HAARL PREDIKBEURTEN No. 10. 144. van ZATERDAG 6 Februari 1892. Ned. Vereen, tot bevordering van Zondagsrust. Doet Uwe inkoopen liefst niet op Zondag. Waarom zoudt gij geheel onnoodig de Zondagsrust van anderen storen? op ZONDAG 7 Febr. 1892. Nederd. Herv. Kerk. Nieuwsberichten- Uitgave van DE ERVEN LOOSJES, Gedempte Oudegracht 86. Veertiende Jaargang. TE LEPHOON NUMMER TELEPHONISCHE VERBINDING met AMSTERDAM. ABONNEMENTSPRIJS Per drie maanden,25. n franco p. post 40. Afzonderlijke nommers 3 centen per stuk. Prtjs per Advertentie van 1 tot 5 regels 25 cents, elke regel meer 5 cents, groote letters naar plaatsruimte. VERSCHIJNT: Dinsdag- en Vrijdagavond Advertentiën worden aangenomen tot DINSDAG en VRIJDAG des middags ten 12 ure, die alsdan zoo mogelijk nog worden geplaatst. Het Bestuur der Afdeeling. Groote Kerk. Voorm. 10 nre, J. M. Snel/dage, pred. te Amsterdam. Bevestiging van Ds. C. reen. Nam. 2 nre, Barbas 14e Zondag, 's Avonds 6 nre, C. Veen. Intrede. Maandag 's avonds 7 Va nre, 40ste Open bare Vergadering van het Hnlp-Zende- linggenootschap „De liefde van Christus dringt ons," met medewerking van de Chr. Zangvereeniging Hallelujah". Ver slag en Feestrede door Dr. E. Barger, predikant te Amsterdam. (De beide an dere sprekers, op het programma ver meld, zijn door ziekte verhinderd). Vrije toegang en vrije plaatsen. Collecte voor de zending. Nieuwe Kerk. Voorm. 10 ure, Hoog. Jans-Kerk. Voorm. 10 ure, geen dienst. Woensdag 's avonds 7 ure, van Lennep. Bakenesser Kerk. 'Voor de Kinderen). Voorm. 10 ure, Eaber, godsdienst-onderwijzer. Eglise Wallonne. Diz heure8, Hebry. Christelijk Gereform. Gemeente. (Ged. Oudegracht). Voorm. 10 ure, 's Av. 5 ure, Mulder. Woensdag 's avonds 8 ure, Langhout. Klein Heiligland). Voorm. 10 ure, 's Av. 5 ure, Schotel. Honderdag 's av. 71/2 ure, Schotel. Ds. Knottenbelt bericht, dat hij door ziekte verhinderd is te cateohiseeren. Ds. Mees wacht in de volgende week al zijne leerlingen, behalve die van Woens dag, op de gewone nren. Door Ds. Moeion is met dankzegging ontvangen voor de armen in zijn wijk f 10.— van 5. K. Bennebroek. Voorm. 10 nre, W. Beekhuis, Pred. te Uitgeest. Luthersche Kerk. Voorm. 10 nre, Poolman. 's Avonds 61/» nre, Mets. Kerk derVereenigdeDoopsgezinden Voorm. 10 nre, Craandijk. 's Avonds 6 ure, Hesta. Remonstrantschc Kerk. Voorm. 10 nre, Tideman. Kerk der Broedergemeente. Geen dienst. Beverwijk. Voorm. 10 nre, J. C. Boon. Evang. Luthersche Kerk. Voorm. 10 nre, K. A. Gonlag. Doopsgezinde Kerk. Voorm. 10 ure, J. Bloemendaal. Voorm. 10 ure, J. D. van Arkel. Heemstede. Voorm. 10 ure, J. Kuvlman. Woensdag 's Avonds 61/3 ure, J. Kuijlman. Voorm. Hillegom. 10 ure, M. Buchli Eest. Voorm. Houtrijk en Polanen. 10 nre, 0. van Koetsveld CEz. Doopsbediening. Voorm. Sandpoort. 10 nre, J. van Boenen Martinet. Voorm. Spaarndam. 10 ure, T. Hoog. Velsen. Voorm. 10 ure, 11. Waardenburg. Doopsbediening. 's A vonds 5 nre, H. Waardenburg. 's Avonds 71/2 nre, Evangelieverkondiging op de Heide, door den Heer B. v. Ziceden. Donderdagavond 71/2 ure, Bijbellezing in de consistoriekamer te Velsen, II. Waar- Chr. Bewaarschool, L. Heerenvest. Maandag 's av. 8 ure, Geen Bijbellezing. Zie Groote Kerk. Lokaal in de Oranjestraat. Dinsdag 's av. 8 ure, Swaan. Bijbellezing. Lokaal Weten en Werken." Ged. Oude Grachtlij de Turfmarkt. Donderdag 's av. 8 u., van Lennep. Bijbellez. Joh. 10 34 vv. Zaterdagavond 71/2 ure, Bijbellezing op de Heide, door den Heer B. v. Zweden. Zandvoort. Voorm. 