HAARLEMSCH
Eerste Blad.
PREDIKBEURTEN
No. 95. Uitgave van DE ERVEN LOOSJES, Gedempte Oudegracht 86. Elfde Jaargang.
144.
van ZATERDAG 23 November 1889.
op ZONDAG 24 Nov. 1889.
Nieuwsberichten.
telephoonnümmee
TELEPHON1SCHE VERBINDING
met AMSTERDAM.
ABONNEMENTSPRIJS
Per drie maandenf,25.
franco p. post —,40.
Afzonderlijke nommere 3 centen per atnk
Prys per Advertentie ran 1 tot 5 regels 25 cents, elke regel
meer 5 cents, groete letters naar plaatsruimte.
VERSCHIJNT;
Dinsdag- en Vrijdagavond
Advertentiën worden aangenomen tot DINSDAG en VRIJDAG des middags ten 12 ure, die alsdan zoo mogelijk nog worden geplaatst.
Groote Kerk.
Voorm. 10 nre, Moe ton.
Nam. 2 are, Stcaan. 36e Zondag.
*s Avonds 6 ore, Hoog.
Nieuwe Kerk.
Voorm. 10 ure, Smeding.
Jans-Kerk.
Voorm. 10 ure, Knottenbelt.
Maandag 's av. 6 ure, Swaan. Open
bare catechisatie. Matth. 1125 vv.
Woensdag 's avonds 1 ure, Smeding.
Bakenesser Kerk.
(Voor de Kinderen).
Voorm. 10 ure, Swaan.
Waalsche Kerk.
Voorm. 10 ure, Debry.
Christelijk Gereform. Gemeente.
Ged. Oudegracht
Voorm. 10 ure, 's Av. 5 ure, Mulder.
Woensdag 's av. 8 ure, Mulder.
(Klein Heiligland).
Voorm. 10 ure, 's Av. 5 ure. Schotel.
Donderdag 's av. 7 Vs ure, Schotel.
Lutkersehe Kerk.
Voorm. 10 ure, Mees.
's Avonds 6 ure, Poolman.
Kerk der VereenigdeDoopsgezinden
Voorm. 10 ure, de Vries.
's Avonds 6 ure, Craandijk.
Remonstrantsche Kerk.
Voorm. 10 ure, Tideman
Kerk der Broedergemeente.
Voorm. 10 ure, Weiss.
Chr. Bewaarschool. L. Heerenvest.
Maandag 's av. 8 ure, Moeton. Bijbellez.
Luk. 14 15 v.v.
Lokaal in de Oranjestraat.
Dinsdag 's av. 8 ure, Snelhlage. Bijbellez.
Lokaal v.de Jongelings-vereeniging.
Annastraat.
Donderdag 's av. 8 ure, Swaan. Bijbellez.
Ds. Swaan is voornemens a.s. Maandag
zijoe cateehisatiëu te beginnen.
Nederd. Herv. Kerk.
Bennebroek.
Voorm. 10 ure, G. van Herwaarden.
Colleote voor de Kerk.
Beverwijk.
Voorm. 10 nre, J. C. Boon.
Evang. Luthersche Kerk.
Voorm. 10 ure, K. A. Gonlag.
Doopsgezinde Kerk.
Voorm. 10 ure, J. Sepp.
Bloemendaal.
Voorm. 10 ure, J. D. van Arkel.
Nam. 2V2 ure, 1). van Arkel.
Heemstede.
Voorm. 10 ure, J. Kuilman.
Nam. 2Vs ure, J. Kuilman.
Doopsbediening.
Woensdag.
's Avonds 6V2 uur, J. Kuilman.
Hillegom.
Voorm. 10 ure, M. Buchli Fest.
Woensdag.
's Avonds 6 ure, M. Buchli Fest.
Houtrijk en Polanen.
Voorm. 10 ure; C. van KoetsveldC.Ez.
's Avonds 6 ure, C. van Koetsveld C.Ez.
Sandpoort.
Voorm. 10 ure, J. van Loenen Martinet.
Spaarndam.
Voorm. 10 ure, H. J. Bergenia.
Donderdag.
's Avonds 7 ure, H. J. Bergsma.
Velsen.
Voorm. 10 ure, H. Waardenburg.
's Avonds 6 V2 ure, II. Waardenburg.
Zandvoort.
Voorm. 10 ure, K. Loggers.
Candidaat tot den H. Dienst.
Nam. 21/2 ure, O. Schrieke,
Voordrachten in Teyler's Stichting
Woensdag avond was een avond aan de
letterkunde gewijd voor hen, die zich naar
Teylers leeszaal hadden begeven om een
voordracht bij te wonen van Prof. J. ten
Brink. Hij vertelde ons een parabel van een
man die een schoonen hof met vrnchtboomen
van zijn voorvaderen had geërfd, die ech
ter daarmede ontevreden, de schoone vruch
ten versmaadde, de boomen liet omhakken,
nieuwe aarde liet aandragen en nienwe
boomen plantte maar te iaat ontdekte,
dat hij in zijn ijver voor het nieuwe zich
van alles beroofd had.
