenen Martinet. Spaarndam. Voorm. 10 ure, H. J. Bergenia. Veis en. Voorm. 9'/a ure, G. A. Hoog, Pred. te Haarlem. Zandvoort. Voorm. 10 ure, O. Schriecke. Nam. 2V2 nre, O. Schriecke, De Letterlievende Vereeniging „J. J. Cremer" hield Woensdag in den Schouwburg-salon haar eersten leesavond. Voor een talrijk opgekomen publiek trad bij die gelegen heid als spreker op de Wel Eerw. Heer J. W. Brouwers van Bovenkerk. Voor wij in kennis gesteld werden met den naam van het groote genie van Spaan- sehen bodem, wiens leven en werken het on derwerp der bespreking zonden uitmaken, bracht spreker beknoptelyk in herinnering den pas, schaarsch gevierden, gedenkdag van Neerlands onafhankelijkheid. Hoe het Vaderland vóór driekwart eeuw znchtte onder den ijvuïoc nadat hij zijn broeder, den zachtaardigen koning Lodewyk verjaagd had, omdat deze inde eerste plaats Nederlander wilde zijn, waardoor het volk het onderscheid leerde tusschen een tiran en een vorsthoe het dwangjuk al Bterker en pijnigender druk te hoe bijv. vijftien duizend jonge Ne derlanders op zijn machtwoord den nood- lottigen tocht naar Rusland mede maakten hoe na den Volkenslag bij Leipzig de zaken een keer namen, waardoor op initiatief van het bekende Vaderlandsohe drietal Van Hogendorp, Van der Duijn van Maas dam en Van Limburg Stirum het Neder- landsohe volk zijne vrijheid hernam, waar door de zoon van den verdreven Stadhou der Willem V, den 30en November 1813 den vaderlandschen bodem betrad en den 29en Maart 1814 gehuldigd werd als souverein vorst. Toen brak een tijdperk van vrede en welvaart aan onder Oranje en met Oranje en bij al onze partyschappen en verschil van meening, besloot Spreker, zou Neder land blijken te zijn toegedaan één par tij: De NederlaDdsche partij. De geestdrift van den Spreker ontlokte een storm van toejuichingen. Hierna ging Spreker over tot het onder werp van den avond, den Spaanschen dichter Caldaron de la Barca. Spreker leidde hem in met te meer voorliefde, om dat Nederlandsch bloed door zijne anderen vloeide, anngezien zijne familie van moe derszijde van Vlaam8chen oorsprong was. Reeds op dertienjarigen leeftijd schreef hij een drama en als knaap van vijftien jaar was hij als student aan de hooge- school te Salamanca. Vijf jaar later ver wisselde hij de pen voor den degen, of eigenlijk vereenigde hij beiden om ze te zamen te doen dienen tot meerderen luis ter van zijn genie, en als zoodanig woon de hij het beleg van Breda onder Spinola bij, aan welke omstandigheid een zijner honderd en twintig tooneelstukken haar ontstaan dankte. Langen tijd is Calderon voor Neder land een onbekende grootheid gebleven en lang was hij zelfs in Spanje vergeten. Onder degenen die hem het eerst waar deerden behoorde Goethe Deze dichter vorst noemt hem het genie dat het meeste verstand heeft. Dat ook Spanje hem later wist te waardeeren, bewees het Spaansche wereldconcours aan hem gewijd. Spreker had de vriendelijkheid twee tooneelstukken van den dichter te analy seeren waarvanHet laatste twee gevecht in Spanje het eerst aan den beurt kwam en wel voornamelijk, om dat de zoon der Nederlanden, d« Keizer koning Karei V, daarin de hoofdpersoon is. Na in algemeene trekken aangeduid te hebben, hoe de dichter den tact bezat om de omstandigheden te doen leiden tot de ontknooping en op elk karakter den stempel van geestesadel te drukken, volg den eenige citaten, die aantoonden dat nog in dezen tijd de opvoering van een stuk van Calderon de la Barca volkomen gerechtvaardigd zon zqn. Na de pauze onthaalde spreker op een paar staaltjes van 's dichters omgang met koning Filips IV en toen volgde de uit eenzetting van het stuk getiteldD e belegering van Breda. Door het geheele stuk doet de dichter zich kennen als Spanjaard en als Katholiek, hetgeen hem evenwel niet in den weg staat om de Nederlanders als een heldenvolk te kenmerken, en den moed vandeNeder- landsche zeelieden op deD rechten prijs te stellen, zoo zelf dat hem de woorden o»»to»,j. ppvon R p f. i a Ann 17 A 1 Ir niets verlangt dan vrij te zijn. Met een terugslag op de inleiding was eene hij uitstek Vaderlandslievende ont boezeming het slotwoord, dat bij de toe hoorders opnieuw veel geestdrift wekte. wpr|—li De heer Domela Nieuwenhuis was Dins dag in de Tweede Kamer, bij de voort zetting van het algemeen debat over de Indiesche begrooting, de eerste spreker. Het parlementair stelsel veroordeelend, be leed hij over Indiesche Zaken niet te kunnen meespreken daarom zou hij slechts zijn indruk mededeelen. Hij had geen minister met meer genoegen begroet dan den Minister Keuchenius, al stond deze lijnrecht tegenover hem, want deze minis ter