HAAELEMSCH
Wereldkroniek,
No. 8.
Uitgave van DE ERVEN LOOSJES, Gedempte Oudegracht 84
Negentiende Jaargang.
144
met AMSTERDAM.
Per drie maandenf ,25.
Nsi Vereen, tet bevordering
van Zondagsrust.
Doet Uwe inkoopen liefst niet
•p Zondag. Waarom zoudt gij
geheel onnoodig de Zondagsrust
van anderen storen?
STo. 44
Nieuwsberichten.
5E1LEPHOONNUMMER
TELEPHON1SCHE VEKBINDIN8
ABONNEMENTSPRIJS
s franco p. post —,40.
Afzonderlijke nommers 3 centen per stuk,
Prijs per Advertentie van 1—5 regels f 0.25, elke regel
meer 5 cents, groote letters naar plaatsruimte.
VERSCHIJNT:
Dinsdag- en Vrijdagavond.
Advertentie», worden aangenomen tot DINSDAG en VRIJDAG des middags ten 12 ure, die alsdan zoo mogelijk nog worden geplaatst.
Het Bestuur der Afdeeling.
VAN DE
is direct na uitgave voorhanden inden
Boekhandel van DE ERVEN LOOSJES.
Prijs 10 Cents.
Voordrachten in Teylers stichting.
Dr. E. van der Ven zette Woensdag
avond zijn voordracht over de X-stralen
voort, na eerst nog in eene gewenschte
herhaling te zijn getreden omtrent deGeis-
lersche buizen in verband met de om
standigheden waaronder deze, na lucht
ledig gemaakt en met een geringe hoe
veelheid gas gevuld te zijn, aan de elek
trische ontlading zijn onderworpen.
Ir werd op gewezen, dat die welke
Biet verschillende kleuren prijken, ook
gevuld zijn met verschillende gassen,
doch dat de deelen der buizen metal-
Keseh verbonden zijn.
In 1880, vervolgde spreker, begon
zich de noodzakelijkheid voor te doen,
dat men zich beter moest inrichten
op het daarstellen van luchtledige ruim
ten, in de eerste plaats bij de vervaar
diging van elektrische gloeilampen, waar
het fijne, gloeiende lichaam door zeer
weinig achter gebleven lucht spoedig
vernietigd zou zijn.
Op welke wijze dit kon geschieden werd
duidelijk gemaakt, namelijk door ver
warming van een buis, waarin zich bij
tende kali bevindt, die dan de nog aan
wezige lucht opneemt.
Tevens kon nu beter de elektriciteit
in hare ontlading bestudeerd worden.
Thans werd de aandacht gevestigd op
defluoresseererideterugkaatsingder licht
stralen van de negatieve pool of kathode-
stralen en tevens dat deze door de mag
neet van richting veranderden en zelfs
dat een voorwerp in de buis haar deden
terugkaatsen, waardoor die kathodestra-
len stoffelijke eigenschappen vertoonden.
Behalve dat de kathodestralen kunnen
doen fluoresceeren, d. w. z. ander licht
uitstralen dan is opgenomen, kan ook
plaats hebben het phosphoriseeren of
nalichten. Een en ander weer door fraai
geslaagde proeven bevestigd.
Thans kwam Spreker tot de X-stralen.
Professor Lenard had reeds vóór
Professor Röntgen opgemerkt, dat de
kathodestralen, die welke op den wand
van eene Crookesche buis hun aanzijn
verraden, een indringingsvermogen be
zaten zij drongen namelijk door alu
minium, doch Prof. Röntgen, hierin door
een toeval geleid, wist deze stralen
buiten de buis te onderzoeken, toen
hem gebleken was, dat de pas vermel
de plek in de Crookesche buis, door
een zwart papieren omkleedsel om de
buis, haar licht voortplantte en op
gevangen kon worden op een hiertoe
geprepareerd schermpje.
Becquerel heeft in den laatsten tijd
nog andere stralen aangetoond welke
den schakel vormen tusschen de Rönt
genstralen en de scheikundige stralen.
Een bijzonder schoone proef vertoonde
de Spreker tot slot.
Een Crooke's buis werd in werking
gesteld voor een houten scherm, dat
aan de eene zijde bekleed was meteen
stof, bedekt met een fluoresseerend zout.
Toen drongen de Röntgen-stralen door
dit scherm en de stof welke tot be
kleeding diende en toen Spreker zijn
arm achter de lichtmassa plaatste, bleken
die zelfs door dit lichaamsdeel te dringen,
waarbij de beenderen zeer duidelijk
zichtbaar werden.
Deze proef, die eigenlijk het resultaat
was van hetgeen in beiden voordrachten
was behandeld, maakte eendiepenindruk,
welke zich uitte in een dankbaar applaus.
