HAARLEMSCH
Eerste Blad.
No. 49
Twaalfde Jaargang*
144.
van WOENSDAG 5 Maart 1890
Nieuwsberichten.
Uitgave van DE ERVEN LOOSJES, Gedempte Oudegracht 86.
FE LEPHOON NUMMER
TELEPHONISCHE VERBINDING
met AMSTERDAM.
ABONNEMENTSPRIJS
Per drie maandenf,25.
a franco p. post ,40.
Afzonderlijke nommers 3 oenten per stuk.
Prijs per Advertentie van 1 tot 5 regels 25 cents, elke regel
meer 5 cents, groote letters naar plaatsruimte.
VERSCHIJNT:
Dinsdag- en Vrijdagavond
Advertentiën worden aangenomen tot DINSDAG en VRIJDAG des middags ten 12 ure, die alsdan zoo mogelijk nog worden geplaatst.
De Spoorwegovergangen te Haarlem.
Een te Haarlem bij velen bekend, be
middeld maD, waa en ia mieachien nog
eigenaar «ener kleine landhoeve in een onzer
provinciën, hij stond deze woniog grati8
in gebruik af aan een zijner bekenden die
in moeielijke omstandigheden verkeerde.
Na vernam hij kort daarop, dat die bewo
ner niet alleen het opgaande hont vernielde,
dooh zelfa het raaterwerk afbrak, om zijn
kenken van brandhout te voorzien, geen
betoog of dreigement hielp, zoodat hij ten
slotte den gratia bewoner een paar hon-
derd gulden toegaf al8 hij maar verhui
zen wilde, dat waa de belooning welke hij
ontving, omdat hij een armen drommel
onder dak had gebracht.
Deze geachiedenia kwam mij voor den
geeat toen ik uit bet veralag der laatate
gemeenteraadazitting vernam dat de ge
meenteraad van Haarlem aan de H. IJ.
Spoorweg Maatschappj eene bijdrage van
250.000 zou aanbieden ala zij dan kon
goedvinden eenige belangrijke werken te
doen ten einde daardoor de gemeente Haar
lem geen overlaat of verder nadeel meer
te berokkenen, voortvloeiende uit het bijna
koatelooa bezit van het belangrijk terrein
voor hare atationagebonwen, op deze voor-
deelige wijze aan de Maatschappj gekomen
een halve eenw geleden,
Nn ia er wel geen dadel jk verband tua-
achen beide geachiedeniaaen, doch wel ee
nige gelijkeni8 op verachiilende achaal
de grondbezitter Blond zijn behoeftigen
vriend eene woning gratia in gebruik af
om hem door de wereld te helpen en gaf
dezen vriend later nog een paar honderd
gulden op den koop toe, ala hij maar weder
vertrekken wilde, toen de eigenaar te we
ten kwam dat de man die voor niet woon
de de boel afbrak en er zijn aardappela
op kookte: de gemeente Haarlem gaf be
langrijke terreinen aan de H. IJ. S. M.
om die Maataehappij in 8taat te atellen
op min ko8tbare wijze hare zaken uit te
breiden en voort te zetten en nu Haarlem
ziet dat die goedwillige afstand haar na-
deelig is en veel laat veroorzaakt zal zj
aan die Maatschappij 250,000 aanbieden
als zj daarbj belooft Haarlem geen ver
der ongerief of schade te berokkenen.
Maar die Maataehappij is geen behoeftig
persoon geljk de gratia hnisbewoner dit
was doch een tot een machtig lichaam
opgegroeide Maatschappj die schatten ver
dient en aan bare aandeelhouders rjke
voordeelen oplevertmoet nu de gemeente
Haarlem aan die machtige Maatschappj
nog uitkoop betalen wanneer deze belooft
aan die zoo goed gezinde gemeente geen
verdere schade te berokkenen, voortvloe
iende nit de welwillendheid waarmede zj,
gemeente, die Maatschappj behandelde toen
deze hare zaken op tonw zette en zoo hoog
noodig aller steun vroeg en ook ontving.
