HAARLEMSCH
PREDIKBEURTEN
Eerste Blad.
Uitgave van DE ERVEN LOOSJES, Gedempte Oudegracht 86.
Elfde
Jaargang.
144.
van ZATERDAG 9 Maart 1889.
op ZONDAG 10 Maart 1889.
No. 19
ÏEIEPHOOKNUMMER
TELEPHONISCHE VERBINDING
met AMSTERDAM.
ABONNEMENTSPRIJS
Per drie maanden,25.
franco p. post ,40.
Afzonderlijke nommers 3 centen per stuk.
Prys per Advertentie van 1 tot 5 regels 25 cents, elke regel
meer 5 cents, groote letters naar plaatsruimte.
VERSCHIJNT:
Dinsdag- en Vrijdagavond,
Advertentiën worden aangenomen tot DINSDAG en VRIJDAG des middags ten 12 wre, die alsdan zoo mogelijk nog worden ge-plaatst.
Groote Kerk.
Voorm. 10 ure, Dr. E. Barger, pred. te
Amsterdam, (voor Hoog). 3e Lij denstekst
Nam. 2 ure, Knottenbelt. 4e Lij denstekst,
's Avonds 6 ure, O. Schrieke,
pred. te Zand voort.
Maandag 's av. ft/a ure, Openbare verga
dering van hel flulpzendeling-genoot-
sebap „De liefde van Christus dringt
ons"' met medewerking van de Chr. Zang-
vereeniging „Hallelnjah." Verslag door
Ds. Knottenbelt. Feestrede door Dr. J.
Th. de Visserpred. te Rotterdam. Vrije
toegang en vrije plaatsen. Colleote voor
de zending.
Nieuwe Kerk.
Voorm. 10 nre, Snethlage. 2e Lijdenstekst.
Jans-Kerk.
Voorm. 10 ure, Moeton.
Woensdag 's av. 7 ure, Smeding.
6e Lijdenstekst.
Bakenesser Kerk.
(Voor de Kinderen).
Voorm. 10 ure, Brutel de la. Rivière.
Waalsche Kerk.
Voorm. 10 nre, Bebrg.
Christelijk Gereform. Gemeente.
(Ged. Oudegracht).
Voorm. 10 ure, 's Av. 5 ure, Mulder.
Woensdag 's av. 8 ure. Mulder.
Biduur voor het gewas des lands.
(Klein Heiligland).
Voorm. 10 ure, 's Av. 5 ure. Schotel.
Honderdag 's av. 8 ure, Schotel.
Luthersehe Kerk.
Voorm. 10 ure, K. A. Gonlag,
pred. te Beverwijk.
Honderdag 's av. 8 ure, Mees. Lijdenspred.
Kerk der VereenigdeDoopsgezinden
Voorm. 10 ure, de Lanog.
Kemoustrantsche Kerk.
Voorm. 10 ure, 11. P. Schim van der Loef,
pred. te Gouda.
Kerk der Broedergemeente.
Voorm. 10 ure, Weiss.
Honderdag 's av. 8 ure, Weiss.
Luk. 22:55-62.
Chr. Bewaarschool. L. Heerenvest.
Geen Bijbellezing.
Lokaal in de Oranjestraat.
Hinsdag 'sav. 8 ure, Hoog. Bijbellezing.
Lokaal v. de Jongelings-vereeniging.
Annastraat.
Honderdag 's av. 8 u., Knottenbelt. Bijbellez.
De collecte voor bet Java-eomité op 6
Maart heeft opgebracht ƒ77.745.
Nederd. Herv. Kerk.
Bennebroek.
Voorm. 10 ure, G. van Herwaarden.
Beverwijk.
Voorm. 10 ure, J. C. Boon.
Evang. Luthersehe Kerk.
Voorm. 10 ure, M. J. Mees,
Pred. te Haarlem.
Doopsgezinde Kerk.
Voorm. 10 ure, J. Sepp.
Bloemendaal.
Voorm. 10 ure, 1). van Arhel.
Nam. 21/s «re, J. IX van Arhel.
Heemstede.
Voorm. 10 ure, J. W. Knottenbelt,
Pred. te Haarlem.
Hillegom.
Voorm. 10 ure, M. Buchli Fest.
Houtrijk en Polanen.
Voorm. 91/2 ure, 11. Smeding,
Pred. te Haarlem.
Sandpoort.
Voorm. 10 ure, D. André de la Forte,
Em. pred. te Haarlem.
Spaarndam.
■Voorm. 10 nre, II. J. Bergsma.
Veis en.
Voorm. 91/2 nre, W. Beekhuis
Pred. te Uitgeest.
Zand voort.
Voorm. 10 nre, O. Schrieke.
Nam. 21/2 nre, geen dienst.
Voordrachten in Teylers Stichting.
