HAARLEMSCH
Eerste Blad.
EDEL METAAL,
Ho. 14.
Zeventiende Jaargang.
144.
met AMSTERDAM.
van WOENSDAG 20 Februari 1825.
BERICHT.
Nieuwsberichten.
Uitgave van DE ERVEN LOOSJES, Gedempte üudegracht 86
telephoonnummer
TELEPHON1SCHE VERBINDING
ABONNEMENTSPRIJS
Per drie maandenf ,25.
franco p. post —,40.
Afzonderlijke nommers 3 centen per stuk.
Prijs per Advertentie van 1—5 regels f 0.25, eikeregel
meer 5 cents, groote letters naar plaatsruimte.
VERSCHIJNT:
Dinsdag- en Vrijdagavond.
Advertentiën worden aangenomen tot DINSDAG en VRIJDAG des middags ten 12 ure, die alsdan zoo mogelijk nog worden geplaatst.
De ondergeteekenden berichten, dat
de drie Novellen van Vincent
Loosjes, die als Feuilleton in dit
blad versehenen zijn, te zamen in
één bandje, onder den titel:
voor de abonnés verkrijgbaar zijn, a
ƒ0.50 ingen. en ƒ0.75 geb.
Haarlem, 15 Februari 1895.
DE ERVEN LOOSJES.
^ONZE LEESTAFEL".
Onlangs versohenen werken op aan
vrage ter bezichtiging te verkrijgen bij
De erven Loosjes, te Haarlem.
Album van het Gooi en Baarn. Opname's
in Lichtdruk van Kleinman Co.,
Amsterdaming. f 1.25
HAAN (Dr. J. D. BIERENS DE.) De
Psychische afkomst van het oorzaakbe
grip. Een studie tot kennis van het
menschelijk denkening. .90
Overdenkingen. Onder Redactie van Prof.
Dr. P. D. Chantepie de la Saussaye
Prof. Dr. J. J. P. Valeton Jr. 3ejaarg.
Ie bundel pro. c. p. j2.90
PAULIAN (LOUIS.) Het bedelende Pa
rijs. Echte en valsche nooddruftigen.
Het kwaad en hit geneesmiddel. Naar
het Fransching. 1.60
SCHWIPPERT, (P. A.) Studiën fïir
Candidaten, die sich zu den Prufnngen
hehufs Erlanguog der Diplome L. O.
nnd M. O. a. im Deutschen vorbereiten
2e, Wohlfeile Aasging. 1.90
STEMPEL Jr., (A. v. d.) Leerb. v. h.
boekhouden. 2e geheel herz. dr2.90
WARD, (Mrs. HUMPHRY.) De geschie
denis van David Grieve. Uit het En-
gelsch door Snze van Cleeff. Tweede,
goedk. uitgaaf. 3 dln.....ing. 4.90
Buitenlandsche nieuw verschenen werken.
Catalogue de la 17ième Exposition de la
Société d'Aquarellistes francais, 1895.
ing 1.65
Good reading about many books mostly
by their authorsing. .75
Bovenstaande werken zyn voorhanden
by de boekhandelaars de erven Loosjes
Weten en Werken.
Vrijdag avond was, ondanks de strenge
koude, een zeer gezellig uurtje voorde
bezoekers voor Weten en Werken. Inge
volge de reeds in dit blad gedane be
richten had het Bestuur in overeenstem
ming met de leden van Kunst zij ons
Doel, de bezoekers in de gelegenheid
gesteld kennis te maken met eene reeks
van prachtige platen, allen afbeeldingen
van heerlijke oude gebouwen uit ons
land en ver daar buiten, en daartoe
afgestaan door den Heer J. A. 6. van
der Steur, Architect, en de leden van
Kunst zij ons doel zooals de HH. Kuij-
per, v. d. Steur, Veldheer Jr., du Cro
Crop, Voet Jr. en anderen beijverden
zich om de bezoekers al de schooneen
eigenaardige kenmerken dier gebouwen
aan te wijzen en ze te verklaren.
En toen ten slotte door middel van
den Sciopticon de meesterwerken van
bouwkunst voor allen zichtbaar werden
vertoond, was de avond voor ons allen
veel te snel voorbij gegaan. Geen wonder
dat door menig knap arbeider den wensch
werd te kennen gegeven om zulke oogen-
blikken, die niet anders dan leerzaam
en zeer onderhoudend zullen zijn, nog
dikwijls in Weten en Werken te kunnen
genieten. Kon het Bestuur hiertoe be
sluiten, dan zou zeker een een uitmun
tend werk worden verricht.
Met genoegen merkten wij ook eenige
leerlingen der Ambachtsschool alhier op
voor zulke jongelieden is dit, onzes
inziens, de gelegenheid veel te leeren
door zien, opmerken en voorlichten.