Zoo gaat het thans ook in de kunst.
Men wil van de onderen niets weten, men
begint een nieuw tijdperk, maar wacht te
vergeefs op de vruchten der nieuwere
richting. Elke knnst, de letterkundige
zoowel als de schilderkunst, rust op de
traditie, en neigt ten ondergang als zij
dezen ouden stam, deze baan wil verlaten.
Het nihilisme in de kunst is onmogelijk.
Elke knnst is nationaal. De Spaansche
knnst moet Spaansch, de Nederlandsche
Nederlandsch blijven. Zij kan haar karak
ter niet verloochenen, en daarom zal ook
onze knnst nationaal zijn of zij zal niet
zijn.
Wat is dan wel het eigenaardig ka.
rakter onzer kunst.
Ons volk heeft zijn eigen bodem gemaakt
en is daaraan gehecht, is patriottisch als
geen ander. De voortdurende strijd voor
het bestaan heeft het praktisch gemaakt
in hooge mate, en de scheepvaart en handel,
die zich ontwikkelden door de gnnstige
ligging van ons vaderland, schiepen rijk
dommen, die weldra de aanleiding werden
tot den bloei der knnst. Daaruit laat het
zich verklaren dat onze kunst niet verhe
ven, maar plat en praktisch en realistieseh
is bovenmate. Helder, verstandig en
nuttig was onze volksaanleg in de knnst
bovenal gericht op het komische, humoris
tische en satyrische. Griekenland en Rome
mogen het dramatische bemind hebben, bij
ons is het komiesche de hoofdtoon onzer
letterkundige knnst.
Reeds het dierenepos in de Midden-
eenwen, in 't bijzonder Reinsert de Vos,
toont hoezeer we daarin andere na
tiën overtroffen. Bij het eerste optreden
eener zelfstandige letterkunde mnntten
onze schrijvers nit in de klnyten of kluch
ten, waarvan er twee, eene getiteld „Schuif-
man" en eene andere getiteld „Van onze
lieve Here minnevaart'door spreker werden
verteld. Roemer Visser schreef zijn Sinne-
poppen terwijl Jan Steen, Frans Hals en
de Bran het leven van onze voorvaderen
in de herberg en bij hunne gastmalen
vereeuwigde. Éten en drinken is schering
en inslag by alles wat we van hen zien,
Huygens, een van onze aristocraten,
schrijft de klncht van Trijntje Cornelis,
en hoewel spreker nog al iets durfde te
zeggen, waagde hij het toch niet hieruit
iets voor te dragen, niettegenstaande Hny-
ghens zelf deze klncht in zijn eigen hnis
liet opvoeren voor den Franschen ambas
sadeur. Hnyghens zoon vermeide zich in
het opteekenen van hetgeen hij aan tafel
hoorde, maar zijne aanteekeningen zijn
van dien aard, dat de Hollandsche Acade- j
me van Wetenschappen ze niet durft uit
te geven. In later tijd verschijnt Bredero
en zijn klacht van de koe mede door
spreker voorgedragen, liet zich reeds
beter hooren. Echte hnmor en fijne scherts
vinden we echter eerst in de meesterstuk
ken van Betje Wolf en Aagje Deken, en
hierbij verwijlde de spreker gernlmen tijd.
Reeds een vorig jaar had hij ons de meest
treffende episoden nit die echt Hollandsche
romans herinnerd, wel een bewijs dat zijns
inziens niet genoeg op hnn sohoonheid
kon worden gewezen.
Daarin verhief zich de echt nationale
knnst tot een vroeger ongekende hoogte. Van
Lennep, Staring, van den Bergh, Bogaerts,
van der Linden, Piet Paaltjes en de Gene-
stet, bovenal deeenige Nicolaas Beets, wer
den als echte typen van onze letterkunde in
deze eeuw door spreker aangehaald, en
eindelijk besloten met te herinneren aan
hetgeen in den aanvang was gezegd dat,
wil men vertrouwen hebben in de toekomst
van onze knnst, het echt nationale ka
rakter daarvan moet worden gehandhaafd.
HAARLEM, 22 November 1889.
Door den heer D. A. Weyhnisen,
onlangs alhier overleden, is aan de ver
eeniging van den H. Vincentins aPaulo
te dezer stede vermaakt een legaat groot
/"500 endoor wijlen Mej. Wed. J. Bersee
geb. Kroon, aan het R. K. kerkbestuur
van den H. Antonius twee legaten, elk
van f 100, als één tenbehoeve van het
Mariage8ticht uitsluitend voor de armen
scholen en één aan de R. K. Kerk van
den H. Antonius alhier.
