HAARLEMSCH
Eerste Blad.
IN o 95
Uitgave van DE ERVEN LOOSJES, Gedempte Ouaegracht 86. Twaalfde Jaargang.
144.
van WOENSDAG 19 November 1890
N ieuwsberichten.
VELEPHOONNTJMMEK
TELEPHONISCHE VERBINDINfl
met AMSTERDAM.
ABONNEMENTSPRIJS
Per drie maandenf,25.
franco p. post ,40.
Afzonderlijke nommers 3 centen per stak
Prys per Advertentie van 1 tot 5 regels 25 cents, elke regel
meer 5 cents, groote letters naar plaatsrnimte.
VERSCHIJNT:
Dinsdag- en Vrijdagavond.
Advertentiën worden aangenomen tot DINSDAG en VRIJDAG des middags ten 12 ure, die alsdan zoo mogelijk nog worden geplaatst.
Voordrachten in Teylers Stichting.
Een onderwerp van zeer groot actueel
belang werd Woensdag avond j.l. in de
eerste der lezingen in Teylers Stichting
door Dr. T. C. Winkler behandeld. Dat
onderwerp was ons drinkwater en de vraag
waar wij dat moeten verkrijgen.
Hoofdbestanddeel van alle georganiseerde
wezens wordt het door de stofwisseling
voortdurend nit het lichaam verwijderd,
en dat verlies moet dus tot behoud van
het organisme onophoudelijk weder worden
aangevuld. De menschen hebben daartoe
verschillende wegen ingeslagen en uit den
gevallen regen, uit rivieren en putten in
hunne behoefte aan drinkwater trachten te
voorzien.
In onze gemeente heeft men tot nu toe
kunnen gebrnik maken van de Duinwater
leiding die Amsterdam van water voorzag,
maar weldra zal deze waarschijnlijk voor ons
gesloten worden, en ziet men naar andere
kanalen om.
De vraagwaar moet men thans naar wa
ter zoeken, is dns aan de orde van den dag.
Zijn er nu nog andere aardlagen dan de
duinen waar wij met goeden grond mogen
verwachten zuiver drinkwater aan te tref
fen? Het spreekt van zelf dat men om
hierop een antwoord te knnnen geven,
het karakter moet kennen van de aard
lagen waaruit ons land is gevormd en
daarom is hst noodig het ontstaan daarvan
te kennen.
Gaan wij nu de geologische vorming
van ons vaderland na dan moeten wij be
ginnen met een overzicht van het tertiai
re tgdperk, toen een aardlaag werd ge
vormd die zich door België, tot in Enge
land uitstrekte, en het crag werd genoemd.
In die laag treft men verschillende fos
siele dieren aan, welke in dien tijd leefden.
Aanschouwelijk werd dit door spreker
voorgesteld, zoowel door een in breede
trekken ontworpen kaart van den toestand
van ons land in het tertiaire tijdperk,
door Mej. Winkler geschetst, als door de
fossielen zeiven - die in Teylers museum
voorhanden zijn. Reusachtige Haaijen-
tanden, en vooral wervelen en tanden van
een zoogdier min of meer op den dagony
gelijkende, de Sqnalodon Grateloupi werden
als voorbeelden daarvan aangevoerd.
Na het tertiaire tijdperk kwam de ijstijd.
Op groote zwerfblokken of ijsbergen,
zijn allerlei voortbrengselen uit het delf-
stoffenrijk hier aangedreven, en nadat
het ijs gesmolten is op den bodem van
ons land neergezet. Daarnit is het bestaan
van den Hondsrug met zijn keijen en
hunnebedden, en ook het zand van het
zoogenaamd Scandinavisch diluvium te ver
klaren, waaraan ook hoofdzakelijk de Dog-
gersbank zijn ontstaan te danken heeft.
Toen nu de zee het Kanaal vormde en daar
door Engeland scheidde van den vasten
wal, werden door haar aanhoudend ber
gen zand opgeworpen waaruit eindelijk onze
duinenreeks ontstond omdat er een stroom
nit den Atlantischen Oceaan in de N. Zee
kwam. Ook van deze tweede periode was
een kaart ontworpen. Er ontstond dus een
zanddijk in de zee.
Dat was een zoogenaamde Nernng, of
duinreeks waarachter nu een Haf of kil was
ontstaan. De rivieren brachten daarin hun
kalkslib, met organische stoffen gevuld,
en zand en klei en grindlagen. Er ontston
den poelen, en nit die poelen weder vee-
nen, waarop ten slotte zich de bosschen
I!
verhieven. Dieren en planten uit dien
tijd zijn in overvloed voorhanden. Kolossale
stnkken kienhont, en het gewei van een
bos pricens, een schedel met de beide hoorn
pitten, van een buitengewonen omvang zijn
ons nit dien tijd bewaard. Deze laatste voor
al is een merkwaardig overblijfsel van den
ouden tijd. Hij behoorde totdedierenwereld
waarvan het Nibelungenlied gewaagt, als
we lezen van Siegfried, den sterken held
Danach slug er schiere
Einen Wisent und Elch
Starke (Jre viere
Und einen grimmen Schelch.