Haarlem ia geen dank schuldig aan de
Maatschappj voor verleende hnlp of in-
schikkel jkheid, want toen de H. IJ. S. M.
meester waa van het contract waarbj zj
zieh verbond op hare kantoren de poort
gelden te innen en dus Haarlem van dit
geldelijk verlies te vrjwareD, (door de
verplaatsing der stationsgebouwen tinnen
de stad) en er over de betaling dier poort
gelden onaangenaamheden met het reizend
publiek ontstonden, omdat de H. IJ. S. M.
niet eenvoudig de vracht met 5 cents had
verhoogd doch bj elk plaatskaartje een
stuiver poortgeld voor Haarlem vorderde,
en om zich te verontschuldigen voor die
extra bjbetaling, in de stations een biljet
liet aanplakken waarop te lezen stond dat
die vordering van belasting of poortgeld
geschiedde op order van den Burgemeester
van Haarlem hoevele onaangename woor
den die Burgemeester toen daarover moeat
hooren kan men gemakkei jk begr jpen, doch
de H. IJ. S. M. vergat erbij te pnblicee-
ren dat die betaling van poortgeld de prijs
waa waarvoor zj de terreinen nagenoeg
gratis verkreeg die zj noodig had voor
hare gebouwen enz. dus eigentijk eene
handeling was in het belang der H. IJ. S.
M. om daarmede de gemeente Haarlem te
betalen en de achade te vergoeden die deze
gemeente leed, toen zij uit goedwilligheid
tegenover de H. IJ. S. M. toestond dat de
atationagebonwen binnen de stad, d.w.z.
binnen de poort, mochten geplaatst worden,
inplaats van daarbuiten, waar zj aanvan-
keljk plaats gevonden hadden.
Daar Haarlem sedert 1852 die jaarl jk-
ache bjdrage van p.m. ƒ6000. heeft moeten
derven, heeft het, dnnkt m j reeds een ver
lies van ƒ250.000 geleden, terwjl al de
gemakken en voordeelen van het opheffen
der poortgelden aaD de spoorwegmaatschap -
pij kwamen, en moet Haarlem nn daarboven
nog ƒ250.000 aan de H. IJ. S. M. offe
ren om daardoor te voorkomen dat twee
belangrjke overwegen bijna voor goed wor
den gesloten of tot er einde! jk ongelukken
voorkomen die tal van mensehenlevëns zui
len kosten.
Ik vraag niet wat naar de letter van
de wet van ons kan gevorderd worden,
maar wat billjk is, en dat de macht die
door Haarlem, misschien nit belangstelling,
is in handen gesteld van de H. IJ. S. M.
niet door deze zoodanig mag gebruikt wor
den dat het nageslacht er nog voor zon
bloeden.
Laat men het oordeel in deze eens vragen
van mannen die de toestanden te Haarlem
voor 50 jaren kennen en hebben bjge-
woond, dan zullen zij de vergel jking nog
niet zoo mal vinden tnssohen den gratis-
hnisbewoner, die toen h j aan het Bloopen
ging nog een paar honderd gulden toe moest
hebben als hj maar verhuizen wilde, en
deH. IJ. S. M. die de burgers van Haar
lem op contribntie wil zetteD, tot het ver
beteren van toestanden, voortgekomen uit
de welwillendheid der Vaderen om de eer
ste Nederlandsche spoorwegmaatsehappj
hare exploitatie op groote schaal mogelijk
te maken.
Ondank is dikwjls 's werelds loon, he
laas en vaak vergeet eene koe dat zj
vroeger een kalf was.
J. J. VAN BREDERODE.
Haarlem, Februari 1890.
Tot Kommies-griffier bj de Tweede Ka
mer is door die Kamer Vrjdag benoemd
Mr. R. J. H. Pat jn, met 44 stemmen tegen
40, die bj de laatste stemming op Mr. Vos
de Wael zjn uitgebracht. Voor deze be
trekking 1800 inkomen hadden
zich 15 sollicitanten, allen Meesters in
de Rechten, aangemeld.
