HAARLEMSCH
No. 95
Uitgave van DE ERVEN LOOSJES, Gedempte Oudegracht 89. Twaalfde Jaargang.
144.
van WOENSDAG 26 November 1890
TELEPHOONNUMMER
TELEPHONISCHE VERBINDINH
met AMSTERDAM.
ABONNEMENTSPRIJS
Per drie maandenf ,25.
franco p. post ,40.
Afzonderlijke nommers 3 centen per stuk
Prys per Advertentie ran 1 tot 5 regels 25 cents, elke regel
meer 5 cents, groote letters naar plaatsrnimte.
VERSCHIJNT
Dinsdag- en Vrijdagavond.
Advertentiën worden aangenomen tot DINSDAG en VRIJDAG des middags ten 13 ure, die alsdan zoo mogelijk nog worden geplaatst.
Toen in den morgen van Zondag 23 November het bericht, Z. M. de Koning
is overleden, het Nederlandsohe volk bereikte, was het zeker met innigen weemoed
dat men terugdacht aan de dagen waarin ons Vorstenhuis zich in Zijn hoogen
bloeityd vertoonde, en men denkt daarbij aan 18401843 toen een zestal
Oranjetelgen in de reohte lijn gereed stonden om des vereischt hunne rechten
op het Nederlandsche Volk te doen gelden: Koning Willem I, Zijne Zonen, de
prinsen Willem en Frederik, Zijne Kleinzonen Willem en Hendrik en Zijn
Achterkleinzoon Willem.
Hoe heeft de doodsengel het voormaals krachtige huis getroffenmet koning
Willem III is de laatste mannelijke erfgenaam van het Oranjehnis ondergegaan.
Het overly den, hoewel sinds langen tgd in't verschiet, heeft toch nog betrek-
kelgk plotseling plaats gegrepen; volgens de elkander opvolgende berichten
had men zelfs gegronde hoop, dat, het sterke gestel van den hoogen Lgder in
aanmerking genomen, het leven nog eenigen tgd zou gespaard big ven. Het extra
nummer der Staatsoourant, Zondag ochtend verschenen, vermeldde echter:
In den toestand van Z. M. den Koning is plotseling een zeer ongunstige wen
ding gekomen.
Nadat de Koning gedurende de twee laatste dagen zeer onrustig was geweest,
hebben zich heden (Zaterdag) avond verschynselen van uraenie voorgedaan, die
den toestand des Konings hoogst zorgeiyk maken.
In afwachting van de komst van professor fiosenstein en doctor Vinkhuyzen
heeft hare Majesteit doctor Roessingh uit Deventer ontboden om in deze ernstige
omstandigheden ter zijde te staan.
Wekte deze tyding reeds sombere gedachten, eene nadere Staatscourant be-
riohtte
Z. M. de Koning is heden morgen te 5.45 uur zacht en kalm ontslapen.
Doctor Roessingh heeft bg zijne komst op het koninklgk paleis te circa half
twee uur het bestaan der uraenie bg den koning insgelgks geconstateerd. Alle
door de geneesheeren aangewende pogingen om verbetering in den toestand te
brengen bleken, helaas! niet mogelgk.
Omtrent de laatste oogenblikken van den Koning verneemt men nog het
volgende: Reeds op den 18en vertoonden zich onrustbarende verschijnselen die
echter weder verdwenen, doch de pols daalde Zaterdag en de ademhaling
versnelde, H. M. de Koningin deed Dr. Roessingh uit Deventer ontbieden,
terwgl H. M. met Dr. Vlaanderen bg het ziekbed bleef. Na de komst van eerst-
genoemden geneesheer nam H. M. in den nacht van Zaterdag op Zondag eenige rust.
Tegen kwart voor zessen begaf Z. M. plotseling den ademde veelgefolterde
lijder was bezweken.
Onmiddellijk werd de Koningin in kennis gesteld met den slag haar getroffen,
begaf zich naar de ziekenkamer en verliet die later diep verslagen.
