HAARLEMSGH
Eerste Blad.
No. 78
Uitgave van DE ERVEN LOOSJES, Gedempte Oudegracht 86.
Dertiende Jaargang.
144.
met AMSTERDAM.
van WOENSDAG 30 September 1891.
Nieuwsberichten.
TILEPHOONNÜMMEX
TELEPHONISCHE VERBINDING
ABONNEMENTSPRIJS
Per drie maanden,25.
franco p. post —,40.
Afzonderlijke nommers 3 centen per stuk.
Prijs per Advertentie ran 1 tot 5 regels 35 cents, elke regel
meer 5 cents, groete letters naar plaatsruimte.
VERSCHIJNT t
Dinsdag- en Vrijdagavond.
Advertentiën worden aangenomen tot DINSDAG en VRIJDAG des middags ten 13 ure, die alsdan zoo mogelijk nog worden geplaatst.
Het getal der electrische booten op
de Theems neemt meer en meer toe. Het
is vooral de firma Woodhouse en Rawson
die aan dezen tak van de toepassing der
electriciteit bijzondere aandacht wijdt. Zij
heeft niet alleen reeds een groot aantal
booten gebouwd, maar ook op verschil
lende punten der Theems, te Kew, Chert-
sey, Windsor en Abingdon stations opge
richt, waar de accnmalatoren-batterijen
opnieuw geladen kunnen worden. Nu keeft
deze firma ook nog een drijvend station
in den vorm van een ongeveer 25 meter
lang en 4.5 meter hoog schip gebouwd,
hetwelk aan de bij zeilwedstrijden in groot
aantal samenkomende electrische booten
gelegenheid geven zal ter plaatse nieuwe
lading in te nemen. De machines bevinden
zich in eene rnimte aan het einde van
het schip en zijn van genoegzame kracht
om de aecumalatoren van zes booten ge
lijktijdig te kunnen laden. Ook is er eene
werkplaats aanwezig, waar reparatien aan
beschadigde booten terstond uitgevoerd
worden. Het schip kan ook aan plezier
vaartuigen, indien noodig, electrischen
stroom ter verlichting leveren.
Ten bewijze dat de politieke toe
standen gunstiger worden, wordt gewezen
op de intrekking van den pasdwang in
Elzas-Lotharingen, welke maatregel het
verkeer en den handel in het Rijksland
zeer bemoeielijkte. Van alle zijden werd
het besluit dan ook met ingenomenheid
begroet. Een paar Eransche bladen alléén
willen behalve pasvrijheid ook nog terug
gave van het Rijksland aan Frankrijk.
Vergeten zijn zij, dat het vroeger bij
Duitschland behoorde, doch door oorlog in
Frankrijke bezit kwam.
De keizer van China begint nu te
begrijpen, dat het tusschen zijne regeering
en die der Enropeesche mogendheden
wel eens meenens zou kunnen worden, al
thans volgens een telegram nit Peking
aan Central News heeft de Chineesche
regeering aan de groote Enropeesche mo
gendheden bepaalde sommen aangeboden als
schadeloostellingen voor de slachtoffers der
moorden en der verwoestingen, aangericht
in de plaatsen, waar een oproer tegen de
Europeanen is uitgebroken. De vier hoofd-
aanleggers van de opstanden werden ont
hoofd en een en twintig medeplichtigen
werden verbannen, terwijl vijf mandarijnen
die als nalatig in hnnne plichtsbetrach
ting gebleven werden aangewezen, hunne
straf afwachten. De keizerlijke regeering
erkent volkomen hare verantwoordelijkheid
en zond instrnctiën naar de onderkoningen
te Nangkin en elders. Smalddeelen bevaren
de Yangtseerivier, teneinde de Europeanen
zooveel mogelijk te beschermen.