Na dit alluvium vormde zich ons land
in zijn tegenwoordigen toestand. De dui
nen worden meer en meer landwaarts in
gedreven, de rivieren voeren voortdurend
stoffen aan van de bergen die rijkelijk met
allerlei soort van organismen zijn bezet.
Waar men ook boort in het allnvium
vindt men het water bezwangerd met nitra
ten, uitriten, ammoniakverbindingen of hoe
de scheikundigen die stoffen ook mogen
noemen, of zooals de natuurkundigen zeg
gen: infusorien, bauterien, baoteridien,
microben, de naam doet niets ter zake, het
zijn toch organische stoffen of omzettingen
daarvan, en dit zijn deoorzaken van typhns,
diphteritis, roodvonk, cholera en dergelijke
ziekten.
Het is om die reden dat geen goed water
in onzen bodem te vinden is, dan alleen
in de dninen.
De gezondheidstoestand van Amsterdam
en Haarlem is sinds deD aanleg van de duin
waterleiding aanzienlijk verbeterd, en het is
dus duidelijk dat men onvermijdelijk om
goed drinkwater te krijgen, niet aan den
voet maar hoog in de duinen een kuil moet
maken om het water op te vangen en te
verzamelen dat bestemd is om door buizen
tot ons geleid te worden.
Geen „ean de bone" zooals ons land dat
overal oplevert, maar alleen het duinwa
ter, moet voortaan ons drinkwater zijn en
spreker hoopte dat zij aan wien de zorg
voor deze belangen was toevertrouwd (vier
gemeenteraadsleden woonden deze drnk
bezochte lezing bij) zonden toezien, dat
van dit beginsel niet werd afgeweken.
Het aanwezige publiek luisterde met
bnitengewonen aandacht en toonde daar
door zijne groote belangstelling in hetgeen
door den geachten spreker werd mede
gedeeld.
De tweede Kamer vergaderde Dinsdag.
Na goedkeurig zijner geloofsbrieven en
beëediging mocht zitting nemen de heer
J. Zijp Kz., de door het Kiesdistrikt Enk-
kuisen verkozen opvolger van het overle
den lid Mr. D. Visser van Hazerswoude.
Daarna werd de regeling der werkzaam
heden vastgesteld. Op voorstel van den
Voorzitter, namens de Centrale Sektie,
werd besloten te doen plaats hebben het
onderzoek in de afdeelingen van versohil-
lende wetsontwerpen, waaronder dat be
treffende wijziging der wet op de besmet
telijke ziekten, de finanieele voorstellen,
en de voorstellen van de HH. van Hou
ten, betreffende het onteigeningsreoht, en
Bahlmanii, betreffende den zout-akcijns.
Een voorstel van den heer Rooseboom, om
ook voor het Sektie-onderzoek aan te wij
zen het wetsontwerp betreffende den staat
van oorlog en beleg, werd verworpen met
15 tegen 19 stemmen. Daarna stelde de
Voorzitter voor na het Sektie-onderzoek
in 't openbaar te behandelen de dis-
triktenwet (Splitsing der groote gemeen
ten in enkelvoudige distribten). De heer
Kerkwijk opperde daartegen bezwaar, en
achtte allereerst behandeling der Indie-
sche begrooting noodzakelijk. Het voor
stel des Voorzttters werd echter aangeno
men met 40 tegen 32 stemmen. Vóór
hebben gestemd de geheele rechterzijde,
behalve de heer Keuohenius, en de heeren
Kerdijk, Rntgers van Rozenburg, Tak van
Poortvliet, van Houten en Domela Nie-
wenhois.
In de Vereenigde Vergadering van de
beide Kamers der Staten-Oeneraal, Woens
dag gehouden, heeft de Min. van Kol. als
Voorzitter van den Ministerraad, het wets
ontwerp aangeboden, waarbij H. M. de
Koningin wordt benoemd tot Regentes,
daar geen verbetering merkbaar is in den
toestand des Konings, en de hoop, dat
daarin een gunstige wending zal komen,
voortdurend geringer wordt. De laatste
verklaring der geneesheeren bevestigt het
onvermijdelijke dezer voorziening. Niet
minder dan in 1884, sprak de Min., wordt
thans met volle vertrouwen voorgesteld,
het regentschap aan de Koningin op te
dragen, daar de band, die H. M. aan ons
volk verbindt, sedert nog hechter is ge
worden. In de Mem. van Toelichting, ver
trouwt de Reg. dat in de tegenwoordige
'omstandigheden omtrent de benoeming tot
het regentschap geen verschil van gevoelen
bestaat, ook omdat thans, evenals bij de
benoeming der Regentes, gedurende de
minderjarigheid van de Prinses, geheel in
overeenstemming wordt gehandeld met de
wenschen van het Nederlandsche volk, en
het Staatsbelang het best gediend wordt
door de opdracht van het regentschap aan
de Koningin. Aanvaarding van het regent
schap heeft eerst plaats na de eedsafleg
ging door H. M. de Koningin in eene
vereenigde vergadering. Het Ontwerp is
verzonden naar de hierop samengestelde
afdeelingen.