was een man van kennis en karakter. Toch zou hij tegen zijne begrooting stem men, omdat hij de geheele Koloniale po litie afkeurde, en zelfs het bezit van Kolonieën verfoeielijk vond. Spreker bracht hnlde aan den Minister, omdat hij den moed gehad had, den heer Sol niet alleen herstel van onrecht, maar ook schade vergoeding te bezorgen. Wie weet, of deze Min. niet aan Multatuli en Roorda van Egsinga, waren zij nog in leven, herstel van onrecht zou hebben verschaft! Ook prees spreker het in den Min. wegens zijn streven om den toestand in Atjeh buiten de officieele rapporten te leeren kennen. Hij noemde den Atjeh-oorlog een eeuwig schandaal en spoorde de Min. aan, tot een vergelijk in zake Atjeh te komen pacificatie van Atjeh zou de schoonste overwinning voor den Min. zijn. Spreker bewonderde de Atjehnezen, en hoopte, dat het hun gelukken zou de vreemde in dringers te verdrijven. Hij zou tegen de begrooting stemmen, omdat hij het Kolo niaal stelsel afkeurde als bestendiging van het stelsel van roofplnndering en onrecht. Wilde de Min. medewerken, om aan Indië terug te geven de door Neder land gestolen 850 miljoen Na deze krasse woorden van den afgevaardigde, die zelf belijdt, over de Indiesche zaken niet te kunnen meepraten, kwam de heer Mees aan 't woord. Hij deelde verklaringen mede van Prof. Mac. Gillavry, den gewezen voorzitter der heri-beri-Kommiseie, waar uit scheen te blijken, dat de Min. alleen uit voorliefde voor den heer de Roohemont de Kommissie zon ontbonden hebben. De heer Zaaijer wees op de reaktie in den hygiënieschen toestand in Indië, te ver wachten van dezen Min. wiens gevoelens bekend waren over de bestrijding van syphilis en beri-beri, en over de vakcine. De heer van Asoh van Wijck gevoelde groote sympathie voor den Min. omdat deze het zendingswerk wilde bevorderen. De heer Geertsema pleitte voor minderen om slag by de uitgifte van woeste gronden. De heer Scbimmelpenninck v. d. Oye was voor opinm-regie. De heer V. d. Kaag zioh aansluitend aan den heer van Houten, achtte 's Minister's honding ais bewinds man weinig betrouwbaar. Hg meent, dat de Min. mist de eigenschap om zyn per- soonlyke zienswgze en geloof zoodanig te beperken als zgn hoog staatsambt mede brengt. De Min. is een yveraar voorden godsdienst en legt gaarne in 't openbaar belydenis daarvan af; voor een staatsman evenwel is dit gevaarlgk. De Min is een man van snel en krachtig handelen, die gaarne de scherpste uitdrukkingen bezigt. Zal hij zich als bewindsman weten te beperken Snreker naai-op in de zaak-bol was gehandeld. Ook achtte hg 's Minister's opvatting van de verhouding van den Staat tot den Islam bedenkelyk. De heer W. K. van Dedem betoogde, dat de Reg. den slaikbandel in opium zooveel mogelyk behoort tegen te gaan, en niet verantwoord is, met zich te verbergen achter de hooge kosten, welke geschikte maatregelen zullen ver- eischen. De afdeelingen werden nu getrokken, die tot hare voorzitters benoemden de heeren v. d. Schrieck, Tak van Poortvliet, de Savornin Lohman, Smidt en Verniers van den Loefï, en tot haar onder voor zitters de heeren Clercx, Gleichman, Ree kers, v. d. Feltz en W. van Dedem. Woensdag werd het debat voortgezet, en was de heer Veegens de eerste spreker, die, nadat hg eene vraag tot den Min. gericht had betreffende de Indiesche reke ningen, opkwam tegen eene losmaking der Indiesche en Nederlandsche financiën, als door de heeren Bool en Levyssohn Nor man was aangeprezen, alsmede tegen eene vaststelling der begrooting buiten de Ver tegenwoordiging. De heer Rutgers van Rozenburg hon den Min. niet dadelyk zgn volle vertrouwen geven. Over de koffiekwestie, en over de gezondheidspo litiek wilde hg niet uitweiden, 's Minis ters handelwgze ten opzichte van de beri- beri-kommissie keurde hg af, daar de Min. aan zijn protégé de Rochemont het lands belang had opgeofferd. Onverklaarbaar achtte Spreker de benoéming van den heer Sol tot lid der Algem. Rekenkamer, hoe wel hg het wel goed vond, dat er wat nieuw bloed in dat kollege kwam. 't Her stel van onrecht aan de heeren Sol en de Sturler gepleegd juichte bij toe; had de Min. anders gehandeld, 't zou plichtver zuim zgn geweest. Ook den aanleg van de lyn Tjitjalengka-Tjilatjap keurde Spre ker goed. Doch wat hem verhinderde, den Min. vertrouwen te schenken was de aanranding van het beginsel van scheiding van Kerk en Staat door verhooging van verschillende posten in zake het bizonder onderwys, de eirkulaire aan zendelingen om ben aan te sporen den Islam te be strijden, bet blanco-krediet aangevraagd

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlemsch Advertentieblad | 1888 | | pagina 1