Eerste Blad.
PREDIKBEURTEN
No. 9
Uitgave van DE ERVEN LOOSJES, Gedempte Oudegracht 86
Dertiende Jaargang.
met AMSTERDAM.
van ZATERDAG 31 Januari 1891
op ZONDAG 1 Febr. 1891.
Nederd. Herv. Kerk.
TELEPHOONNUMMER
TELEPHONISCHE VERBINDING
ABONNEMENTSPRIJS
Per drie maandenT
-,25.
franco p. post ,40. Prijs per Advertentie van 1 tot 5 regels 25 cents, elke regel
Afzonderlijke nommerg 3 centen per stnk.meer 5 cents, groote letters naar plaatsrnimte.
VERSCHIJNT:
Dinsdag- en Vrijdagavond
Advertentiën worden aangenomen tot DINSDAG en VRIJDAG des middags ten 12 ure, die alsdan zoo mogelijk nog worden geplaatst.
Groote Kerk.
Voorin. 10 ure, van Loenen Martinet
pred. te Santpoort.
Nam. 2 ure, Sioaan. 26e Zondag.
*8 Av. 6 nre, Br aches, Zendeling-leeraar
in Ned. Indië (Borneo). (Voor Hoog).
Collecte voor de zending.
iNieuwe Kerk.
Voorm. 10 ure, Moeton.
Jans-Kerk.
Voorm. 10 nre, Knottenbelt.
Woensdag 's av. 7 ure, Knottenbelt.
Exodus 33
Bakenesser Kerk.
'Voor de Kinderen).
Voorm. 10 ure, Barbas.
Ie, 2e en 3e Lijdenstekst.
Waalsche Kerk.
Voorm. 10 ure, Hebry.
Christelijk Gereform. Gemeente.
{Ged. Oudegracht).
Voorm. 10 ure, 's Av. 5 ure, Mulder,
's av. 8 ure,
Houtrijk en Polanen.
Voorm. 10 nre, G. van Koetsveld C.Ez,
Sandpoort.
Voorm. 10 ure, A. JE. van Hein se,
Pred. te Heemskerk.
Klein Heiligland).
Voorm. 10 ure, 's Av. 5 ure. T. Koog,
leerend ouderling te Huizen.
Honderdag 's av. 71/2 nre, Schotel.
Lnthersche Kerk.
Voorm. 10 ure, Poolman.
1s Avonds 6 ure, K. A. Gonlag,
pred. te Beverwijk.
Kerk der VereenigdeDoopsgezinden
Voorm. 10 ure, Craandvjk.
'b Avonds 6 ure, llesta.
Remonstrantsche Kerk.
Voorm. 10 nre, Tideman.
Kerk der Broedergemeente.
Voorm. 10 ure,
€hr. Bewaarschool, L. Heerenvest.
Maandag 's av. 8 ure, Moeton. Bijbellez.
Lucas 23 26 vv.
Lokaal in de Oranjestraat.
Dinsdag 's av. 8 ure, Swaan. Bijbellezing.
De collecte 24 Jan. voor het godsdienst
onderwijs bij de Ned. Herv. Gemeente ge
houden heeft opgebracht f 82,67V2.
Ds. Craandijk is Dinsdag 3 Febr. e.b.
varhinderd de catechisatién van 23 uur
te honden.
Ontvangen bij den Heer Bierens de Haan
ƒ20,van N.N. voor de Chr. school voor
on- en minvermogenden.
Bennebroek.
Voorm. 10 ure, JKuylman.
Pred. te Heemstede.
Beverwijk.
Voorm. 10 ure, .7. C. Boon.
Evang. Luthersche Kerk.
Voorm. 10 ure, K. A. Gonlag.
Doopsgezinde Kerk.
Voorm. 10 nre, J. Sepp.
Bloemendaal.
Voorm. 10 ure, J. H. van Arkel.
Nam. 21/2 ure, J. B. van Arkel.
Heemstede.
Voorm, 10 ure, geen dienst.
Woensdag's Avonds 6 Va ure, J.
Hiïïegom.
Voorm. 10 ure, M. Buchli Fest.
Spaarndam.
Voorm. 10 ure, H. J. Bergsma.
Doopsbediening.
Donderdag 's Avonds 7 nre,H.J. Bergsma.
Veis en.
Voorm. 10 ure, H.
Doopsbediening.
Zandvoort.
Voorm. 91/2 ure, B. J. Swaan,
Predikant te Haarlem.
Dankzegging en Doopsbediening.
Voordrachten in Teylers Stichting.
Woensdag avond trad de Heer Pierson
op in de leeszaal van Teylers Stichting.