Tot Voorzitters der afdeelingen zijn ge
kozen de heeren Kappeyne van de Copello,
Keuohenius, Verheyen, Viruly, van Eysin-
ga, E. Cremers en Coenen.
Nadat den vorigen dag de Vereenigde
Kamer het wetsontwerp ter benoeming
eener Regentes in de afdeelingen behandeld
en eindverslag uitgebracht hadden, is Vrij
dag in de Vereenigde Vergadering der
Staten-Generaal zonder beraad en met alge-
meene stemmen aangenomen het wetsont
werp tot benoeming van H. M. de Koningin
tot Regentes, gedurende den tijd dat Z. M.
de Koning zieh buiten staat bevindt de
regeering waar te nemen.
Donderdag heeft, nadat de Vereenigde
vergadering was uiteengegaan, nog eene
zitting gehouden, waarin de Voorzitter
mededeelingen deed van ingekomen wets
ontwerpen, waaronder dat tot bepaling der
som, bestemd tot goedmaking der kosten
van het Regentschap. Verder werden nog
de werkzaamheden geregeld.
Op groote handelskantoren was tot
heden de stenographie in gebruik. De
brieven werden dan aan een snelschrijver
gedicteerd en door dezen in gewoon schrift
overgebracht. Daar echter op deze wijze
nog verschil van opvatting kan bestaan
bezigt men tegenwoordig den phono-
graaf. De brieven worden in het instru
ment gesproken en dan door een afschrij -
ver woordelijk overgenomen. De wassen
rollen worden bewaard en voor geval van
verschil gebruikt. Ook verslaggevers voor
de bladen bedienen zich reeds van den pho-
nograaf. Het gesprokene wordt door den
verslaggever fluisterend in het werktuig
je nagesproken en daarna overgenomen
in sohrift.
Het eerste aanbesteede innndatie-
werk te Haarlemmermeer is thans vol
tooid. Behalve eene 800 M. lange
inundatiedijk, is daarlangs het commnni-
catie kanaal klaar gekomen. Jammer, dat
men thans genoodzaakt wordt, bij het
voortzetten der werken, de Haarlemmer
meer van het weinige natnnrsohoon, dat
ze bezit, te berooven. Voor men den onder
bouw van nieuwe bruggen begint, wor
den er wegen aangelegd, waarbij tal van
boomen, het sieraad der wegen, worden
geveld.
Algemeen heersoht groote bedrijvig
heid en het laat zich aanzien, wanneer
de wintervorst niet te streng zal heer-
sohen er ruimschoots werk in Haarlem
mermeer zal te vinden zijn.
- Ofschoon de ongeregeldheden tus-
schen arbeiders te Houtrijk en Polanen
als geëindigd zijn te beschonwen, was het
de jongste avonden aldaar nog verre van
rustig. Na afloop der voorstellingen in
het aldaar tgdelijk aanwezige circus Bla-
nns kwamen herhaaldelijk veohtpartijen
voor tussohen bewoners der ringdijk van
de Haarlemmermeer en schippers, die de
voorstellingen bijwoonden, terwijl het lui
de straatrumoer soms tot in den nacht
duurde. Ofschoon enkele arrestaties heb
ben plaats gehad, kan de te geringe poli
tiemacht, slechts twee veldwachters zijn
hier gestationneerd, de drang niet voldoen
de keeren. Hoogst wen schel ij k is 't daarom
dat op avonden dat hier iets te doen is
en vooral op den a.s. Sint Nicolaas avond
extrapolitie aanwezig is, wil men ten
minste de rast der ingezetenen eenigszins
verzekeren.
De Heer J. R. Nieuwenhnizen,
Rijksontvanger te Haarlemmermeer, is als
zoodanig benoemd te Doesburg.
Sints 30 October j.l. zijn in het po
litieblad gesignaleerd J. B. en L. de H.,
die den 24 October j.l. bij een stalhouder
te Rotterdam, een dogkar, bespannen met
een schimmel hadden gehuurd, zonder die
terng te bezorgen.
Thans zijn ze in 't bezit van paard en
kar door den Rijksveldwachter J. Hooger-
heide, nabij het fort Schiphol te Haar
lemmermeer aangehouden.
Op de vraag, hoe zij in 't bezit kwa
men, gaven ze ten antwoord, zulks te Lei
den van twee onbekende personen gekocht
te hebben.
Door eenige kweekers te Aalsmeer,
heeft de eerste verzending van planten en
gewassen naar de Londensehe markt met
goed gevolg plaats gehad. Bij een spoedi-
gen en gnnstigen verkoop, zal die verzen-
dig spoedig door meerderen worden gevolgd.
Maandag morgen had in de nabij
heid van het Hoofddorp, aan het inun-
datiewerk een trenrig ongeval plaats. Een
polderwerker, zekere Hiewers van Am
sterdam, bezig zijnde met het leggen van
eén balk, zakte ineen en was onmiddel
lijk een lijk.
Volgens schouwing van den genees
kundige is een ader in het lichaam ge
sprongen, die oogenblikkelijk den dood
heeft tengevolge gehad. De overledene
was 53 jaar en laat eene weduwe na.