10 ure, C. Barneveld. Nam. 2 nre, Barneveld. Doopsbediening. Voordrachten in Teylers Stichting. De archivaris van Amsterdam, de heer de Roever trad 11. Woensdag in Teylers gehoorzaal op met een belangrijk onder werp de handelspolitiek van onze Re publiek. De geschiedenis, zoo ving spreker aan, is niet meer alleen een staatkundige, ook Diet meer in hoofdzaak een onderzoek naar den oorsprong der volken, maar veeleer een poging om den tegenwoordigen maat- schappel jken toestand te verklaren uit het geen daaraan is voorafgegaan. De staathuishoudkunde en de geschie denis gaan steeds gepaard, en daarbij merkt men op dat welvaart en beschaving hand aan hand gaan. Zoo heeft ook onze republiek in de 17de eenw haar grooten invloed in Eu ropa hoofdzakeljk aan haar welvaart te danken. Van die welvaart was de handel de voornaamste factor en dns moet de kennis van dien handel ons leiden tot de alge- meene kennis dier tjden. Als archivaris was het spreker vergund daarvan eenig inzicht te krjgen, nit an dere bronnen daD het architf is weinig te vernemen. De Amsterdamsche koopman was tevens reg6nt. Hem wenschte hij in de voornaam ste plaats te schetsen, zoowel omdat hij met Amsterdam het meest bekend is als omdat Amsterdam toen de grootste macht bezat. Vondel en de diohters van zjn tijd ver heerlijkten de stad als de koningin van Europa, als de eenige stad die in de dnis- tere tijden van het proteetionisme de han delsvrijheid heeft gehandhaafd. De geschiedenis van onzen handel moet nog geschreven worden. De regent-koopman heeft het niet de moeite waard geacht voor de archieven te zorgen. Daardoor is veel verloren gegaan, maar nit het stof der perkamenten is tooh noch genoeg op te delven. Als men deze navorscht, dan komt men allereerst tot de overtniging, dat de han delspolitiek het richtsnoer was van onze republiek, en dat men op het Raadhuis van Amsterdam de leiding der staatszaken in handen had. Daar zetelden de koningen, die onze Re publiek de wet stelden. In den beginne leefden ze hoofdzakeljk van den Oosterschen handel, den handel op üe Oostzee. Van daar werd hoofdza keljk hout aangevoerd. Maar ook de vis- soher j nam een groote vlucht en toen nn in het land geen zont genoeg kon worden gemaakt voor dit bedrjf stevende men naar de znideljke havens van Spanje en Portugal, ook wel naar West Indië om zieh aldaar van deze onontbeerljke grondstof te voorzien. In die havens leerde men de speeeryen kennen,^bracht ze over en werd hierdoor langzamerhand de leverancier van alle ko loniale waren. De Hollanders leverden deze goedkooper dan andere naties omdat ze zninig leefden en daarom met een kleine winst tevreden konden zjn. Philips trachtte dezen handel te fnuiken door Antwerpen en de Portngesche havens voor onze schippers te sluiten, maar hierdoor werden ze aangespoord zelf de bronnen op te sporen van waar de specerjen werden gehaald. Met vreugde werd ieder begroet die de welvaart kwam vermeerderen hetzij Kat holiek of Jood; men gevoelde, dat voor den handel vr jheid van denken eene be hoefte was en wist die overal te handhaven. De scheepsparten in bet Grootboek hadden meer invloed op onze regenten dan eenige geloofsbel jdenis. Papenhaat en antisemitisme werden niet geduld, verdraagzaamheid was het alge- meene kenmerk onzer politiek. IJver was een tweede karaktertrek van ons volk. Ze verdienden het niet met stil zitten, maar trokken naar Oost en West om schatten te vergaderen. Meestal hadden ze naast hnn woning een