HAARLEMSCH
Eerste Blad.
No: 69
Ditgave van DE ERVEN LOOSJES, Gedempte Oudegracht 84
Achttiende Jaargang.
144
met AMSTERDAM.
van WOENSDAG 26 Augustus 1896.
Nieuwsberichten.
TILEPHOONNUMMER
TELEPHON1SCHE VERBINDING
ABONNEMENTSPRIJS
Per drie maandenf ,25.
M franco p. post —,40.
Afzonderlijke nommers 3 centen per stnk.
Prijs per Advertentie van 1—5 regels f 0.25, elke regel
meer 5 cents, groote letters naar plaatsrnimte.
VERSCHIJNT:
Dinsdag- en Vrijdagavond.
Advertentiën worden aangenomen tot DINSDAG en VRIJDAG des middags ten 12 ure, die alsdan zoo mogelijk nog worden geplaatst.
„ONZE LEESTAFEL".
Onlangs versohenen werken op aan
vrage ter bezichtiging te verkrijgen bij
De erven Loosjes, te Haarlem.
BIELEN (ALB) Leiddraad tot de studie
van de geschiedenis der Nederlandsche
Letterkundeing. 1.00
DISSEL (A. v.) Opgaven en Wenken ten
dienste van kandidaten voor de Duitsche
akte, de belastingen, de posterijeD, enz.
ing. 1.50
KEMP (Mr. C. M. v. d.) Ontwikkeling
van het recht betrekkelijk de Kanton
gerechten I. 4e Druk..ing. 2.00
MEULEN (W. H. TER) Het bergen der
schatten uit de „Lutine"ing. 0.60
Buiteolandsche nieuw verschenen werken.
ALLA1S (A.) On n'est pas des hoeufa.ing. 1.90
CLARETIE (J.) Brichanteau. Comédien.
ing. 190
DELPIT (E Coeur de'9Uing. 1.90
LENOTRÈ (G.) Paris rdvolutionnaire.
Nouvelle edition illusfréeing. 1.90
SASSENAY (LE MARQUIS DE) Les
derniers mois de Murating. 1.90
THEURIET (A.) Josetteing. 1.40
Bibliothek der Unterhaltung und dts
Wissens. Jahrg. 1897 Bd. Igeb. 0.50
Meine Reise durch die Schweiz. Sammlung
von 720 pliotographischen Ansichten der
Schweiz. Vollstiindig in 20 Lieterungen
von je 36 Ansichten, d0.40
Bovenstaande werken zyn voorhanden
bg de boekhandelaars de erven Loosjes.
Een kunststuk moet verricht zijn door
de Europeesche Donau commissie. On
der haar toezicht is het water aan den
ingang van de haven van Sulina in den
tijd van twee jaar gebracht op eene
diepte van 24 voet in plaats van 20 voet.
Daardoor kunnen alle schepen in de
haven zelf laden en behoeven zij een
deel der lading niet meer in de open
zee te ontvangen.
Alsof Spanje nog niet de handen vol
genoeg had aan het beteugelen van den
Cubaanschen opstand, heeft men nu de
minder aangename ontdekking gedaan,
dat ook de Philipijnsche eilanden zelf
bestuur wenschen en zich eene mach
tige partij heeft gevormd om dit doel
te bereiken en dat in een tijd dat de
Spaansche financiën door den oorlog
op Cuba reeds sterk worden beproefd.
De samenzwering tot afscheiding van
Spanje schijnt zeer uitgebreid te zijn.
Verschillende verdachten zijn al gear
resteerd.
De Amerikaansche dokters, of liever
de geneeskundige pers, is nog al inge
nomen met de thans in de groote steden
geplaatste straatautomaten,waaruit men,
door een Amerikaansche cent in de gleuf
te doen, geneesmiddelen tegen alles en
nog wat kan ontvangen. Dit zou nu alles
heel mooi zijn, als het geneesmiddelen
eischende publiek tevens in staat was
den aard zijner ongesteldheden te kun
nen vaststellen en men weet, dat daaraan
wel wat ontbreekt. En als nu de per
automaat aangeboden middelen nog maar
onschuldig waren, maar dat is ongeluk
kig het geval niet. Hoe dus de pers,
en wel de geneeskundige pers, genoegen
kan hebben met het zelf dokteren van
het geheel onbevoegde publiek begrijpt
men niet en een en ander doet ver
moeden, dat men het in de nieuwe
wereld ook in deze niet al te nauw neemt.
Vijftig jaar geleden, toen de photo-
graphie in wor Jing was, had een Fransch-
man een idee van de uitvinding van den
phonograaf. Er zal nog eens een tijd
komen, voorspelde hij, waarin 't den
mensch zal gegeven zijn het gesproken
woord op te vangen en te bewaren,
evenals thans (voor vijftig jaar) de ge
legenheid bestaat om de beeltenis van
iemand op eene voor het licht gevoelige
plaat over te brengen.