Nog deelde men ons mede, dat de
opkomst zeer voldoende was, zoodat
aangenomen mag worden, dat de proef
volkomen geslaagd is.
Maandagavond waren wij onder het
gehoor van Dr. Bleekrode van 's-Graven-
hage.
Tot onderwerp was gekozen de elek
trische gloeilamp, m a.w. het licht der
toekomst.
Voor elektrisch licht xijn noodig de
lamp, de geleiding, de elektrische stroom,
het werktuig om dien voort te brengen.
Het sterkste elektrische verschijnsel
is zeer zeker de bliksemstraal. Zij geeft
vonken van eenige dozijnen meters
lengte, terwijl de sterkste elektrische
machine in dit opzicht, die van Teylers
Stichtingy slechts vonken levert van 75
duim.
De elektrische stroom wordt opgewekt
door scheikundige werking en door be
weging. De stroom werkt door de
geleidinghoe, dit weet men nog niet
voorshands stelle men zich tevreden dat
zij werkt.
Bij de scheikundige werking, waar
zink en zuur met elkaar in betrekking
worden gebracht komt, als eerste ver
schijnsel, warmte vrij. Met eene proef
werd dit duidelijk gemaakt. Maar ook
is vrij gekomen elektriciteit waarvan
de aanwezigheid mede door een fraaie
proef werd aangetoond, terwijl ver
volgens werd duidelijk gemaakt, dat
metalen, eerst zilver, dan koper en ten
laatste ijzer de beste geleiders der elek
triciteit zijn en wat men te verstaan
heeft door element.
De elektrische stroom werkt zonder
tijdverlies; in zeven seconden zou zij
om de aarde trekken.
De elektrische stroom op bovenge
melde wijze verkregen is in staat de
metalen aan 't gloeien te brengen, zelfs
te doen smelten. Spreker toonde dit aan
met ijzer, platina en zilver. Op deze
eigenschap berust de inrichting van de
gloeilamp, doch het gloeiüchaam is hier
kool. De vervaardiging van het glas
gedeelte der lamp, vijf of zes verschil
lende bewerkingen, maakte spreker met
afbeeldingen duidelijk. Het gereed maken
van het gloeilichaam, waarvoor Edisson
den bamboesvezel gebruikt, is een in
gewikkelde bewerking voor zij als zoo
danig geschikt is, en heeft dan de dikte
van een paardenhaar. Als de kooldraad
in het glazen omhulsel geplaatst is, moet
dit laatste nog luchtledig gemaakt worden
en niettegenstaande al die bewerkingen
is de prijs van het lampje slechts 50
a 60 cents; vroeger f 7 50.
De geleiding is een zaak van veel
zorg bij de verlichting. Men gebruikt
hiertoe koperdraad. Voor de Haagsche
geleiding kost het koperdraad met zijne
isolatie f 9.per meter.
Na deze toelichting werden de elek
trische lampjes ingeschakeld en de voor
deden van dit licht uiteen gezet.
Grooter lichtsterkte, geen luchtbederf,
geen vuil worden der lokalen door walm,
een minimum van brandgevaar. Slechts
de duurte van den aanleg en hij voort
brenging langs scheikundigen weg ook
van verbruik, stond het algemeen gebruik
in den weg; het is twee en een half
maal zoo duur als het gas. Het gebruik
der gloeilampen dagteekent van 1878.
Ten slotte toonde Spreker aan hoe
het licht ook kan voortgebracht worden
door beweegkracht. Het werktuig hiertoe
is de dynamo, in werking gebracht,
soms door stoom- of gaskracht, soms
door water, zooals te Hammerfest, waar
men beschikt over een snel waterverval,
dat zelfs bij den strengsten winter niet
bevriest.
Spreker wees er op, dat al die ma
chinale arbeid in het belang van in
dustrie en werkman zijn, dat dui-
zennen met het nieuwe licht hun brood
verdienen.
Natuurlijk kon Spreker in den zeer
beperkten tijd niet alles bespreken en
ophelderen wat op de zaak betrekking
heeft, doch een algemeen denkbeeld
ervan mochten wij verkrijgen, te meer
daar alles werd verklaard door middel
van verschillende eenvoudige als door
meer ingewikkelde proeven, waartoe
Spreker al de voorwerpen ter tafel
bracht.
Van rijkswege werkstaking aan de
universiteiten te Rome en Palermo. De
studenten waren daar zoo opgewonden
wegens de sluiting der Milaansche
hoogeschool, dat de regeering tot dien
maatregel moest overgaan.
Tot eer van de bezetting der Chinee-
sche haven Wei hai-Wei kan gezegd
worden, dat op de overgegeven forten
alle ammunitie verbruikt was. Van
verdedigen was dus geen sprake meer.
