PREDIKBEURTEN Eerste Blad. Uitgave van DE ERVEN LOOSJES, Gedempte Oudegracht 80 Dertiende Jaargang. van ZATERDAG 14 Februari 1891 «p ZONDAG 15 Febr. 1891. Nederd. Herv. Kerk. Nieuwsberichten L\O 15 ABONNEMENTSPRIJS Per drie maandsnT —,25. franco p. post —,40. Prijs per Adrerfcentie van 1 tot 5 regels 25 cents, elke regel Afzonderlijke nommers 3 centen per stuk.meer 5 ceats, groote letters naar plaatsrnimte. VERSCHIJNT: Dinsdag- en Vrijdagavond. Advertentiën worden aangenomen tot DINSDAG en VRIJDAG des middags ten 12 ure, die alsdan zoo mogelijk nog worden geplaatst. Groote Kerk. Voorm. 10 ure, Dr. E. Burger, pred. te Amsterdam. (Voor Smeding). Nam. 2 ure, Baxpred. te Haarlemmer meer. 's Av. 6 ure, Moeton. 6e Lijdenstekst. Maandag 's avonds 7 Va ure, 39ste openbare vergadering van het Hulp Zendelingge nootschap „De liefde van Christus dringt ons'', met medewerking van de Zangver- eeniging „Hallelujah." Verslag door den Directeur Ds. Knottenbelt. Feestrede door Ds. C. J. Lammerink, pred. te Scheve- ningen. Vrije toegang en vrije plaatsen. Collecte voor de zending. Nieuwe Kerk. Voorm. 10 ure, Hoog. 5e Lijdenstekst. Jans-Kerk. Voorm. 10 ure, H. Th. Barbas, pred. te Vreeland. Woensdag 's av. 7 ure, Knottenbelt, 8e Lijdenstekst. Bakenesser Kerk. 'Voor de Kinderen). Voorm. 10 nre, Faber, godsdienst onderwijzer. Waalsche Kerk. Pas de service. Christelijk Gereform. Gemeente. GedOudegracht). Voorm. 10 nre, 's Av. 5 ure, Mulder. Woensdag 's av. 8 nre, Mulder. Klein Heiligland). Voorm. 10 ure, 's Av. 5 nre. Schotel. Honderdag 's av. 7 Va nre, Schotel. Luthersehe Kerk. Voorm. 10 ure, Fooiman. 's Avonds 6 nre, Mees. Honderdag 's av. 8 ure, Mees. Lijdeusprediking. Kerk der VereenigdeDoopsgezinden Voorm. 10 ure, Hesta. 's Avonds 6 ure, L. van Cleef, Doopsgez. pred. te Aalsmeer. Remonstrantsche Kerk. Voorm. 10 nre, Tideman. Honderdag 121/2 nre, Tideman. Huwelijkswijding. Met medewerking van het Zangkoor. Kerk der Broedergemeente. Voorm. 10 nre, Weiss. Honderdag 's avonds 8 nre, Weiss. Chr. Bewaarschool, L. Heerenvest. Geen Bijbellezing. Lokaal in de Oranjestraat. Hinsdag 's av. 8 ure, Stcaan. Bijbellezing. Ds. Knottenbelt bericht dat hij in deze week de meisjes voor de aannemingscate chisatie van Maandag 12 wacht op Woensdag 12 en die van Maandag 34 op Donderdag van 3—4 nre. Bennebroek. Voorm. 10 ure, van Loenen Martinet. Predikant te Sandpoort. Beverwijk. Voorm. 10 nre, J. C. Boon. Evang. Luthersehe Kerk. Voorm. 10 nre, K. A. Gonlag. Doopsgezinde Kerk. Voorm. 10 ure, J. Bloemendaal. Voorm. 10 nre, J. M. Snelhlage, Pred. te Amsterdam. Doopsbediening. Voorm. 10 Heemstede, ure, J. Kuyhnan. Voorm. 10 Hillegom ure, M. Buchli Fest. Voorm. Nam. 2 Sandpoort. 10 ure, geen dienst. nre, J. van Loenen Martinet. Voorm. 10 Spaarndam. ure, 11. J. Bergsma. Velsen. Voorm. 10 ure, H. Waardenburg. Zandvoort. Voorm. 91/2 nre, B. J. Zwaan, Pred. te Haarlem. Voordrachten in Teylers Stichting. De Heer Dr. E. van der Ven maakte Woensdag j.l. een aanvang met de reeks lezingen, door hem aan Teylers trouwe bezoekers toegezegd. Hij onderhield ons over het smelten, stollen, oplossen en kristalliseeren. Men kent de stof in vormen die blijvend zijn en onafhankelijk van de omgeving, in anderen die zich schikken naar de, wan den van het vat waarin ze zich bevin den, in nog andereD, welke in bandelooze vrijheidszucht telkens weer andere vormen zoeken aan te nemen. De eerste zijn de vaste lichamen, de tweede de vloeistoffen, de derde de gassen. In vroegeren tijd noemde men deze toestanden aggregatie-toestanden, maar men heeft dit woord tegenwoordig afge schaft. Nu heeft men opgemerkt, dat die toe standen in elkander kunnen overgaan en het was het doel van dezen leesavond ons