Er is niets bekend nopens een complot
om het arsenaal te Foochowte vermeesteren
maar het laat geen twijfel dat de gehei
me genoodschappen groote bedrijvigheid
ontwikkelen; zij blijkt nit verschillende
omstandigheden. De Douane te Shangai
legde beslag op vijf-en-dertig uitheemsche
kisten met geweren, nit Hongkong ge
consigneerd aan een Engelsch tolbeambte
te Ching-Kiang. Deze werd gevangen ge
nomen en naar ShaDgai overgebracht. Men
vond bij hem eene hoeveelheid dynamiet.
Hij erkende dat deze, evenals de geweren,
bestemd was voor een geheim genoodschap
te Ching-Kiang.
Terwijl, als naar gewoonte, verschil
lende vorstelijke personen, waaronder ook
de czaar en zijne familie en de koning en
koningin van Griekenland, op Fredens-
borg de gasten zijn van de Deensohe
koninklijke familie, kwam geheel onver
wacht de tijding dat prinses Alexandra,
grootvorstin Paul van Rusland, overleden
was na eene ontijdige bevalling. De prinses
was in den kring harer bloedverwanten
wegens haren eenvoud en haar aangena-
men omgang zeer geliefd. Het bericht
bracht op Fredensborg groote verslagen
heid te weeg. Hare ouders hebben haar
nog levend, doch bewusteloos aangetroffen
en ook de keizerlijk Russische familie is
onmiddellijk over Berlijn naar Rusland
vertrokken. De Italiaansche kroonprins
kwam te midden van al de overspanning
te Fredensborg aan, doch hij verbleef er
kort. Door dezen trenrigen loop der om
standigheden is natuurlijk van het voor
genomen bezoek aan het hof te Berlijn in
het geheel niets gekomen.
Meer en meer blijkt, dat het ont
zettende spoorwegongeluk bij Saint-Mandé
geheel te wijten is aan eene opvolging van
onregelmatigheden. De onderchef is voor-
loopig op vrije voeten gesteld, doch de
machinist is in bewaring gehonden. In het
geheel zijn ter verdere behandeling door
de rechtbank negen en twintig getuigen
gedagvaard.
De Parijsche rechtbank heeft uit
spraak gedaan in het proces ter zake van
het spoorwegongeluk te Saint-Mandé. De
onderchef van het station te Vincennes
en de machinist Caron zijn beiden veroor
deeld de eerste tot vier maanden, de
tweede tot twee jaar gevangenisstraf
voorts beiden tot eene boete, de een van
300 de ander van 500 fr. De rechtbank
heeft bovendien de spoorwegmaatschappij
veroordeeld tot het uitkeeren eener scha
devergoeding aan de verminkten en de
nagelaten betrekkingen der gedooden, ge
zamenlijk ten bedrage van 113.000 fr.,
en aan twee hunner van eene lijfrente.
Het Wiener Tageblatt deelt mede,
dat bij Sussenbraun een spoorwegaanslag
ontdekt, doch verijdeld werd door de op
lettendheid van een baanwachter. Van de
rails waren eenige meters opgebroken. Men
schrijft het misdrijf aan de anarchisten toe.
Ter ontdekking zijn dertig geheime poli
tieagenten naar het plaatsje gezonden. De
omtrek van Sussenbraun wordt genoemd
als een broeinest van anarchisten.
Te Glasgow is een groot schandaal
aan het licht gekomen. Men heeft ondekt
dat de lijken der noodlijdenden niet be
graven, maar gezonden worden naar de ge
neeskundige school ter ontleding voor de
studenten. Dit is een grove schending der
wet. Een onderzoek wordt ingesteld.
Nu eens niet dood, dan weer wel dood
heette het van den Chileenschen ex-presi
dent Balmaceda, totdat ten laatste zijne
aankomst te Bnenos-Ayres als vrij zeker
werd medegedeeld. Thans wordt bericht,
dat hij werkelijk dood is. Hij moet n. 1.
ter genoemder plaatse door een pistool
schot een einde aan zijn leven gemaakt
hebben, na eerst zijn testament vastgesteld
te hebben. Tot plaats van zijn zelfmoord
moet hij het gebouw van het gezantschap
der Argentijnsche republiek gekozen heb
ben. De stad Valparaiso illumineerde.