In deze zelfde zitting heeft de Heer
A. van Dedem verlof gekregen, om op een
nader te bepalen dag de Regeering te in-
terpelleeren over de jongste ministerieele
krizis. De heer Tak van Poortvliet, die
voornemens was te interpelleeren over de
verschuiving in het Kabinet, behoefde nn
daartoe geen verlof te vragen.
De pensioenwetten waren daarna aan de
benrt. Het algemeen debat was zeer spoedig
afgeloopen. Alleen de heer Clercx voerde
even het woord, om den Min. van FiD. zjn
stenn te beloven, en dien Minister nogmaals
de belangen aan te bevelen van de wedu
wen en weezen van reedB gestorven amb
tenaren, waarnaar de Min. weinig oor
scheen te hebben.
In het Engelsche Lagerhuis is he1
lang heel kalm en roetig toegegaan. Plot
seling echter is Vrjdag avond die rust
onderbroken door den Heer Labouchère,
die er de regeering een verw jt van maakte
dat zj, na eenige strafbare schandalen,
onlangs plaats gehad, den schuldige ge
legenheid schonk om te ontsnappen. Hier
mede werd bedoeld dat de regeeriDg voor
eenigen tjd kennis kreeg van een misdrjf
waarin lord Sommerset betrokken was
en wiens gevangenneming dientengevolge
door de wet geboden was. Lord Sommer
set werd nog bjtjdB gewaarschuwd en
ontsnapte.
In heftige bewoordingen laakte de heer
Labouchère deze daad en noemde lord
Salisbury, den minister van binnenlandsche
zaken, een wetsverkrachter. Hoewel her-
haaldeljk nitgenoodigd zjne woorden in
te trekken, weigerde Labouchère hieraan
gevolg te geven en werd nu voor zeven
dagen in zjne betrekking als afgevaar
digde geschorst. Honderd leden van het
Lagerhuis stemden tegen de toepassing jj
van deze straf, en wel omdat die schor
sing op de vrjheid der leden in het al
gemeen een gevaarljke inbreuk maakt.
Ook in den Hongaarschen landdag is
het weer stormachtig en wel door het
lawaai maken der oppositie bj de vast
stelling der begrooting, waar men den
minister-president tot aftreding wilde dwin
gen. Een der afgevaardigden maakte het
hierbj zoo bont, dat h j tot de orde moest
geroepen worden, waarop een rumoer ont
stond van dien aard, dat de voorzitter de
vergadering sluiten moest.
Men denkt dat bet conflict zal eindi
gen met het aftreden van Tisza of met
het ontbinden van den Rjksdag.
Mevrouw Taron, de gonvernante
van den kleine Alphonsus van Spanje,
en vroeger reeds van zjn vader, is in
den adelstand verheven met den titel van
gravin Peralta, voor de toewijding waar
mee zj den jeugdigen koning gedurende
zijne ziekte heeft opgepast. De gravin is
reeds zeventig jaar en bjna haar gansche
leven heeft zj in dienst der koninkljke
familie doorgebracht, zoodat z j door deze
dan ook als een echt familiestuk gewaar
deerd wordt.
Er is sprake dat Alphonsus het overige
van den winter in het Zniden zal gaan
doorbrengen, ofschoon het misschien wel
April zal worden, eer men er been gaat
Naar men verzekert, heeft dom Pe
dro een schrjven aan zjn vroegere onder
danen gerieht, dat hj afstand doet van
zjn troon. Hj hoopt, dat na ontvangst
van zjn schrjven de Braziliaansche regee
ring een stoomschip naar Lissabon zal
zenden om hem af te halen. Het is dom
Pedro's vnrige wensch zjn laatste dagen
onder zjn volk te sljten.