Het uiterlgk van den Koning is bgna onveranderd gebleven. Het lichaam
ligt te bed, bedekt met palmtakken. Het zal niet gebalsemd, doch op andere
wgze tegen bederf bewaard worden. Waarschgnlgk zal het stoffelgk overschot
naar de residentie vervoerd worden en reeds zgn schikkingen getroffen omtrent
de noodige rouwverrichtingen.
De ministers zgn Zondagochtend naar het Loo vertrokken na het houden
van eenen buitengewonen ministerraad.
In de residentie zgn alle paleizen en gebouwen der departementen van
algemeen bestuur gesloten, terwgl de nationale vlag halfstoks waait, voorzien
van rouwwimpel.
Zgne Majesteit Willem, Alexander, Paul, Frederik, Lodewgk, is geboren den 19
Februari 1817 te Brussel, waar H. D. ouders resideerden.
Reeds op tienjarigen leeftgd trad Z. M. in krggsdienst, weike stand hem
steeds zeer aantrok. Na zgne meerderjarig verklaring in 1835 nam hij zitting
in den Staatsraad en vier jaren later trad Hg in het huwelijk met prinses
Sophia, Frederika, Mathilda, de dochter van den koning van Wiirtemberg.
Drie zonen werden uit dit huwelgk geboren.
Na het overlijden van Koning Willem II trad Willem III onmiddellijk den
17en Maart in Zgne rechten; den 12en Mei had de plechtige inhuldiging
plaats te Amsterdam.
Gedurende ruim een en veertig jaren regeerde Koning Willem III als een
goed constitutioneel Vorst. Waar veranderde omstandigheden wgzigingen nood-
zakelgk maakten, waar partijen de ministeries deden vallen en opstaan, stond
Z. M. Bteeds boven dezelve en, persoonlgke gevoelens ten offer brengende,
schikte hg zich steeds naar den uitgesproken volkswensch. Door dit wgs beleid
werd de tenuitvoeringlegging van de grondwet nimmer bemoeilgkt.
Zware stormen hebben over het Koninklgk hoofd gewoed, en dan denken
wg in de eerste plaats aan het onverwacht afsterven van den ridderlgken
Willem II in 1849, die zgn Zoon een welgeordenden op hechte grondslagen
bevestigden erfgrond naliet en wiens voetstappen hg steeds drukte, doch later
volgden weer tgden van veel zorg en druk. Eerst het treffend overlgden van
Nederlands Koningin op den 3en Juni 1877, na eene echtverbintenis van acht
en dertig jaren, later, den llen Juni 1879 ontviel Hem den vermoedelgken
Troonsopvolger op bgna negen en dertig jarigen leeftgd, terwgl den 21en
Juni 1884 prins Alexander, die zich reeds met toewgding voorbereidde tot
de taak, die hem na dat sterfgeval wachtte, mede door den dood werd weg'
gemaaid. Bedenkt men hierbg nog, dat den 14en Januari 1879 's Konings
broeder, prins Hendrik, en den 8en September 1881 de veelgeliefde prins Fre
derik, 's Konings oom, Hem ontvielen, dan hadde de Oranjezoon alleen gestaaD
in het leven, zoo niet het huwelgk met prinses Adelheid, Emma, Wilhelmina,
Theresia, uit het huis van Waldeck-Pyrmont, den 7en Januari 1879 en de
geboorte van de Prinses den 31 Augustus 1880, licht hadden verspreid in
's Konings omgeving.
Steeds, zoolang 's Konings gezondheid het toeliet, stond Z. M. vooraan,
waar het goldt deelneming in 's Volks wel en wee en won hg door daden,
getuigende van hartelgke deelneming, de harten van allen.
Tal van wetten kwamen gedurende de lange regeering van Koning Willem III
tot stand door samenwerking van Kroon, en Vertegenwoordiging. Genoemd
worden van deze de postwet, de muntwet, de wet op het kiesrecht, die, rege
lende de macht der provinciale staten, de gemeentewet, de pensioenwet, de
nieuwe grondwet, die op de rechterlgke organisatie, het wetboek voor Straf
vordering en dat van Strafrecht.