Het blgkt thans, dat hij onder allerlei
vermommingen zich heeft kunnen onttrek
ken aan zijne vervolgers.
In een achtergelaten brief aan zijne
moeder verklaart hij gedurende de acht
maanden van den burgeroorlog volgens eer
en geweten gehandeld te hebben, dat hij
door zijne generaals is verraden en dat de
wreedheden, hem toegeschreven, niet door
hem zijn bedreven. Zijne nalatenschap
bedraagt 500 pesos, zijnde ongeveer f 1200.
De paus heeft aan de Oostenrijksche
en Prnisisohe gezanten een afschrift doen
toekomen van eene circnlaire, door hem
gericht aan de Dnitsche en Oostenrijksch-
Hongaarsche prelaten tegen het tweege
vecht, dat hij „eene goddelooze gewoon
te" noemt. De Heilige Vader geeft in dit
stuk zijn leedwezen er over te kennen, dat
men dit overblijfsel van barbaarschheid nog
laat bestaan. Het tweegevecht is in strijd
zoowel met het natuurrecht als met het
goddelijk recht. Leo XIII komt verder
op tegen het vooroordeel, volgens hetwelk
het tweegevecht bij het leger geduld moet
worden. De geestelijkheid moet werkzaam
zijn om die menschonteerende gewoonte
uit te roeien. Ten slotte wordt herinnerd
aan de veroordeeling, door de pansen
Alexander III, Benedictus XIV en Pius
IX over het tweegevecht uitgesproken.
Met de vooruitzichten van het Pa
namakanaal staat het niet gnnstig. Als
binnen den tijd van anderhalf jaar geen
nieuwe maatschappij zich heeft gevormd
om het werk te hervatten komt het ge-
heele werk met alle eigendommen zonder
eenige vergoeding aan de regeering van Co
lumbia. In de onderneming steekt honderd
veertien millioen francs Fransch kapitaal
er gaan dus stemmen op om deze enorme
som door staatshulp voor Frankrijk te
behouden.
De bedevaarten naar Mekka eisch-
ten van 1885 tot 1890 veertig duizend
slachtoffers, wordende deze door besmet
telijke ziekten, honger enz. ten grave ge
sleept. Reeds op de schepen komen velen
ellendig om, aangezien de plaatsruimte
voor eiken persoon niet meer dan 6 bij
iy2 voet bedraagt. Hoog noodig is, dat
in den tegenwoordigen toestand der ver
plaatsing verandering en verbetering komt.
In een plattelands-gemeente in Fries
land werd de veldwachter belast met de
collecte voor de 1400 gerechtigden tot het
dragen van het Metalen Kruis. Deze be
ambte evenwel had zijn eigene inzichten
omtrent deze zaak en vorderde daarmee
niet veel. Toen hem nn een uiterste ter
mijn van storting werd gesteld, leverde
hij op den gestelden tijd de bus in, die
bij de opening bleek te bevatten een
halven cent, door den collectant zeiven
daarin gestort. Op de vraag van den bur
gemeester „Maar hoe heb ik het met je
gaf de ontrouwe dienaar tot bescheid
„Och, mijnheer, overal zei men, dat het
rijk die menschen moest onderhonden."
Tot loon voor zijn onafhankelijkheid werd
de man ontslagen.
Zaterdag ochtend had er aan de
Keulsche Yaart onder de gemeente Znijlen
het volgend ongeluk plaats. Een werk
man, die voor zijne kameraden drinken
was gaan halen, bleef, toen hij van een
ledigen zandtrein wilde springen, met een
kleedingstnk aan een vooruitstekend voor
werp vastzitten, zoodat hij met het hoofd
tnsschen de wielen geraakte. Het hoofd
werd geheel verbrijzeld en de man was
terstond een lijk. Het deerlijk verminkte
lijk werd naar Znijlen vervoerd. De ver
ongelukte was getrouwd en vader van
vijf kinderen.
