Nieuwsberichten.
afstand van veler koningschap op eigen
terrein. Het zal strekken tot verbetering
van den socialen toestand.
Ook hier ter stede deed de invloed
der nieuwe kieswet zich gevoelen.
Reeds in 't voorjaar begon men zich
toe te rusten tot den grooten strijd,
welke eene geheele reorganisatie eisch-
te. Scherp stonden de partijen tegen
over elkaar. De kiezers kwamen tamelijk
op. Hel resultaat kennen we; Jhr. Mr.
A. J. Rethaan Macaré werd met eene
goede meerderheid gekozen. Deze ver
kiezing heeft vrijwel den stand der par
tijen in het licht gesteld en aangetoond
dat de invloed der kerkelijke partijen
in Nederland op het politieke leven
minder sterk is, dan men meende, en
ook, dat de Nederlander in het algemeen
zeer goed inziet, dat in een land, met
zoovelerlei minder of minder sterk ge
kleurde geloofsovertuigingen in de eerste
plaats de noodige liberaliteit behoort aan
't roer te staan, de ware liberaliteit
welke tracht allen en alles tot zijn recht
te brengen, met de beginselen van stuur
kunst waarbij Nederland zich steeds
heeft wèl bevonden.
De kiezers voor den gemeenteraad
herkozen ook dit jaar de aftredende
leden de Heeren Mr. Th. de Haan Hu-
genholtz, met 571, J. Klein, met 422,
Dr. H. D. Kruseman, met 599, C. G.
Loomejjer Jr., met 641, J. J. Sneltjes,
met 607, A. van der Steur Jr., met 580,
W. Stolp, met 591, en Jhr. Mr. W. van
Styrum, met 610 stemmen. Bij herstem
ming tusschen de heeren Jhr. H. M.
Speelman, en J. van der Wijde, werd
de eerste verkozen.
De toekomst van Haarlem wordt over
het algemeen niet donker ingezien. Nij
verheid en Handel zijner niet afnemende,
het verkeer met de hoofdaderen van den
wereldhandel is vergemakkelijkt, door
verbetering der sluiswerken, terwijl een
nieuwe spoorlijn allicht der Gemeente
zal ten goedelcomen. De nieuwe, aan te
leggen verbindingen met Bad Zandvoort
en onze omstreken geven alle reden om
den trek van vreemde bezoekers te be
vorderen.
Weten en Werken.
Dr. H. A. Vermeulen van Bergen op
Zoom opende zijne voordracht met een
gelukwensch bij den aanvang va'n het
jaar, en zulks in den pittigen, harte-
ljjken vorm als wij reeds jaren van
Spreker gewoon zijn, en besprekende
den wensch in het algemeen werd op
gemerkt, dat men niet te veel moet
wenschen, maar hetgeen men wenscht
moet bereikt worden door volharding,
niet door het van den hak op den tak
springen, waarvan de gevolgen heel aar
dig werden voorgesteld in het bekende
verhaal van Hans Fortuinig.
Bij het pogen om onze wenschen te
bereiken vergeet men soms de hoofdzaak.
Met eene parabel van Lessing werd dit
in het algemeen aangetoond, in het
bijzonder door ons Lager Onderwijs,
waar de strijd meestal loopt over bij
zaken, terwijl de hoofdzaak, het zoo
productief mogelijk maken van het
onderwijs, zoo vaak wordt voorbijgegaan.