Had Dr. E. van der Ven bij een vorige
lezing zpn gehoor een denkbeeld trachten
te geven van de plaats die ons zonnestel
sel in het heelal innam, en was onze zon
toen beschreven als een der vaste sterren
met geel licht waarvan er zoo ontelbaar
velen aan het uitspansel zijn waar te nemen,
Woensdag avond j.l. werd de zon be
schouwd van het standpunt waarop wij
aardbewoners ons besïndéb, en de zon die
we eerst tegenover het heelal, als een
microscopische grootheid hadden leeren ken
nen, kreeg een geheel andere waarde voor
ons, toen al terstond bij den aanvang haar
volume als H/2 millioen maal zoo groot
als dat van deze aarde werd beschreven.
In een sneltrein zouden we 6V2 jaar
noodig hebben om een reis te kunnen doen
om de zon.
Alle leven en beweging heeft aan haar
zijn oorsprong te danken de wind, het
water, de stoom en de elektriciteit, zijn
directe uitvloeiselen van de zonnewarmte,
terwij 1 het bestaan van planten en dieren
van haar licht volkomen afhankelijk is.
Zoo wordt alle levensgenot op aarde aan
de zon ontleend, en geen wonder is het
dat in oudere tijden zoo vaak de zon als
een godheid werd beschouwd en aange
beden.
„Er zijn mindere goden gediend door
de menschen", merkte Dr. van der Ven
hierbj aan.
Toch heeft ook de zon haar vlekken,
en deze hebben reeds lang een voorwerp
van studie uitgemaakt voor de sterrekun-
digen, die daaruit den omloop van de zon
trachtten te berekenen.
Men vermoedt, dat de nevelvlekken
kuilen zijn in de atmospbeer waarmede
de kern van de zon is omgevende ont
zaggelijke hitte van dezen kern, maakt
bet onmogelijk omtrent haren aard nadere
uitspraken te doen.
De vlekken vertoonen zich niet altijd,
en verdwijnen soms na enkele jaren. Ver
schijnen ze in groote getale, dat heeft dit
invloed op onze aarde, vooral merkbaar
in groote magnetische storingen.
Na de beschrijving van de zon kwamen
hare satellieten, de planeten aan de beurt.
Mercurins, Venus en Jupiter zijn reeds
lang bekend, de ontdekking dat ook de
aarde een planeet was. had veel offers
gekost en langen tijd hield men het er
voor, dat er slechts een klein aantal van
die zwervers kon zijn. In het laatst van
de vorige eeuw ontdekte Herschell echter
I ran us, en door de afwijkingen van hare
baan, kwam Leverrier er toe om te voor
spellen dat een nog ongeziene zusterplaneet
daarvan de oorzaak moest zijn. Met groote
nauwkeurigheid gaf hij aan waar zij zou
te zien zijn, en de uitkomst bevestigde de
waarheid zijner vermoedens. Nept.unns
vertoonde zich daar waar Leverrier hem
zijne plaats had aangewezen, eene va. de
grootste uitkomsten, die de wetenschap
heeft op te teekenen. De banen der planeten
loopen op zeer verschillende afstanden van
de zon, de buitenste bewegen zich zeer
langzaam, de binnenste zeer snel. Meer
nabij dan de aarde staan Venus en Mer
curins alleen, de overigen beschrijven veel
wijdere banen om de zon.
Een klein planetarium werd op het doek
geprojecteerd en gaf de verhouding der
planeten en de wonderlijke afwisseling
van hunne standen tegenover elkander,
zeer duidelijk te aanschouwen. Slechts
waarschuwde de spreker, .dat men wel in
een planetarium de verhoudingen der snel
heden, maar nooit de werkelijke verhou
dingen der afmetingen kan te zien geven.
Al neemt men de aarde ook nog zoo klein
de afstand tot Neptunns zou altijd nog
eenige kilometers bedragen, en een derge
lijk planetarinm is niet wel denkbaar.
Nadat hierop nog het een en ander
omtrent Jupiter en Venus, was medege
deeld, en vooral bij Saturnus en zijn ring
iets langer was stilgestaan, stelde spreker
ten slotte nog de vraag, waar wij menschen
ons het best zouden kunnen verplaatsen.
Op Jupiter schijnt het zoo te stormen
dat geen levend wezen daar zou kunnen
bestaan, alle grootere planeten zijn meestal
in een toestand die voor ons organisme niet
ongeschikt moet worden gehouden. Venns en
Mercurins zijn te dicht bij de zon. Het is dus
alleen de uitmiddelpuntige Mars, die ten
naastenbij aan onze bestaansvoorwaarden
zou kunnen voldoen, waarbij we dan tevens
het voordeel zouden hebben dat we allee,
ook ons eigen gewicht, veel lichter zouden
tellen en tillen. Niettegenstaande we tegen
deze mogelijkheid niets konden inbrengen,
zijn we nog niet pessimistisch genoeg om
onze aarde den rug toe te keeren, en dank
baar voor hetgeen we daarop nog nu en
dan mogen genieten.