Het Jaarverslag van de Vereeniging
Nederlandsch Mettray heeft thans het licht
gezien. Een uittreksel moge hier eene plaats
vinden. In Febrnari 1851 werd de Ver
eeniging gesticht en het landgoed Rijsselt
aangekocht, waarop in Juni van hetzelfde
jaar de eerste steen werd gelegd voor vier
familiewoningen. Thans bezit de stichting
behalve vele zulke woningen, huizen voor
den directeur, den adjunct-directeur, het
hoofd der school, eene modelboerderij,
woningen voor werkbazen, werkplaatsen
voor de ambachten, flinke schoollokalen,
een nieuw gymnastiekgebouw en eene kerk.
Met het stelsel, om de grootste jongens
aan 't hoofd der familiewoningen te plaat
sen, is geheel gebroken, terwijl de knapen,
en voornamelijk zij, die uit de steden ko
men, ambachtsonder wijs ontvangen, waar
van de resultaten uitstekend zijn. De stich
ting geniet thans de eer H. M. de Koningin-
Regentes hare Beschermvrouw te mogen
noemen. Mettray telt nn 159 kweeke-
lingen, een getal, grooter dan ooiteen
bewijs, dat meer en meer vertrouwen ge
steld wordt in de stichting als opvoedings-
en opleidingsplaats.
Bij de ambaohten waren ingedeeld 82
kweekelingen, waarvan 50 de herhalings
school bezochten, de overigen bezoeken de
dagschool.
Een overzicht omtrent ond-kweekelingen
wijst voor het meerendeel op gunstige
uitkomsten der opvoeding in de stichting.
De rekening van het stiohtingsfonds sluit
met een voordeelig saldo groot f 78.16
en de staat van ontvangst en uitgaaf met
een goed saldo groot f 356.24.
De jaarlijksche bijdragen over 1890 zijn
iets hooger dan in 1889.
De Afdeeling Haarlem telt 66 leden en
begunstigers.
Te Rotterdam is nit eene weide een
hit gestolen, doch de dader is men nog
niet op 't spoor. Voor honderd en meer
jaren werden paardendieven met den dood
gestraft, thans met celstraf ea toch worden
er tegenwoordig niet meer paarden gestolen
dan in vroegere tijden, en het aantal groote
misdaden is ook naar verhouding niet toe
genomen.
Weggemoffelde lijken, willekeurige vrij
heidsbenemingen komen ook veel minder
voor. Vrage, worden de menschen slechter?
Volgens de Maasbode staat de stad Schie
dam in puinhoopen te vervallen. Vele wo
ningen staan leeg en worden niet meer
onderhonden, terwijl de lieve straatjeugd
vast maar in zulke perceelen de glazen
stuk gooit. Men bericht, dat daar voor
eenigen tijd eene woning soort niet ge
noemd is verkocht voor vijftig Neder-
landsche guldens, alsmede dat een schip
bijna bedolven is onder een muur, door
den schipper bij het afzetten van zijn
vaartuig omgestooten. En dat het goede
oude Schiedam, het van onds bekende
jenever en varkensspoeling bereidende,
m het binnen- en buitenland befaamde,
el dorado van alles wat dorstig is. Hoe
het zoo gekomen is? Zeker niet omdat
het aloude Schiedammer brouwsel tegen
woordig versmaadt wordt.
Portugal is, door de crisis waaraan
de Londensche geldmarkt heeft bloot ge
staan, in finaneieele moeielijkheden, die
er toe zonden knnnen leiden, dat een of
meer der koloniën er aan gelooven, dat
wil zeggen verkocht zonden kunnen wor
den. Dit zon misschien voor Nederland,
dat met Portugal het bezit van het eiland
Timor deelt, aanleiding geven om het
geheel in bezit te krijgen.