te toonen, wat er bij die overgangen ge schiedt. Wat valt er in 't bijzonder op te merken bij het smelten en stollen der stoffen? Niet alle voorwerpen kunnen gesmolten worden, er zijn er toch zooals schelpen b.v. en steenkool, die uit verschillende bestanddeelen samengesteld, gedeeltelijk verdampen. De grondstoffen echter kunnen allen gesmolten worden. Zelfs potlood en diamant en platina kunnen van den eenen in den anderen toestand worden gebracht, al is hiertoe ook een warmte graad noo- dig waarover de mensch niet beschikken kan. Alle vaste stoffen hebben [hnn eigen smeltpunt. Voegt men evenwel verscheidene bij elkaar, dan heeft deze combinatie een geheel ander smeltpunt dan theoretisch zou wor den verwacht, en van deze eigenschap wordt vaak in de praktijk gebruik ge maakt om met minder hitte in staat te zijn een metaal vloeibaar te maken, zoo als b.v. geschiedt bij het soldeeren. Tot proef liet de spreker in een glaasje met water, boven een spiritus vlam 3 staafjes van een dergelijke metaal-combi natie voor onze oogen afsmelten. Bij het smelten zetten de voorwerpen zich langzamerhand uit en worden dan plotseling vloeibaar, bij het stollen krim pen ze in. Hierop maken echter ijzer en water eene nitzondering. Als ijzer in een vorm gegoten wordt in vloeibaren toe stand, dan zet het zich bij het stollen nog nit, en zoodoende kunnen door ijzer de fijnste arceeringen van het model wor den weergegeven. Maar ook het water zet zich nit, en dit is voor onze planeet van het hoogste belang. Als het 's winters bevriest dan blijft het ijs bovendrijven omdat het door de uitzetting lichter is dan water. Door deze eigenschap wordt voorkomen dat alles ijs wordt. De massa ijs en sneeuw die op de hoo- ge gebergten wordt verzameld, en daar boven de sneeuwlijn ligt, zou daarenboven al het water nit den Oceaan voor goed doen bevriezen als niet het ijs een ande re eigenschap had, waardoor het onder hoogen drnk een lager vriespunt verkrijgt. Een vierkant stukje ijs door spreker on der de hydraulische pers gebracht kwam er als een bolletje weer nit, en een ijzer- draad met een gewicht, opgehan gen aan een horizontale ijsstaaf, boorde zich daardoor heen, terwijl het ijs onmid- delijk boven de gemaakte openiDg weder toe vroor. Zoo schijnt ook de verbazende drnk die de ijs massa's op de hoogten op elkander uitoefenen, de gletschers te doen ontstaan, die de een den ander voortsohui- vende eindelijk de dalen bereiken waar de warmte ze weder in water kan om zetten. Hoe deze omzetting plaats vond werd ons dnidelijk aangetoond in een buisje met ijs, waarin een thermometer geplaatst was. Daaronder werd een spiritus vlam geplaatst en het geheel door het kalklicht op het dosk geprojecteerd, waardoor iedereen het duidelijk zien kon. Zoolang nu het ijs niet geheel was ge smolten bleef de thermometer op 0° staan, eerBt toen het geheel tot water was over gegaan, begon hij snel te rij zen. Daaruit kan men opmaken dat gedurende de smel ting de warmte als 't ware verloren gaat Bij 't stollen daarentegen wordt warmte ontwikkeld. Maar niet alleen langs den drogen weg en door middel van vuur, ook met be hulp van vloeistoffen,langs den zoogenaam- den natten weg kunnen vaste stoffen in vloeibare overgaan. Dit geschiedt bij het oplossen b.v. van sniker, zout of salpeter in water. Ook hierbij gaat warmte te loor. Het schijnt dat de proeven om dit te bewijzen, zeer fijne werktnigen vereischen, althans de belangstelling in deze proef was groot. Telkens als er in een bakje met water suiker, zout of salpeter werd geworpen, werd de temperatuursverandering, onmid dellijk op het doek waargenomen door middel van de bekende lamp. Evenals bij het smelten wordt dus bij de oplossing de