De Keizer van China heeft Li Hung
Chang, onderkoning van Petschili, in al
zijne waardigheden hersteld, hem het
gele vest en de pauweveêr met drie
oogen doen teruggeven en hem opgedra
gen in allerijl naar Japan te gaan om
vrede te sluiten, na zich eerst naar
Peking te hebben begeven, teneinde eene
audiëntie te hebben bij den Keizer.
De keizer moest tot dien maatregel
overgaan omdat Japan geen vredeson-
derhandelaar van minderen rang willen
aannemen. In hoeverre nu met den
feitelijk gedegradeerden wordt genoegen
genomen, moet de tijd leeren.
De beide Chineesche opperbevelhebbers
van leger en vloot te Wei-hai-Wei zijn,
als men de geruchten gelooven mag,
niet gevlucht of met den bodem, waarop
zij zich bevonden, ondergegaan. Ook
hebben zij zich niet persoonlijk aan de
genade of ongenade der Japanners over
gegeven, of zich aan de voeten geworpen
van den keizer, hun heer, maar hebben
zich onttrokken aan alle vervolging of
bemerkingen, door zich te dooden, de
een door verworging, de ander door een
dolkstoot, een bewijs, dat de beide be
velhebbers hun taak in de wereld voor
afgedaan rekenden, wat niet ieder zal
toegeven, die weet, dat de overgaaf eerst
plaats had na voldoende verdediging en
gebrek aan middelen om die voort te
zetten.
Hoe men ook over den zelfmoord
denken moge, zeer zeker heeft die in
den gedachtengang der Chineezen eene
plaats en zoo zal ook bij de Japanners
hun vrijwillige dood naar waarde ge
schat worden, al moge men in de wan
hoopsdaad der beide mannen ook zien
een streven om, zij het ook door hun
persoonlijk offer, de aanspraak te ver
zekeren op een roemrijk aandenken.
Wij, Westerlingen, zouden zeggen, vol
harden tot het einde, hierin het voor
beeld volgende van onzen generaal
Vetter, die, niettegenstaande de aan
vankelijke nederlaag op Lombok zich
staande hield en ten slotte den zege
behaalde.
In de plannen tot pacificatie schijnt
men niet verder te komen, althans de
buitenlandsche gezanten schijnen er niet
veel invloed op uit te oefenen. Wel
ontvangt de keizer die heeren, doch
veel te openhaar om volgens Chineesche
begrippen met ernst aan de zaak te
denken. Of de keizer zich voorstelt op
een wonderdadige wijze van zijne vijan
den ontslagen te zullen worden, zou
men bijna gelooven, tenzij de ware toe
stand voor hem een geheim is.
De regeering van den jongen Russi-
schen keizer is ook reeds niet onaan
gevochten gebleven. Sedert hjj heeft
doen bekend maken, dat hij alsalleen-
heerscher zijn vader heeft vervangen,
ontvangt hij van nihilistische zijde
dreigbrieven. Bovendien is het niet aan
genaam voor den keizer, de zekerheid
te hebben, dat ook onder het paleis
personeel nihilisten schuilen. Een dezer
is de vorige week gearresteerd op het
oogenblik dat hij in het studeervertrek,
des keizers eene afbeelding nederlegde
bevattende den moord van 's keizers
grootvader, doch waarin de gelaatstrek
ken van dien monarch vervangen waren
door die van Nicolaas II, den tegenwoor-
digen keizer. Dat deze ontdekking kwaad
bloed zal zetten van de zijde des keizers,
kan niemand verwonderen en dat de
straf voor het misdrijf, voor het ver
raad, de nihilisten zal verbitteren, is te
voorzien.
Stel, dat de nihilisten in hun streven
naar hervorming recht van bestaan
hebben, dan is het zeer zeker ongemo-
tieveerd van hen, op deze wijze en thans
reeds tegenover den nieuwen keizer op
te treden.
Volgens Russische begrippen hebben
zij echter geen recht van bestaan. De
Rus heeft slechts te wenschen en te
gelooven aan de toekomst op het punt
van deelneming aan de regeeringeene
reden te meer voor de nihilisten om
den bekenden vooruitstrevenden zin des
keizers niet te stuiten en allerminst om
door de bedreigingen een anderen toe
stand in het leven trachten te roepen.
Te Brooklijn zijn de botsingen tusschen
burgerij en militie nog steeds aan de
orde. In dien strijd voor en tegen het
stakende trampersoneel, vallen zelfs
dooden.
Uit Konstantinopel bericht men nog
steeds van choleragevallen, gedurende
de vorige week een en zestig gevallen,
die echter meest voorkwamen in de
voorsteden.