Door Regenten van het Hofje van
Bakenes alhier is aan die gemeente ten
behoeve van het Stedelijk Museum van
Schilderijen en oudheden op het Raad
huis ten geschenke aangeboden het por
tret van Dirk van Bakenes stiohter
van gemeld hofje en in het begin der 16e
eeuw is overleden.
Door wijlen den heer J. L. van Os
alhier is aan de Israêlietische armen
dier gemeente besproken een legaat groot
f 100 en aan het Israëlietisoh kerkgenoot;
schap een legaat van gelijk bedrag.
De jaarlijksche turfcollecte, Woens
dag gehouden door het Roomsch Katholiek
Armbestuur, heeft opgebracht de som van
f 734.49.
Donderdag avond had in den Schouw
burg alhier de Wedstrijd in uiterlijke
welsprekendheid plaats, uitgeschreven door
de Letterlievende Vereeniging J. J. Cre-
mer", waarvoor beschikbaar gesteld waren
twee gouden en twee zilveren Eerepen
ningen.
Voor de eerste afdeeling, Ernstige Voor
drachten, hadden zich aangemeld vijf spre
kers, voor de tweede afdeeling, Komiesche
Voordrachten, mede vijf sprekers.
l'n de eerste afdeeling werd de eerste
prijs, een gouden eerepenning, behaald door
den heer H. J. Garvelink van Uitgeest
met de voordracht van, Uit het Leven,
door J. J. L. ten Kate, de tweede prijs
een zilveren eerepenning door den heer
B. Reigenberger van Doetinchem, met de
voordracht vanDe Priesterzegen, Twee
beelden, door Estella Hertzveld.
In de tweede afdeeling werd de eerste
prijs, gouden eerepenning, behaald door
den heer A. Vrylandt van Amsterdam met
Proeve van Voordracht der eerste tien
regels van Tollens gedichtDe Overwin
tering op Nova Zembla, in zes verschil
lende karakters.
De tweede prijs, zilveren eerepenning,
werd toegekend aan den heer J. C. van der
Grijp van 's-Gravenhage met Reciteer-
wedstrijd ten platten lande door J. C.
V. d. G.
De jnry bestond nit de Heeren F. Allan,'
Dr. W. B. J. van Eyk, W. C. Goteling
Vinnis, J. H. Krelage en M. J. Mees.
Onmiddelijk na afloop der voordrachten
had de beoordeeling plaats, waarna de
prijzen door den Beschermheer der Ver
eeniging, de Heer J. C. Cremer, met eene
hartelijke toespraak werden uitgereikt.
Op het Mnseum van Kunstnijver
heid alhier zullen a.s. Zondag en vol
gende dagen nog eene merkwaardige ver
zameling afbeeldingen, reprodnctiën van
werken der Italiaansche schilderschool,
van diverse antieke beeldhouwwerken ten
toon gesteld zijn.
Deze verzameling werd grootendeels
door een belangstellend lid aan het mnsenm
ter exploitatie afgestaanverder werd
nog eene zeer schoone verzameling oud
Delftsch aardewerk, gekleurde en blauwe
schotels, aan het museum in bruikleen
gegeven.
Des Zondags is de toegang vry.
- Voor de door B. W. gedane aan
besteding van het maken van rioleering
en bestrating in de Vooruitgang- de Ver
lengde Teylerstraat en in de ten zuiden
daarvan gelegen projectstraat zijn ingele
verd tien biljetten.
Laagste inschrijving van de Wed. A.
Reinders Jr. voor 3823, aan wie het
werk is gegund.
Wij maken onze belangstellende le
zers opmerkzaam op de in dit blad voorko
mende advertentie betreffende het concert
van het strijkorkest van ons gemeentelijk
muziekkorps op Zondag a.s. Voor hen die
geen leden der Sociëteit zijn, biedt dit con
cert een aangename, misschien wel de eenig-
ste gelegenheid aan met dit deel van ons
muziekkorps kennis te maken. De kennis
making kan zeer aangenaam zijn. Het
programma geeft werken, die zeker zeer
in den smaak zullen vallen. Wij ver
wachten dat velen hunnen a.s. Zondagavond
aan dit concert zullen geven, temeer daar de
entréeprijs zeer laag gesteld is.
Bij de godsdienstoefeningen der
Nederdnitsoh Gereformeerde Kerk (dolee-
rende) zal op Zondag 24 November, des
voorm. te 10 ure en des nam. te 6 nre in
de Noorderkerk optreden de Heer C. Boon
van Bodegraven.
Woensdag 27 November des avonds te
acht nre, Ds. J. Langhont.
Maandag ochtend is op den staats
spoorweg tn8schen IJselmonde en Ridder
kerk een trein van achttien wagens ge
laden met sniker ontspoord. De locomotief
zat diep in het zand en een aantal wagens
werd verbrijzeld. Persoonlijke ongelukken
kwamen niet voor, doch de treinenloop
ondervond vertraging.