Hoelang sommige uitvindingen op zich
kunnen doen wachten, blijkt aan de tele
foon. Niettegenstaande elk bij onder
vinding weet, dat de geluidstrillingen
zich gemakkelijker voortplanten, naar
mate de geleidende stof veerkrachtiger
is, was de toepassing van deze waarheid
aan de laatste tijden voorbehouden. En
toch, als kinderen vermaakte men zich
mer. zich reeds met het vérspreken,door
middel van een sterk gespannen koord.
De wilden legden zich reeds voor eeuwen
met het oor aan den grond om ver ver
wijderde geluiden waar te nemen.
Toch was het niemand in de gedachte
gekomen metalen draden door de lucht
te spannen om het doel volkomen te be
reiken, wat trouwens ook alleen mogelijk
was doortoepassing en hulp van de
elektriciteit.
De reusachtige toepassing van deze na
tuurkracht zelve heeft men natuurlijk
niet kunnen vermoeden, niettegenstaande
de Grieken reeds voor drie duizend jaren
bekend waren met de wrijvings electri-
citeit, opgewekt bij den barnsteen en de
electrische vonk bekend was bij ieder,
die onder gunstige omstandigheden de
haren van een kat met een droog voor
werp streek. Lang reeds voordat Frank
lin den bliksemafleider uitvond, kende
men geleiders en niet geleiders der elek
triciteit, maar dat die wetenschap later
dienst zoude doen bij het vérspreken
(telefonie) en vérscbrijven (telegrafie),
had zelfs de beste opmerker niet kunnen
denken, evenmin als aan het omzetten
van elektriciteit in warmte (elektrisch
licht) of in beweegkracht (elektrische
motoren). Het opbewaren van elektriciteit
om te gebruiken voor geval men het
noodig had, is zelfs eene uitvinding van
den allerlaatsten tijd.
Een eigenaardig vaartuig, een schip
op wielen, is Woensdag te St. Denis van
stapel gelaten. Dat schip, naar zijn
uitvinder Ernest Bazin genoemd, wordt
door zes groote wielen over het water
voortbewogen. Het glijdt niet, maar rolt
over het water, met groote snelheid;
men verwacht 18 a 22 knoopen per uur
(een knoop 1852 Meter).
Het vaartuig, dat een zeer zonderlingen
vorm heeft, is geheel van staal, 40 Meter
lang, 11.80 M. breed en 180,000 kilogr.
zwaar. De wielen zijn 10 Meter in mid
denlijn.
De Ernest Bazinthans nog onvoltooid
wordt te Rouaan voltooid en van zijn
machines voorzien. Daarna zal men er
proeven mee nemen omstreeks 20
October op zee, om te zien of der
gelijke nieuwe vaartuigen bruikbaar zijn.
Is het nut bewezen, dan zal men
zeker ook gaan denken aan de eischen
van het schoon, want het schip op wielen
ziet er, naar de afbeeldingen te oordeelen,
alles behalve sierlijk uit.
Het denkbeeld van een schip op wielen
of rollen is niet oorspronkelijk van Bazin.
Een onzer landgenooten, Prof Huet,
te Delft, heeft indertijd herhaaldelijk
het plan van zulk een vaartuig geopperd
en besproken.
Het rollende schip heeft bij zijn tocht
op de Seine naar Rouaan zeer goed
voldaan en men heeft de beste verwach
tingen van den proeftocht op zee.
Bazin, die al heel wat uitvindingen
gedaan heeft, vooral op het gebied van
scheepsbouw, is een man van 70 jaren.
De sultan van Marokko heeft ook al
te kampen met rebellie in zijn landen
wel met een partij die gaarne een broe
der des sultans, een zeer dweepziek
man, wil ten troon verheffen. Om dit
onmogelijk te maken is de prins ver
bannen en zijn verschillende gouverneurs
gevangen genomen. Men bericht zelfs
dat er vier vermoord zijn.
Omtrent het Spoorwegongeluk bij
Jumette in België verneemt men nog,
dat de ramp te wijten was aan een
baanwachter, die tijdelijk dienst deed
als wisselwachter, omdat deze ongesteld
was. Men vermoedt dat de baanwachter
overwerkt was door te veel verschillende
diensten. Reeds twee personen die bij
de ramp gewond werden zijn aan de
gevolgen overleden.
Een vreeselijk spoorwegongeluk, zoo
leest men, dat verleden week nabij At
lantic City voorgevallen is, heeft einde
lijk de aandacht der Amerik. spoorweg
directies gevestigd op het gevaarlijk
hardrijden, waarmede de machinisten
zich inlaten.
De plaats waar het ongeluk gebeurde,
is een baan ter lengte van 75 mijlen,
waar de rails der Pennsylvania Railroad
en die der Reading Railroad vlak naast
elkander liggen, en herhaaldelijk is het
reeds voorgekomen, dat de machinist
van den eenen trein niet kon velen, dat
die van den anderen hem voorbijreed
en zoo beiden de levens hunner passa
giers in de waagschaal stelden in een
gevaarlijke race.
