ÏÏAARLEMSCE
Eerste Blad.
PREDIKBEURTEN
No. 97
Elide Jaargang.
144.
van ZATERDAG 7 December 1889.
op ZONDAG 8 Dec. 1889.
NieuwsberichteiL.
Uitgave van DE ERVEN LOOSJES, Gedempte Oudegracht 86.
telephoonnummer
TELEPHONISCHE VERBINDING
met AMSTERDAM.
ABONNEMENTSPRIJS
Per drie maandenf,25.
franco p. post —,40.
Afzonderlijke nommers 3 centen per stuk.
Pry's per Advertentie van 1 tot 5 regels 25 cents, elke regel
meer 5 cents, groote letters naar plaatsrnimte.
VERSCHIJNT:
Dinsdag- en Vrijdagavond
Advertentiën worden aangenomen tot DINSDAG en VRIJDAG des middags ten 12 ure, die alsdan zoo mogelijk nog worden geplaatst.
Groote Kerk.
Voorm. 10 ure, Snetlilage.
Nam. 2 ure, Smeding. 33e Zondag.
*s Avonds 6 ure, Moeton.
.Nieuwe Kerk.
Voorm. 10 ure, Barbas.
Jans-Kerk.
Voorm. 10 ure, Swaan.
Woensdag 's avonds 1 ure, Knottenbelt.
Bakenesser Kerk.
(Voor de Kinderen).
Voorm. 10 ure. Smeding.
Waalscke Kerk.
Voorm. 10 ure, Paolo Longopast, a Milan.
Délégué de la Société Vaudoise.
Christelijk Geret'orm. Gemeente.
GedOudegracht).
Voorm. 10 ure, 's Av. 5 ure, Mulder.
Woensdag 'sav. 8 ure, Mulder.
(Klein Heiligland).
Voorm. 10 ure, 's Av. 5 ure. Schotel.
Donderdag 's av. 7Ve ere, Schotel.
Luthersehe Kerk.
Voorm. 10 ure, Mees.
■>a Avonds 6 ure, Poolman.
Houtrijk en Polanen.
Voorm. 10 ure, C. van KoetsveldC. Kz.
's Avonds 6 ure, C. van Koetsveld C.Fe.
Sandpoort.
Voorm. 10 ure, J. van Loenen Martinet.
Spaarndam.
Voorm. 10 ure, II. J. Bergenia.
Kerk der Vereeuigdeüoopsgezinden
Voorm. 10 ure, Craandijk.
's Avonds 6 nre, de Vries.
Kemonstrantsche Kerk.
Voorm. 10 ure, Dr. II. Oort,
Hoogleeraar te Leiden.
Kerk der Broedergemeente.
Voorm. 10 ure, Weiss.
Chr. Bewaarschool. L. Heerenvest.
Haandag 's av. 8 ure, Moeton. Bybellez.
Luk. 15 1 v.v.
Lokaal in de Oranjestraat.
Dinsdag 's av. 8 ure, Snetlilage. Bijbellez.
Lokaal vTdeJongelings-vereeniging.
Annastraat.
Donderdag 'sav. 8 ure, Swaan. Bijbellez.
Ds. Barbas verzoekt hen, die van het,
door hem te geven godsdienst-onderwijs
wenschen gebruik te maken, zich daartoe
aan te melden, hetzij mondeling, hetzij
schriftelijk, bij den koster der Groote Kerk
en daarbij O.' te geven:
naam en voornaam,
woonplaats,
geboortedag,
óf en van wien zij tot hiertoe godsdienst
onderwijs genoten hebben.
Nederd. Herv. Kerk.
Bennebroek.
Voorm. 10 nre, G. van Herwaarden.
Donderdag.
's Avonds 6Ve ure, G. van Herwaarden.
Beverwijk.
Voorm. 10 nre, J. C. Boon.
Evang. Luthersche Kerk.
Voorm. 10 ure, K. A. Gonlag.
Doopsgezinde Kerk.
Voorm. 10 ure, J. Sepp.
Bloemendaal
Voorm. 10 ure, J. D. van Arkel.
Nam. 2V2 ure, D. van Arkel.
Heemstede.
Voorm. 10 ure. J. Kuilman.
Hillegom.
Voorm. 10 ure, M. Buchli Fest.
Velsen
Voorm. 10 ure, H. Waardenburg.
's Avonds 61/2 nre, II. Waardenburg.
Zandvoort.
Voorm. 10 nre, O. Schrieke.
Nam. 21/2 ure, O. Schrieke.
Voordrachten in Teyler's Stichting.
Als het waar is wat Prof. J. ten Brink
zeide, dat de Hollandsche letterkunde zich
kenmerkt door het laag-eomische, het
boertige, het platte, dan is het zeker voor
ons Hollanders van hoog belang ons nu
en dan eens te verfrisschen aan en op te
wekken door „Tesprit des autres." En die
anderen zijn gelukkig niet ver te zoeken.