Men verdiept zich b.v.b. in de kwestie
over het karakter, dat de school behoort
te dragen, over klassenverdeeling, over
onderwijzers eri hunne jaarwedden, over
leervakken en andere zaken van onder
geschikten aard, doch men heeft ver
geten aan te tasten het groote kwaad
dat ons volksonderwijs belemmert; het
schoolverzuim. Spreker stipte aan, dat
er soms redenen voor kunnen bestaan,
doch deelde uit den schat van ervaring
van een onderwijzer mede een paai
staaltjes omtrent redenen van school
verzuim, die ons zoo onbeduidend mo
gelijk voorkwamen. Zoolang niet ieder
kind deelneemt aan het onderwijs, is
een groot deel van de groote sommen,
er aan besteed, weggeworpen geld. Zeker
is veel gedaan om het schoolbezoek te
bevorderen, maar onwil, bekrompenheid
en zelfzucht staan tot heden de beste
hulpmiddelen in den weg. Het eenige
wat afdoend kan helpen is de wet. Het
is een dringende eisch des tijds, dat een
zaak van zoo algemeen belang als het
onderwijs is, verplichtend wordt gesteld.
Zeker, er bestaan bezwaren tegen eene
wettelijke regeling, maar waar de wet
dagelijks inbreuk maakt op onze vrij
heid, behoort men zich neder te leggen
bij te nemen bepalingen, welke dwingen
tot het doen van iets dat werkelijk
goed is, wanneer het gezond verstand een
groot deel van het volk in deze in den
steek laat.
Bovendien, meent Spreker, is het thans
de rechte tijd tot het invoeren van leer
plicht nu de wet de bijzondere scholen
subsidieert en dus ongeveer ieder zijn
kinderen kan doen onderwijzen waar
het hem het beste voorkomt; het gewe
ten wordt althans nu geen dwang op
gelegd, terwijl bovendien door mannen,
verschillend van richting, de leerplicht
gewenscht wordt. Spreker vond in den
tegenwoordigen minister Goeman Borge-
sius, de man met zulk een gunstig
verleden achter zich, den aangewezen
persoon in deze.
Wij gaan, zoo eindigde Spreker, doch
de menschheid blijft; haar belang be
hoort in 't oog gehouden en ook om
die reden zou de schoolplicht gewenscht
zijn, omdat het weten zooveel bijdraagt
tot het geluk en de welvaart eens volks.
Na dit pleidooi voor leerplicht droeg
Spreker nog voor een schetsje getiteld
„Het dal in 't woud," door den predikant
John Wetson, een verhaaltje dat ons in
kennis stelde met den Schotschen boer
en de wijze waarop hij zich uit, als er
ten minste van zich uiten bij menschen
met zulke gesloten karakters als de
Schotsche boeren sprake kan zijn.
De Heer H. T. Chappuis vervult de
volgende spreekbeurt.
MANASSE.
Dramatisch gedicht van Joseph Victor Widmann.
Muziek van Friedrich Hegar.
Morgenavond (Woensdag) zal door de
Zangvereeniging der Afd. „Haarlem"
van de Maatschappij tot bevordering van
Toonkunst bovengenoemd werk worden
uitgevoerd. Mogelijk doen wij den lezers
van dit blad, die de uitvoering denken
te bezoeken, een genoegen door iets over
het werk medetedeelen en hen van den
inhoud op de hoogte te stellen. Tot een
beter begrip, en daardoor tot verhooging
van het kunstgenot, dat de uitvoering
ongetwijfeld zal schenken, kan het al
licht iets bijdragen. Vooral ook omdat
Manasse hier nog niet gemaakt is.
Het werk ontstond op Zwitserschen
bodem. De dichter Widmann is daar
zeer populair en heeft zich o.a. in de
muzikale wereld een naam verworven
door het vervaardigen van den tekst der
operadie Zahmung der Wiederspenstigen
(naar Shakespeare) van Hermann Götz.
De componist, dr. F. Hegar, geboren
1841 te Bazel, studeerde aan het con
servatoire te Leipzig, was werkzaam te
Warschau, Parijs en Baden-Baden en is
thans muziekdirecteur te Zurich.
Eerst in de laatste jaren zijn zijne
werken in uitgebreiden kring bekend
geworden. De voortreffelijke balladen
voor mannenkoor kwamen meermalen
op onze programma's voor.
Het onderwerp in Manasse behandeld,
behoort, zooals de naam reeds aanduidt,
tot de geschiedenis van Israël en wel
tot het tijdvak, dat volgt op de Baby
lonische ballingschap.