Dr. van der Ven deelde nog als zijn
gevoelen mede, dat men nog in deze
niet aan het eind was der ontdekkingen
de stof is voorhanden, zij wacht slechts
op een scherpzinnig man, die op het
juiste oogenblik kan komen tot wie weet
welke belangrijke resultaten.
Een groot belangstellend publiek
woonde, evenals voor veertien dagen,
ook deze voordracht bjj.
DERDE BACHCONCERT.
De leden der Haarlemsche Bachver-
eeniging hadden bij het concert van
Dinsdagavond het voorrecht een pianist
te leeren kennen met buitengewone
begaafdheden. Een die als virtuoos en
als kunstenaar aanspraak maakte op
bewondering en vereering. Wat de heer
Busoni uit Milaan, want deze was het,
die op het bedoelde concert in de solis-
ten-rij als een ster van de eerste grootte
schitterde, in technische bedrevenheid
te aanschouwen gaf, mocht inderdaad
verbazingwekkend heeten, terwijl de
zangerige aanslag, de kloeke schakeering
en de fijne detailteekening in de voor
dracht den heer Busoni recht gaven
op de hoogere waardeering, welke slechts
geschonken wordt aan kunstenaars van
den eersten rang. Mooier, afgeronder
spel kan men op het klavier zelden
hebben gehoord.
De heer Busoni gaf in zjjn programma
geen scherpe aanwijzing van het genre
artisten, waartoe hij behoort. In het
eerste deel speelde h(j Beethoven (Sonate
Op. 3) in het tweede Bach, Schumann
en Chopin om met Liszt te eindigen.
Mogelijk dat zijn artistiek karakter zich
het meest openbaarde in de beide laatste
werken en de Beethoven vertolking den
Beethovenkenners wel eenigszins vreemd
toe moest schijnen.
Ongetwijfeld heeft men overigens met
gespannen aandacht den heer Busoni in
zijn wondervol spel gevolgd, beurtelings
getroffen door de verschillende hoedanig
heden, welke daarbij aan het licht
kwamen hoedanigheden die bjj het
pianospel mogen gelden als gansch
onbekende openbaringen.
Of wie herkende in dit heerlijk, kleu-
renrijk klankgetoover het anders zoo
stugge klavier.
Ferruccio Benvenuto Busoni werd in
1866 te Empoli bij Florence geboren.
Hij studeerde in Graz bij Dr. Wilhelm
Mayer, verwierf in 1890 den Rubin-
steinprijs en deed daarop eene schitte
rende kunstreis door Amerika. Thans
woont hij, indien er bij een kunstenaar
van eene vaste woonplaats sprake kan
zijn, te Milaan.
De andere solisten van het hierbe-
sproken Bachconcert waren mejuffrouw
Eleonore Blanc, de in Frankrijk ge
vierde zangeres, die verleden jaar in
het werk van d'Indy bij Toonkunst zich
reeds van voortreffelijke zijde had doen
kennen en de heer Isterdael, cellist van
's Gravenhage.
Beider voordrachten genoten de ge
wenschte belangstelling. Mejuffrouw
Blanc heeft een mooi, sympathiek ge
luid, en zingt keurig Fransch. Van hare
zangkunst gaf zij in de Cavatino van
Bizet en in de liederen van Massenet
schitterende proeven.
De heer van Isterdael speelde in ver-
eeniging met den heer Schlegel Adagio
en Allegro Op. 70 voor piano en cel van
Schumann, verder Andante van Vieux-
temps en een viertal nummers van
Popper.
Zij die de violoncel in gedragen mu
ziek het liefst hooren vonden in dit
programma evenzeer hun gading als
de liefhebbers van technische kunstver
richtingen op dit instrument. De heer
Isterdael toonde zich in de laatste niet
weinig bedreven.
B.
Eerste Kamer),
In de zitting van Donderdag was eerst
Hoofdst. III der Staatsbegrooting (Bui-
tent. Zaken.) aan de orde. De heer
Rahusen drong er op aan, dat toekom
stige diplomaten bij het Konsulaire Korps
zouden worden opgeleid en bepleitte
de wenschelijkheid, dat Nederland hetini-
tiatief mocht nemen tot een internationale
Konferentie ten gunste van het interna
tionale scheidsgerecht. De heer van Wei
deren Rengers achte scheiding van de
diplomatieke en de konsulaire diensten
blijven noodig. De heer Muller konsta-
teerde dankbaar, dat Spanje voor ge-
maljeerd ijzerwerk een lager invoers -
acht voor ons land had toegestaan De
heer De jong wenschte meer eenheid
in de Konsulaire rapporten. De heer
Oremers klaagde over de niet voltooing
van het kanaal Amelo-Noordhorn. De
heer van Tienhoven deelde het gevoe
len van den heer Rahusen en wenscht
bepaalde konsulaire opleiding vooraan
staande diplomaten, De heer Melvil
van Lijnden bestreed het onttrekken
van de zalm aan onze rivieren door
Duitsland. De heer Rahusen achtte deze
onttrekking niet zoo belangrijk. De heer
Fransen van de Putte waarschuwde om
toch bedachtzaam te zjjn met het oog
op agrariesche maatregelen in België.