Door de politiek, door het tooneel, door
de mode, door de taal heeft een groot
gedeelte der beschaving essentieel Fransche
bestanddeelen in zich opgenomen, die nie
mand meer kan afwijzen of ontkennen,
welke mede wil leven met zijn tijd.
't Was daarom den trouwen bezoekers van
Teylers gehoorzaal bijzonder aangenaam
Woensdag avond weder eens in de gelegen
heid te zijn Prof. van Hamel te hooren,
en wel over de studie der Fransche taal
waarin de Fransche geest zieh zoo geheel
weet uit te drukken.
De studie van een der levende talen,
begon spreker, is een wetenschap en een
kunst te gelijk. Meu moet niet alleen de
gramatica verstaan, en goed weten te
schrijven, men moet die taal leeren spre
ken ook. En dit vordert evenveel inspan
ning als het bespelen van een muziekin
strument.
Merkwaardig is de moeite welke de
Duitschers zich tegenwoordig geven tot
het aan leeren van het Fransch, dat vooral
voor hun spraakorgaan bnitengewoon veel
moeielykheid oplevert. Ze hebben daarvoor
een wetenschappelijke klankleer uitgevon
den (die phonetische Sehnlungi waarin
nauwkeurig wordt beschreven wat er met
de lippen en de overige spraakorganen
gebeurt als men Fransch spreekt.
Wat het klankstelsel betreft, valt in
de eerste plaats op te merken, dat de
Franschman een toontje hooger spreekt dan
de Germaansohe natiën, 't geen aan zijn
gesprek een bijzondere levendigheid geeft,
maar zeer moeielijk door ons is aan te
leeren.
In de tweede plaats, zijn er verscheidene
nasale klinkers an on en en in welke vooral
voor de Duitschers veel bezwaren opleve
ren, daar deze ze telkens verwarren met
de nasale medeklinker ng.
Ook het ondersobeid tnsschen stemlooze
en stemhebbende medeklinkers, de fijne
uitspraak der zachte medeklinkers zooals
in homme, aube enz. vordert een bijzon
dere studie evenals die van de e mnet.
Na het klankstelsel komt de accentua
tie aan de orde. Het accent valt in het
Fransch altijd op de laatste sonore syllabe,
waarbij bovendien merkwaardig is, dat
elke groep van woorden die eene gedachte
wil uitdrukken slechts een accent heeft,
en wel het accent van het laatste woord.
Daardoor heeft de Fransche taal een hel
derheid verkregen, die geen andere taal
bezit.
Wat in de gedachte bijeen behoort wordt
ook als één klank uitgesproken.
De physiologische zijde van het gesprek
beantwoordt aan de ideale.
Hierdoor wordt de eentonigheid verme
den, terwijl bovendien het laatste woord
altijd nog een kwarttoon hooger wordt
uitgesproken, by vragen zelfs een octaaf.
Verschil van dnur kent het Fransch
niet by de klinkers, wil men nadmk
leggen op een lettergreep, by tegenstellin
gen enz. dan verwijlt men iets langer by
de medeklinkers.
De modulatie eindelyk by de uitspraak
der zinnen in acht genomen kenmerkt zich
door byzonder groote verscheidenheid, en
komt vooral uit by de voordracht van
gedichten.
Hoe moeten Fransche verzen gelezen
worden
Niet zooals de acteurs dat tegenwoordig
doen. De reactie tegen de declamatie van
vroeger tyd heeft geleid tot een dage-
lyksche en ordinaire manier, die vaak
aan den zin en den toon der verzen te
kort doet.
Elk soort van verzen heeft zyn eigen
eisehen. De lyrische, epische, dramatische
en didaktische poëzy moet elk op by-
zondere wyze worden voorgedragen. Men
moet niet alleen den zin, ook niet alleen
den klank doen uitkomen, terwijl evenmin
enkel op het rym woord den nadruk moet
vallen, hetgeen tegenwoordig by de hooge
waarde aan het „ryke rym" toegekend,
dikwerf het geval is.
Nadat afwykingen in dezen zin door
ettelyke vermakelyke voorbeelden waren
gestaafd, droeg spreker een reeks van
gedichten voor, om zyn gehoor te doen
gevoelen hoe dan wel moet gesproken
worden.
l'Evangile en La benediction van Coppée,
Boaz en Expiration van V. Hugo, een paar
sonnetten, Soir de bataille en l'Exilée van
Hérédia, Bêves ambitienx, Dernier amour
van Jean Aicard, Chanson de Fortnnio
en ie Pelican, nit de werken van Alfred
de Musset, la Belle Fille van Paul De-
roulède, Le soupir en Le vase brisé van
Sully Prudhomme waien daartoe uitge
zocht en opdat men niet onder den indrnk
zou blyven dat de Fransche taal zich
enkel tot serieuse voordrachten leende,
werden nog tot slot een paar voordrachten
van Coyuelin ten beste gegeven, die
Monologues getiteld, door overdryving
van toestanden of karaktertrekken, niet
weinig op de lachspieren werkten. Deze
monolognes heetten la Situation en Le
hareng saur. Vooral het laatste was on-
verbeteriyk komiek en zal niet ligt ver
geten worden.