Te Warschau zjn drie vrouwen en
een joogen gevangen genomen wegens het
vermoorden van kleine kinderen. De jongen
heeft bekend, bj verschillende gelegenhe
den kinderijkjes, in 't geheel 50 in aan
tal, te hebben vervoerd. Het geval wekt
groot opzien en heeft tot verdere huiszoe
kingen en gevangennemingen aanleiding
gegeven.
In den Belgischen senaat stelde
Dinsdag de heer Van Pnt, nit Antwerpen,
voor, aan het gouvernement te verzoeken,
in de conferentie te Berljn een voorstel
tot ontwapening te doen. Van alle zjden
werd dit denkbeeld met teekenen van in
stemming begroet.
In Portugal bij ft het verontrustend
gisten. Thans weder worden ongeregeld
heden gemeld nit Cezimbra, een kleine
visschersstad nabj Setnbal. Oorzaak sch jnt
geweest te zjn vrees dat de administra
teur van het district eenige personen we
gens hnn politieke denkbeelden zon laten
vervolgen. De man werd op straat gelokt
en daar op hem geschoten. H j is ernstig
gewond. De orde is thans hersteld.
Tegen den 2 Maart, als gedenkdag aan
Vasoo de Gama's aankomst te Mozambique
in 1498, waren te Lissabon manifestaties
georganiseerd. De regeering heeft achter
elke betooging verboden.
Omtrent de gernchten van een op
roer aan boord van de Tromp in de West-
Indische wateren komt eenige meerdere
klaarheid. Een schepeling van de Tromp
zon nameljk in schrjven gezinspeeld heb
ben op de komst van de Tromp en tevens
melding gemaakt hebben van een oproer
ontstaan op een Noorsch schip, waarbj
op de officieren werd geschoten en velen
kwetsuren bekwamen.De belhamels waren
aan den nok van eene ra opgehangen.
De neringdoenden aan de Botersloot
te Rotterdam hadden zioh tot den Raad
gewend met het verzoek, dat de daar ge
plaatste kramen voor de daar gebonden
Dindsdagsohe markt zouden geplaatst wor
den met de open zjde naar de hnizen. De
Raad besloot gnnstig in deze te beschikken.
Doch nn zjn ook de kramers tot B. en W.
gekomen, om te verzoeken, de oude plaat
sing, met den gesloten kant naar de huizen,
weer te handhaven, omdat zj door den
eersten maatregel groote schade ljden in
hunne nering. Wat de Raad nn bj deze
nieuwe zienswjze zal beslisseD, is nog niet
helder.
In de Huisvrouw deelt Dr. Coronel
mede, dat b j de geheerscht hebbende in
fluenza gebleken is, dat personen die anders
aan rheumatische of catharale aandoeningen
leden, en gekleed waren in wollen tricot
onderkleederen, niet alleen van bovenge
melde ongesteldheden geen last hadden,
maar bovendien vrj bleven van influenza
en hj geeft ieder, die de ziekte gehad
heeft, in overweging zich alsnog van wol
len onderkleederen te voorzien.
Volgens een bericht uit Amsterdam
aan de N. li, Crt. heeft de directie van
de Hollandsche Spoorweg-Maatschappij be
sloten, ingaande met primo April, de bui
tengewoon goedkoope retonrbiljetten op
haar 1 jnen te vervangen door andere, die
berekend zjn naar denzelfden maatstaf,
welke op den Nederlandsche R jnspoorweg
is aangenomen. Van dezen maatregel zal
het gevolg zjn, dat een reiziger per kilo
meter dezelfde vracht betaald op den Nederl.
R jn- als op den Holl. Spoorweg en dat de
prjzen van retourbiljetten op dezen laat-
sten spoorweg zullen worden verhoogd,
behalve voor die stations, welke over een
kortere route te bereiken zjn.
Zoo zal de pr js van een retonr Amster
damRotterdam over den Holl. Spoorweg
niet verhoogd worden, omdat die prjs be
rekend wordt naar dien van de zooveel
kortere Rjnspoorwegroute.