De Min. van Buitenl. zaken bestreed
stellig eene samenstelling van de diplo-
matieken en het konsulaire Korps, doch
niet eene tijdelijke konsulaire leerschool
voor jeudige diplomaten. De pogingen
om de onderwerpen betreffende het
internationaal privaatrecht te regelen
zullen worden voortgezet. De Reg. is
zeer voor internationale arbitragevoor
de regeling van een algemeen interna-
I tionaal arbitrage-hof is de tijd nog niet
daar. Wijziging der konsulaire rappor-
Ier. wordt overwogen. Aan aandrang
tot vei tooi ing van het kanaal Almelo-
Noordhorn ontbreekt het niet, terwijl
op de zaak van onttrekking, van zalm
eieren in den Rijn de aandacht gevestigd
bljft, tegenover België zou de Minister
den diplomatieken middenweg bewan
delen niet te veel eischen niet te veel
geven. Hoofdst III werd aangenomen.
Bij Hoofdstuk IV (Justitie) wees de heer
Vening Meinesz op de onmogelijkheid
van toepassing der Drankwet, waardoor
de eerbied voor het gezag verloren gaat.
Spreker vroeg ook nadere inlichting van
den Minister omtrent de bevoegdheden
der burgemeesters tot uitvoering van de
vreemdelingenwet waar geen Rijkspolitie
is. De heer van Zinnicq Bergman be
pleitte verbetering van de pozitie der
deurwaarders. De heer van Lier dankte
den Min. voor diens toezeggingen ter
zake regeling der vaderlijke macht en
voogdij, in het belang van minderjarigen.
De heer Verheyen wenschte verbetering
der pozitie van de leden van het Hoog
Militair Gerechtshof. De heer van Wei
deren Rengers wees op de noodzakelijk
heid van een herziening der militaire
strafrechtspleging. De heer Melvil van
Ljjnden betoogde, dat thans de voogden
niet wettelijk zijn verplicht den minder
jarige onderwijs en opvoeding te ver
schaffen. De heer Cremer betoogde da
noodzakelijklieid van uitbreiding van het
personeel der rechtbanken 2e klasse.
De Min. van Justitie antwoordde op al
deze opmerkingen en uitgesproken wen-
schen met meer en minder toestemming.
Wat de drankwet betreft, erkende hij,
dat de bepalingen dezer wet moeilijk
uitvoerbaar zijn. H j hield vol, dat overal
waar geen kommissaris is, de burge
meesters zijn hoofden der gemeente
politie, Hoofdst. IV werd aangenomen.
Vrijdag was het eerst aan de orde de
suppletoire begrooting voor Binnenl. Za
ken. De heer van Nispen van Pannerden
bestreed het stelsel van afmaking ter
beteugeling van het mond- en klauwzeer.
Hij gaf de voorkeur aan inenting, en
was van oordeel, dat afmaking in elk
geval stelselmatiger diende te geschieden.
De heer Bultman daarentegen juichte
de krachtige maatregel toe in het be
lang van den veehandel en beval den
Minister aan op dien weg voort te gaan.
De Min. van Binnenl. Zaken verdedigde
zijn gedragslijn als het meest doeltreffend
Op dit oogenblik is de toestand verbete
rend, en de Min. hoopt, dat in Februari
de ziekte, zonder buitengewone maat
regelen, aanmerkelijk zal verminderen.
Hij gelooft, dat tegen den weidetijd meer
afmaking zal kunnen geschieden bij de
eerste gevallen. Doorzieken is onmo
gelijk, tenzij internationaal bepaald werd,
dat wegens mond- en klauwzeer de invoer
van vee niet verboden is, Een andere
regeling tot schadevergoeding, zoodat de
indirecte schade vergoed wordt, acht
te de Min. niet mogelijk. Het ont
werp werd goedgekeurd. Bij de behande
ling van Hoofdst. V (Binnenl. Zaken)
betoogde de heer van Zinnicq Bergman
de noodzakelijkheid van herziening der
schutterijwet in zake de schutterlijke
tucht. De heer Verheyen betoogde nog-
maals de noodzakelijkheid van een nieuw
gebouw voor het Museum van Natuur
lijke Historie te Leiden. De heer van
Boneval Faure kwam op tegen het
voornemen om Leiden te berooven van
het Ethnographiesch Museum.