Een van 's Konings karaktertrekken was zeldzame oprechtheid en groote
sympathie voor een eerlijk, oprecht gemeend woord. Waarheid, zelfs al klonk
die onaangenaam, wenschte hg immer te vernemen en deze mooht nooit voor
hem verborgen gehouden worden.
Het stoffelgk overschot zal, naar wordt medegedeeld, gelegd worden in een
looden kist, gevat in een eikenhouten welke omgeven is van een mahonyhouten
kist gedragen door acht leeuwen klauwen. Het verdere garnituur is twaalf
zilveren handvatsels en twaalf schroeven met kronen van hetzelfde metaal, ter
wgl het geheel zal gedekt zgn met zilveren plaat, vermeldende de datums van
geboorte en overlijden. Een glasplaat wordt aangebracht, ter hoogte van de
plaats waar zich het hoofd bevindt. Het vermoeden bestaat, dat de teraarde
bestelling binnen enkele dagen zal plaats hebben.
Een buitengewoon nommer van de Staatscourant bevat de navolgende pro
clamatie
In naam van Hare Majesteit Wilhelmina, bg de gratie Gods, Koningin
der Nederlanden, Prinses van Oranje-Nassau, enz., enz., enz.
Wg Emma, Koningin-weduwe, regentes van het Koninkrgk:
Het heeft Gode behaagd mgnen geliefden en geëerbiedigden Gemaal koning
Willem den Derde, tot Zich te nemen.
Ruim een-en-veertig jaren schaarde zich het Nederlandsche volk om zgnen
troon, en gedurende dit tgdvak werden, onder 's Heeren zegen, rust, vrede en
welvaart aan het vaderland geschonken.
De Kroon is door zgn afsterven, dat ons allen met diepen rouw vervult,
overgegaan op mgne beminde dochter Wilhelmina Helena Pauline Maria. Haar
Troon vinde zgnen hechten steun in de innige trouw en verknochtheid van het
Nederlandsche volk aan het Huis van Oranje.
Moge de almachtige God de gebeden verhooren, die tot Hem opgezonden wor
den voor onze koningin Wilhelmina; Hij neme haar onder zgne heilige hoede
en bescherming.
Krachtens de wet ben ik gedurende hare minderjarigheid geroepen als regen
tes van het koninkrgk het koninklgk gezag voor haar waar te nemen.
Vertrouwende op Hem, in wiens hand het lot ie der vorsten en volkeren,
neem Ik de Mg toevertrouwde regeeringstaak op Mg, met de bede, dat hare
vervulling in allen deele moge strekken tot heil van land en volk en tot beves
tiging van het koninkrgk.
Lasten en bevelen, dat deze proclamatie in al de gemeenten des rgks zal
worden aangeplakt en afgekondigd ter plaatse waar zulks gebruikelgk is, en
dat zg in het Staatsblad zal worden geplaatst.
Paleis Het Loo, den 24 November 1890.
De proclamatie draagt de mede-onderteekening van al de ministers.
Alle buitenlandsche bladen wgden woorden van waardeering aan de nage
dachtenis van onzen Koning. Een der Engelsche bladen, De Chronicle, karak
teriseert Z. M. als volgt:
Koning Willem was een echte vaderlander. Hg bevorderde den stofifelgken
en intellectueelen vooruitgang van Nederland, evenals Prins Albert hier te
lande, 's Konings regeering getuigde van staatsmanswgsheid, voornamelgk toen
Engeland zgne invloedsfeer op Sumatra prgsgaf voor de koortsige kustlanden
van West-Afrika. De Chronicle eindigt: Koning Willem was geen genie,maar
een schrander, vooruitstrevend, patriottisch en practisch vorst. Laat ons hopen,
dat zgne navolgers zijn gezond verstand in hun beleid zullen weten toe te passen
en te ontwikkelen.