warmte onttrokken aan het water, of aan de omringende lucht of aan den grond. Het laatste gebeurt bij het ontdooien van de tramregels. Als men zout strooit op de sneeuw, smelt de sneeuw en de warmte daarvoor noodig wordt onttrokken aan den grond. Wordt omgekeerd een stof uit den vloei baren tot den vasten toestand terugge bracht door kristalliseering, dan komt weer warmte vrij. Een paar fleschjes met glauberzout in opgelosten toestand, werden door spreker geopend. Terstond kristalliseerde de vloei stof en de vermeerderende warmte kon zelfs met de hand worden waargenomen. Leerzaam en onderhoudend kon deze lezing met volle recht worden genoemd en het talrijke gehoor ging dan ook wel voldaan uiteen. Bismarck, de onde drijfkracht der Enropeesche politiek, gevoelt zich nog maar immer niet op zijn gemak in zijne gedwongen rust te Friedrichsruhe. Hij moet dan ook dezer dagen het voornemen te kennen gegeven hebben zich weer eens te niten omtrent den politieken toestand. In verband met de van onderschei den plaatsen gedane mededeeling, dat in gekuilde aardappelen bevroren zyn, geeft de heer C. de Vos te Hazerswoude in het Maandblad van de 11. M. v. L. het vol gende middel aan de hand om pntten of kuilen vorstvrij te maken. Zoodra de vorst streng wordt, zegt hij, plakke men den aardhoop zoo vlak en vast mogelijk en giete hem met een gieter natzoo spoedig dat bevroren is, giete men nogmaals en nogmaals, zoolang totdat de pnt meteen ijskorst zonder eenige opening is bedekt. Dan is zij vorstvrij. Wat zorgvuldige verpleging en voe ding waard is, ook bij kippen, bleek dezen winter bij een inwoner te Kooten (Fr). Tijdens de erge koude werden zijne 5 kippen in een verwarmd vertrek gehou den en tamelijk goed onderhonden. Voor dat de kippen des avonds gingen rikken, werden ze met warm voeder gevoederd. Het resultaat is, dat iedere kip gemiddeld 42 eieren heeft gelegd in December en Januari en de opbrengst van elk ei ge middeld 5 cents kon bedragen. HAARLEM, l3 Februari 1891. De altijd nieuwe Fau9t van Ch. Gounod, gisteravond door de Ned. Opera van Amslerden gegeven, waarborgt eene flinke opkomst De gezellige schouwburg was goed bezet. De rollen waren eenigszins veranderd. Fanst (de Heer Panwels) was goed bij stemzijne aria in de tninscène was schoon en zijn lied in 't 5e bedrijf vol vuur. Mephisto (de Heer Arnoldi) had als belsche geweldenaar wat meer indruk kun nen achterlaten„in de kerk" was hij goed en zijne serenade was vol karakter. Valentijn (de Heer Albers) heeft van zijne party bijna een hoofdpartij gemaakt zijn opkomen, zijn spel in 't trio (4e bedrijf) en zijn sterven waren vol gevoel, besliste actie en wegslepende hartstocht! Hij is een heerlijk zanger. Margaretha (Mej. C. v. d. Weghe) was niet goed bij stem. In de gevangenis was zij, trots hare verkoudheid, zeer goed. Zij maakte indrnk. Siebel (Mevr. Albers-Jahn) kreeg een mandje met bloemen voor haar uitstekend spel en haren geaccentueerden zang. En dat zegt watmen strooit (in onze bloe menstad!) niet veel bloemen, tenminste niet bg eene nitvoering van de Ned. Opera! Dat mocht toch wel nu en dan, meenen we, ter aanmoediging! De koren waren over het algemeen vrg wel en 't koor op 't lest was niet 't best. Het Künstler-kwartet Appy gaf Woensdag avond, op de bovenzaal van de Soc. VereenigiDg", de aangekondigde soi- rée musicale en mocht zich daarby verheu gen in veler belangstelling. Dank zy de aanwezigheid van vele leerlingen en oud leerlingen des heeren Appy, was de zaal flink bezet. De nitvoering van een uiter aard zeer afwisselend programma gaf veel te genieten en toonde opnieuw op welk

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlemsch Advertentieblad | 1891 | | pagina 1