Ook Teylers Stichting heeft daartoe in
ruime mate bijgedragen, het zij ons ver
gund haar daarvoor hier openlijk onzen
dank te brengen.
KRONIEK
Terwijl in de jongste Raadszitting van
Woensdag 6 Maart, de buitengewoon lange
notulen van de vorige zitting werden voor
gelezen, die door alien werden goedgekeurd,
hadden de verslaggevers ruimschoots den
tijd de fraaie zetels te bewonderen, die
voor hun gebruikbestemd waren.
De onvermijdelijke geheime zitting
kwam aan het einde, zoodat de beraad
slagingen onafgebroken konden worden
gevolgd.
De rekening van de gildegoederen werd
gesteld in handen der Commissie van
financien, en eenige rekesten van de kee
ren Brinkman, van Staveren, Figee, van
Amstel en Brongersma in handen van
B. en W.
Het verzoek van de Wed. Schulpzand
om ondersteuning werd afgewezen.
Eenige door het Gemeentebestuur van
Amsterdam ten geschenke gegeven stukken
werden in dank aanvaard voor het Ar
chief.
Een aanbod van J. Volcker om de
Bakenessergracht voor een billijken prijs
(ƒ0,27 per M3.) te dempen met hetgeen
hij verkrijgt door het uitdiepen van de
Leidsche Vaart, werd in handen van B.
en W. gesteld, terwijl de boekwerken van
den heer Otto in dank werden aanvaard.
Aan den heer de Vries werd eervol ont
slag verleend als onderwijzer en de lijst
der mededeelingen sloot met het bericht
dat de vermaarde pomp op de Groenmarkt
nog altijd geen water wilde geven, wes
halve men tot de oude put terug zou
keeren en beproeven of die na een duch
tige schoonmaak niet weder te gebruiken
zou zijn.
De gemeente Haarlem is niet gelukkig
met het zoeken naar water.
In vroeger tijden bestonden er mannen
die met een rijsje in de hand naeenigen
tijd zoeken onfeilbaar de plaats aanwezen,
waar water te vinden was. Is dat ge
slacht geheel uitgestorven?
Een regeling betreffende kleine stukjes
grond, tusschen den eigenaar van „Uit den
Bosch"in de SpaDjaardslaan en de gemeente,
werd goedgekeurd.
Idem idem de verhuring van het gym
nastieklokaal aan'de vereeniging Ripperda.
Idem idem de rekening van de Kamer
van Koophandel, die dit jaar gelukkig
met een batig saldo sloot.
Tot eenige werken van gemeentewege
in de Barendsestraat werd vergunning
verleend.
De aanbieding van een gedeelte der
Verlengde Oranjeboomelaan door den heer
G. T. Evelein werd niet aangenomen.
Het Gemeentebestuur wenschte van hem
te verkrijgen, behalve het aangeboden stuk
grond, een gedeelte dat vroeger door hem
bij de vaststelling in het bouwplan was
opgenomen, doch thans bleek aan ande
ren te behooren, en waarover hij dus
niet vrij meer beschikken kon. Eerst
wanneer hij ook dezen grond aan de
gemeente aanbiedt, zal aan zijn verzoek
worden voldaan.
Het subsidie van 2000 voor de Land
bouwtentoonstelling, ontmoette bezwaren
bij den heer Bijvoet, omdat het terrein
onder Heemstede gelegen was.
De Voorzitter merkte hierbij op, dat
alles wat in of bij den Hout geschiedt
steeds geacht is tot Haarlem te behooren
en vroeger daartegen nimmer bezwaar is
De heer Prins sprak een woord
(zijn eerste rede in deze vergadering) ten
gunste van het subsidie.
Nog bij de laatste tentoonstelling in
den Haag had hp zich niet alleen verbaasd
over alles wat daar ten nutte van den
landbouwer was verzameld, maar tevens
over de massa vreemdelingen die van overal
door die tentoonstelling naar den Haag
werden gelokt. Onvermijdelijk zou dit ook
in Haarlem het geval zijnhetgeen van
groot belang was voor de algemeene wel
vaart der burgerij.
De heer Enschedé zou het betreuren
voor Haarlem, als door weigering van het
subsidie de tentoonstelling naar elders werd
overgebracht.
De heer 't Hooft wenschte een andere
plaats te kiezen om daardoor het subsidie
te verminderen, maar nadat zoowel de
Voorzitter als de heer von Reeken hadden
aangetoond dat dit niet wel aanging in
verband met de uitgebreide plannen van
bet Hoofdbestuur der Holl. Maatschappij
van Landbouw, gaf hij zich gewonnen, en
stemden, op drie na, alle leden voor het
subsidie.
Een regeling omtrent den aanleg van