Zooals te verwachten was had zich een
talrijk gehoor verzameld om te genieten
van de eenige wijze waarop deze Spreker
weet te boeien, te treffen en mede te
slepen. Bij hem wordt noch de inhoud
aan den vorm, noch de laatste aan den
eerste opgeofferd, maar zijn steeds bei.
den even zorgvuldig behandeld en door
dacht.
De letterkunde, begon spreker, geeft ons
een beeld van 't menschelijk leven, niet van
een bepaalde persoonlijkheid maar van den
mensch, zooals hij zich in zijn verschil
lende levensverhoudingen openbaart.
Twee onderwerpen zijn het waarmede
zij zich hoofdzakelijk bezighoudt, de liefde
en het menschelijk lijden. De vertolking
van het laatste, de wijze waarop zich
het leed der menschheid in de letterkun
de der versohillende volken weerkaatst,
had de gevierde redenaar zich voorgeno
men ons te schetsen.
Allereerst ontmoeten we de vulgaire
optimist, die het lijden gering acht. De
Candide van Voltaire geeft daarvan een
voorbeeld, en hoezeer zulk een levens
opvatting ons ook voor een oogenblik mo
ge verkwikken, toch is deze op den duur
niet te verdragen. De ernstige menseh
heeft daarmede geen vrede, en ia hij zich
een hooger levensdoel bewust, dan kan
hij Diet berusten in het verschil tusschen
hetgeen hij zijn bestemming acht en de
droeve werkelijkheid.
Hoeveel aanleg komt niet tot ontwik
keling, hoeveel zorg drukt niet den menseh,
hoeveel schaduwen des doods strekken
zich niet nit over zijn levensweg, en ne
men wij dit alles in aanmerking, dan is
't ons onmogelijk om met den leermeester
van Candide te blij ven beweren que tont
est pour le mieux dans le meilleur des mon-
des possibles.
Hoe dan het lijden te verklaren Gaan
we de letterkunde der verschillende vol
ken na, dan krijgen we hierop een zeer
verschillend antwoord.
Volgens de opvatting van Genesis is het
lijden een straf. Voor de zonde werd de
mensch uit het Paradijs verdreven, en het
is deze opvatting dan ook, die bij den
kinderlijken leeftijd geheel past. Ook de
Grieken deelden haar in de tragoedie. Wel
hadden ze oorspronkelijk de Nemesis, die
de menschen geluk en ongeluk als 't wa
re in gelijke mate toebedeelde, maar de
latere Grieksche tragoedie, beschaamt het
lijden als straf voor de misdaad.
Daar nu evenwel die straf volgens
haar in geen verhouding stond tot de
overtreding, wekt hare voorstelling van
het lijden een deernis, een ontroering,
die den ongeëvenaarden indruk van het
Grieksche treurspel verklaart.
Niet als straf, maar als beproeving
van den zedelijken mensch wordt ons het
lijden gezonden, meenden anderen. Deze
gedachte wordt nergens verhevener uit
gewerkt dan in het boek Job, waar
Satan dezen lijder door ongeluk op ongeluk
traoht af te brengen van zijn vroomheid en
godsvrucht. In andere letterkunde vinden
wij dit denkbeeld niet weer, tenzij dan
in den Proloog van Goethe's Faust.
Ook als offer der verzoening is het
lijden opgevat. Jesaja schildert ons de
knecht van Jehova die 't lijden der men
schen draagt, zonder zelf schuldig te zijn,
en Vondel stelt Maria Stuart voor als boe
tende voor haar volk.
Sophocles denkt zich 't leed als een
openbaring der goddelijke overmacht,
Ajax, de edele held, vervalt door het leed
dat hem treft, tot waanzin, en als de
Grieken dat zien, staan ze verbaasd en
weten geen andere verklaring te geven
dan deze: Het leven is een droom, de
macht der goden onbegrensd. Ook Calderon
heeft dit denkbeeld in een zijner treur
spelen uitgewerkt.
Bij de Grieken is ook de liefde de
oorzaak van het lijden geweest. Bij hen
was de Eros geen knaap, als die onze voor
ouders zich verbeelden, maar een krach
tig jongeling, die zich met demonische
macht meester maakte van de zielen der
menschen. Plato maakte hiervan een wijs-
geerig systeem. Het verlangen, de begeer
te was de oorzaak van 's mensehen leed.
Ploutos vereenigde zich met Penia, d§
rijkdom met de armoede, de vreugde met
het leed, om Eros voort te brengSD. De
begeerte is altijd rijk en altijd arm zij
is de drijvende macht tot al wat goed is.
Het lijden is een prikkel, dien de mensch
noodig heeft, om niet in te sluimeren op
den weg, maar steeds te streven naar
vooruitgang in kennis en geluk.
De stoïcijnsche en epicuristische levens
beschouwingen weken van de vorige af.
De eerste vindt men bij Seneca beschreven.