In Teyler's deftige gehoorzaal weer
klonken telken reize luide byvalsbetni-
gingen, ten bewijze hoezeer de spreker
zyn gehoor had weten te boeien, te tref
fen en te vermaken.
KRONIEK
Onder de ingekomen stnkken in de
Raadsvergadering van den 4den Dee. j.l.
kwam voor een rekest van eigenaren van
de projectstraat aan de Noordzyde van den
Zylweg om verbetering van den toestand
van dien weg. De Voorzitter stelde voor
dit te stellen in handen van B. en W.
ter afdoening. Aan belanghebbenden zou
worden bericht dat de straat niet het
eigendom is der gemeente, maar dat zoodra
dit wel het geval zon zyn, de zaak door
B. en W. nader zou worden overwogen.
De Voorzitter wensohte voorts de plan
nen van uitleg van het Sohoterkwartier
en de Amst. Poort te doen drukken. Dit
zou een uitgaaf van f 75 vereischen. De
Heeren de Kanter en Krol hebben bezwaar
tegen dit plan omdat men geenerlei officieel
karakter aan die plannen wil toekennen.
De Voorz. acht het van belang dat de
projecten ter algemeene kennis worden
gebraoht.
In stemming gebracht wordt het voorstel
met 12 tegen 9 stemmen verworpen.
Nog is een rekest ingekomen van de
Ned. Herv. Gemeente tot afschaffing van
de kermis.
Een voorstel tot verhooging van het
erediet tot beschoeiing van de L. Heeren
vest wordt goedgekeurd.
Aan den brugwachter van de Zanders-
brug wordt een gratificatie van f 20 toe
gekend, voor het gemis zyner inkomsten
tydens de stremming van de scheepvaart
gedurende het herstel van de Krnisbrug.
Een voorstel vao B. en W. tot het
maken eener beschoeiing aan de Oranjekade
met een ry weg daarlangs wordt afgestemd.
De Heer Stolp meende, dat niemand daar
toch zou gaan bouwen voor de zaak van
het Duinwater beslist was.
De Heer de Haan vreesde, dat men dan
weder een schatting zou moeten plaatsen
langs het open terrein dat nn was afgesloten.
De Commissie van fabricage had zich
mede tegen het plan verklaard.
In het archief der gemeente waren in
1868 de archieven der baljnwsehappen
van Kennemeriand, Brederode en Bloys,
de archieven betreffende Baljuw, Houtves
ter en stadhouder der leenen van Brederode
en Kennemeriand en de archieven van
gemeenten in die voormalige baljuwschap
pen met goedvinden van den Minister
van Justitie en Financiën geplaatst en door
den archivaris der gemeente, den Heer Mr.
Enschedé, geordend en geïnventariseerd.
Thans moeten deze archieven weder
teruggegeven worden volgens Koninklyk
Besluit van 1879.
Behalve op deze stukken meende de
Minister ook nog aanspraak te kunnen
maken op het Archief der Schepenen
van Haarlem, en wilde die slechts onder
berusting van Haarlem laten indien aaa
zekere voorwaarden werd voldaan, tenge
volge waarvan de instructie van den ar
chivaris en het reglement op het oud
archief moest worden gewyzigd.
Hoezeer, slechts ongaarne, en zonder
het recht van eigendom op laatstgenoemde
stukken nit handen te willen geven, be
sloot de Raad aan dit verzoek te voldoen.
Aan den Heer H. Borger werd eervol
ontslag verleend uit zyn betrekking by het
middelbaar en hooger onderwys.
Desgelyks aan den Heer Faber.
De Barrevoetesteeg werd herdoopt in
de Barrevoetestraat, om de historische
herinnering te bewaren.
Aan het verlangen van vele ingezetenen
om den naam van A. L. Dyserinck aan
eene van Haarlems straten te geven zal
worden voldaan, door de nieuwe project
straat bniten de Amsterdamsche Poort,
bezuiden de Voornitgangsstraat, dien naam
te geven.
Hiermede nam de raadszitting een einde.
Dinsdag heeft de Eerste Kamer een aan
vang gemaakt met haar openbare beraad
slagingen over het wetsontwerp tot
wyziging der Wet op het Lager Onder
wijs. Gelyk te verwachten was, openbaarde
zich groote belangstelling in deze beraad
slagingen. De tribunes waren meer dan
bezet. De eerste spreker was de heer