winkel waar ze de goederen in het klein verkochten. Had men eenigen tjd in mime mate medegewerkt aan de algemeene welvaart, dan kwam men op het kussen, en was door zjn aandeelen in verschillende on- nemingen toch nog in de handelsbewe ging betrokken. In staat en stad werd geen maatregel genomen zonder eerst daarbij het belang van den handel te raadplegen. Dit strookte niet alt jd met de belangen der overige provincie en van Oranje. Rnim was de blik der Amsterdamers waar het hnn eigen handel betrof, eng en beperkt waar het gold de vreemden te keeren. Ze wisten de Schelde en de Sond voor vreem de schepen te doen sluiten en weerden deze ook uit hunne handelsstations in Indië. Men trachtte zooveel mogeljk te vragen en zoo weinig mogeljk te geven. Zoo was de koopman-regent van de 17de eeuw. Wat de republiek deed tegenover de mo gendheden deed de stad Amsterdam voor zich. Door de macht van haar geld dwars boomde zj overal de opkomst van andere steden en trok handel en nering van het geheele vaderland tot zich ten koste van het platte land en de kleinere steden. In den groothandel was Amsterdam in den aanvanggroot voorstander van het Mare libernm en den kr jg. Mars en Mercurins gingen toen te zamen. Om den handel te vestigen moest men vr jheid hebben de koloniën te vermeesteren en kaperschepen uit te rusten, en toen Spanje bj den Mnnsterschen vrede alle ver overingen had afgestaan, wendde men zich naar Denemarken om de Sondtol af te schaf fen, die aldaar den handel belemmerde. Toen men zich aldus de groote vaart verzekerd had, werd Amsterdam vredelie vend, maar de naburen lieten ons geen rust. Cromwell dwong haar zich aan de acte van navigatie te onderwerpen, waar door het mare libernm werd gesloten, Col bert benadeelde door zjn tariefwetten on zen bloeienden lakenhandel, en zoo werden we eindeljk in 1672 tot eene mogendheid van den tweeden rang ternggebraoht. Hiermede begon het verval der Repu bliek, totdat ze eindeljk geheel onderging. De wording en de bloei van onze Re publiek worden door sprekers betoog in een geheel nieuw licht gesteld, nit een geheel ander gezichtspunt, dan het gewone bekeken, terwjl men hem hoorende de over tuiging verkr jgt, dat de Heer de Roever, de man is, om uit het stof der archieven, het goud der geschiedkundige waarheid te winnen. We hopen meer van hem over dit onderwerp te hooreD. Men meldt dat dezer dagen te Baarn eene merkwaardige vangst door den jachtopziener van Emnes gedaan werd. In de bosschen dwalende, zag hj een valk, bezig met bet verslinden van een dood hert. Het roofdier had bl jkbaar zich zóó te goed gedaan, dat het zich bj de nade ring van den jachtopziener niet kon ver- wjderen en dus in diens handen viel. De roofvogel werd aan het station te Baarn verkocht. Men deelt ons mede, dat op het ei land Marken meer dan tweehonderd per sonen door influenza zjn aangetast, wat tengevolge heeft, dat verschillende botters niet ter vischvangst kunnen uitgaan. Een arbeider te Rjssen kwam Dins dag middag door een noodlottig toeval om het leven. Met eenige anderen in de leemgroeve werkende, geraakte h j eensklaps onder het zand, dat op onverklaarbare w jze losraak te, bedolven. Hoewel onmiddelljk al het mogeljke tot zjne hevrjdiDg gedaan werd, gelukte het slechts zijn Ijk te voorschjn te brengen. Een dicht bj hem staande arbeider kon nog door een vluggen zj- sprong zijn leven redden.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlemsch Advertentieblad | 1892 | | pagina 1