Het menschenlijk lijden is volgens hem
slechts inbeelding, de mensch schept zich
teleurstellingen omdat hij wenschen koes
tert. Dit is te veroordeelen. De zelfgenoeg
zaamheid is de hoogste wijsheid. Al watons
treft is noodwendig, en wordt het lijden te
zwaar, welnu de vrijheid hangt aan eiken
boom, men heeft slechts afscheid te nemen
van het leven.
De Epicurist streefde naar genot.
Het leven te genieten was echter een
kunst. Die in een teug den beker der
vreugde wilde ledigen, zag zich bedrogen,
en dus moest men zooveel mogelijk met
mate gebruiken wat het leven aanbood.
Het lijden is bij hem een vijand die ons
bespiedt, maar die wij kunnen ontgaan.
Beide stelsels zijn door het Christendom
vervangen. Hier is het lijden een voorbe
reiding, een onmisbare voorwaarde waarop
het hoogere kan worden bereikt. Door
lijden tot heerlijkheiddie voorstelling
heeft de geschiedenis gedurende vele eeu
wen beheerscht. Het lijden is thans van ka
rakter veranderd en geïdealiseerd. De man
der smarten, de gave der tranen, waren de
voorwerpen der hoogste vereering.
Iets dergelijks vinden we ook bij Sha
kespeare in zijn King John en Henry VIII.
Vragen wij ten slotte, wat na al deze po
gingen tot verklaring der smarten onze
slotsom zal zijn?
Dat ieder voor zich van dat groote
mysterie de oplossing heeft te zoeken.
Ging het velen als ons, dan hadden we
gaarne ook sprekers oplossing van het groote
raadsel gehoord, maar gedachtig aan Plato's
besohonwing zullen we ons maar troosten
met de gedachte, dat ook deze onbevre
digde wensch ons een prikkel kan worden
tot voortdurend onderzoek over de groote
vraag, die zooveel eeuwen de menschheid
heeft bezig gehouden.
g bonTer
De Raadszitting van Woensdagj.l. be
gon met een reeks mededeelingen.
De schilders hadden zich met rekest
gevoegd bij de timmerlieden, tot onder
steuning van den beperkten arbeidsdag
bij gemeentewerken.
Het sneeuwopruimen had f 3000 gekost,
en B. en W. vroegen en verkregen een
erediet om bij herhaling op dezelfde wijze
te werk te gaan.
De voogd der broeders van Barmhartig
heid vroeg vergunning tot het bouwen
van een gesticht.
Een bezwaarschrift tegen den aanslag in
de pi. dir. belasting werd door Gedepu
teerde Staten aan den Raad gezonden om
advies.
De Heeren de Jong en Zoon hadden
een stuk grond aangevraagd aan de Lange
Heerenvest.
De Heeren van der Sleen en Dr. H. D.
Krnseman werden benoemd tot leden der
gascommissie.
Mej. M. Cramers uit Rotterdam nam
de lessen van Mej. de Vlaning waar aan
de H. B. S. voor meisjes.
De Heer Kouwer verkreeg eervol ontslag
als gemeente-geneeskundige. De geloofs
brieven van den Heer de Breuk werden
in orde bevonden en tot diens toelating
besloten.
Het bezoek aan de verschillende in
stellingen door B. en W. afgelegd had
bevredigende resultaten opgeleverd. In het
gasthuis werden door Dr. Kouwer eenige
lijders behandeld volgens Prof. Koeh's
methode, welke geneeswijze thans door Dr.
Lodewijks wordt toegepast in het Diako-
nessenhuis.
Aan de gymnastiekonderwijzers Spren-
ger en Robin werd een waohtgeld toege
staan.
De zoogenaamde Maarten Spiesstraat
werd in eigendom overgenomen door de
gemeente.
Een concessie aanvrage voor een tram
van Haarlem naar Beverwijk werd zonder
hoofdelijke stemming goedgekeurd.
Aan den Heer van Praag werd een ex
tratoelage toegekend voor zijne tij delg ke
waarneming der vacature.
Ook aan verschillende hoofden van scho
len werd een extra toelage toegekend we
gens de tijdelijke overbevolking hunner
scholen, en hun lesgeven in het Prove
niershuis. De Heer Graaff ontving dit niet,
maar de Voorzitter maakte hierbij de op
merking dat dit niet geschiedde omdat de
Heer Graaf niet tot tevredenheid van B.
en W. zijn ambt had waargenomen, maar
omdat zijn school het maximum leerlingen
nog niet had bereikt wat bij de andere
verre was overschreden.
Een voorgestelde verhooging van de
jaarwedden wegens diensttijd van onderwij
zers en onderwijzeressen, werd onveranderd
aangenomen.
Men besloot tot toelating van betalende
kinderen op kostelooze scholen wegens re
denen, die door B. en W. zouden worden
beoordeeld.