Hoewel spoorwegongelukken lang geen
zeldzaamheid zijn in Amerika, en er
zelfs veel meer voorvallen dan het groote
publiek ooit te weten komt, was het op
die plek nog altijd goed afgeloopen. Voor
eenige dagen echter zou een excursie-
trein den wissel passeeren, toen de
machinist twee treinen in woedenden
vaart zag voortstuivende eene, de
Reading-express, kwam recht op zijn
trein af, inplaats van te stoppen.
Klaarblijkelijk had de machinist van
den express niet gerekend op den ex
cursie-trein, die tusschentijds reed, en
het signaal niet bijtijds gezien had om een
botsing te kunnen voorkomen. De loco
motief liep in den eersten wagen van
den excursie trein, de machinist, die de
schuld van het ongeluk is, is dood en
met hem op zijn minst negen en-veertig
passagiers.
Als men geloof mag hechten aan de
berichten, dan zou eerstdaags te wachten
zijn eene nota van de mogendheden
betreffende Kreta, waarin zal medege
deeld worden, welke concessies voor dat
eiland worden noodig geacht. Of de
sultan er zich aan zal storen en mis
schien zal antwoorden zoo iets van
Bemoeit U met Uw eigen zakenik zal
voor mijne zorgen, is wel te denktn,
want de groote heer is sterk in zijne
zwakheid. Hij weet precies hoever de
mogendheden gaan kunnen met het
uitoefenen van pressie op zijne regee
ring, maar tot op zekere hoogte gekomen,
zal hij de aandacht vestigen op zijne
schuldeischers en die zitten in ruime
mate door geheel Europa.
Van een en ander zijn de Kretensers
in kennis gesteld en hun tevens aange
zegd, dat zij de sympathie van Europa
zouden verbeuren, wanneer zij niet de
voorwaarden aannemen, welke voor hen
zullen verkregen worden, terwijl bij ver
zet aan Turkije vrij spel zal gelaten
worden op het, eiland. Men gelooft wel,
dat Kreta zich hiernaar zal schikken.
Aardappelboeren te Pont TAbbé had
den ruzie met de opkoopers omdat deze
geen drie francs wilden betalen voor
vijftig kilo. De boeren kregen hun zin;
zij hielde een weerspannigen opkooper
zoolang boven het water waarin zijn
schuit lag tot hij toestemde in den eisch
van drie francs.
Van een verbazingwekkende zelfbe-
heersching bij vreeselijk lichamelijk
lijden gaf dezer dagen een spoorwegar
beider blijk, die op het rangeer-empla-
cemeDt van den spoorweg te Postdam
door een rangeertrein gegrepen en zoo on
gelukkig overreden werd, dat zjjn rechter
arm boven aan het schoudergewricht
van zijn romp werd gescheiden. De
ongelukkige bezat zooveel tegenwoor
digheid van geest, dat hij zijn afgereden
arm opraapte om er mede naar het
dienstbureau van het station te gaan,
waar hij zelf van het onheil kennis gaf.
Hij werd onmiddellijk voorloopig ver
bonden en onder geleide van twee mak
kers naar het ziekenhuis gebracht.
De Amerikanen zijn van plan, een
prachtige brug te bouwen over den
noordelijken arm der Hudsonrivier. De
brug zal natuurlijk van metaal zijn. De
pijlers zullen bijna tweehonderd meter
hoog zijn, terwijl de fundeeringen 42
meter diep in den grond worden gelegd.
De enorme boogwijdte der pijlers ver
oorlooft aan de grootste vaartuigen, in
grooten getale en met volle zeilen de
brug te passeeren. Een menigte spoor
lijnen, die te New-Jersey City eindigen,
zullen op deze brug over den Hudson
worden aangelegd, die dagelijksch ge
passeerd zal worden door ongeveer dui
zend treinen. De onkosten worden ge
raamd op f 180.000.000.
Nu de renstal en stoeterij van wijlen
baron Hirsch in Engeland verkocht is,
kan men eerst berekenen hoeveel hij in
Engeland heeft nagelaten. Men schat
zulks op I6V2 millioen gulden. Nu is dit
Engelsche gedeelte slechts een klein ge
deelte van 't geheele reuzenvermogen.
Men schat dat baron Hirsch in 't geheel
heeft nagelaten 250 millioen gulden.
Van Steenbokfontein, distrikt Rusten
burg, komt het bericht van het overlijden
van mevr. Pieter de Plessis. De overle
dene was 77 jaren oud, was een zuster
van den Staats president en heette Mar-
garetha. Op 17 jarigen leeftijd huwde zij
haar overleden echtgenoot en laat 170
kinderen, kleinkinderen en achterklein
kinderen achter.
Thans is de heer Kruger de eenige
overgeblevene van zes broeders en zusters.
Het Engelsche blad Answer is gemach
tigd te verklaren, dat President Kruier