De hoofdgedachte welke aan het ge
dicht ten grondslag ligt, is eene zuiver
menschelijke en geldt voor alle tijden:
reine huwelijksliefde en ware trouw
die alles, vloek en verachting trotseert.
Het eerste tooneel het geheele
gedicht bevat er drie brengt ons naar
den tempel van Jerusalem. Het joodsche
volk is van nood en smaad verlost en
richt weer de muren van Sion op.
Aanvoerder (Esra), priesters en volk
doen afwisselend hun lofzang ter eere
van Jehova hooren voor hun bevrijding
uit de gevangenschap. God eischt een
rechtgeloovig, vroom volk, dat zich moet
zuiveren van eiken smet. Een gruwel
zijn in de oogen van Esra en de pries
ters de huwelijken met heidensche vrou
wen, die Baal en Astaroth aanbidden.
Die vrouwen moeten verdreven worden.
De wet gedoogt geen vermenging van
joodsch en heidensch bloed.
Manasse, de eerstgeborene van den
hoogepriester Jojada, heeft voor kort
een heidensche vrouw getrouwd. De
priesters verlangen, dat hij voor den
hoogen raad geroepen en uit de gemeen
schap verbannen worde, zoo hij de
vreemdelinge niet verstoot. Het volk
beantwoordt dien eisch met instemming,
lofliederen aanheffend op den zuiveren
dienst van Jehova.
Het tweede tooneel speelt voor de
hut van Manasse, die onbewust van het
wachtend leed gelukkig is in het reinste
liefdeleven. Terwijl in de verte het ge
zang der huiswaartskeerende maaiers
wegsterft, genieten beiden van de heer
lijkheid der hen omringende natuur.
Manasse maakt zijne vrouw (Nikaso)
op het betooverende van de avondstille
en van den dalenden nacht opmerkzaam.
Nikaso ziet evenwel den geliefden man
alleen en zingt slechts van het geluk
en den vrede die haar hart vervullen.
Plotseling komt er een einde aan de
liefelijke-idylle; een bode brengt Manasse
het besluit van den raad. Terstond wil
Nikaso afstand doen van haar recht op
Manasse, doch deze wijst met vastbe
radenheid dat offer af. Samen zullen
zij voor den raad verschijnen om te
strijden voor de heilige rechten van
het hart en reine liefde te doen triom
feeren over geloot shaat en priesterdwang.
Het derde tooneel brengt de gelieven
en hen die tot hunne volgelingen be-
hooren voor den raad.'Een heftige strijd
ontwikkelt zich. Op Esra's vraag of
hij God eert, antwoordt Manasse be
vestigend; hij voegt er echter bij, dat
hij Hem ook in zijn vrouw eert en de
boven duizenden uitverkorene nooit zal
verlaten. Onder een woest tumult van
het volk en de joodsche priesters, die door
geen rede van Manasse of door smeekbe
den van Nikaso zijn te treffen, wordt de
vervloeking over Manasse en zijn na
komelingschap uitgesproken. De held
staat geschokt, doch vermant zich bij
den aanblik van zijn vrouw.
Op God vertrouwend, roept hij zijn
getrouwen op, om hem naar Garizim
te volgen en daar een nieuw altaar op
te richten. Vol geestdrift verzamelt zich
eene groote schare, lofzingend den Heer
der wereld, die voortaan niet alleen
binnen steenen tempelmuren, maar boven
zon en sterren woont.
In het werk van Hegar komen drie
solopartijen voor Manasse (Tenor), Ni
kaso (Sopraan) en Esra (Bas). Gelijk
men weet worden deze hier gezongen
door Mejuffrouw Betsy Hol en de heeren
J. J. Rogmans en Herman Gausche
uit Kreuznach. Voegt men hierbij het
goed geoefende Koor der Afdeeling en
het Orkest uit het Concertgebouw te
Amsterdam, dan is de onderstelling ge
wettigd, dat de eerste uitvoering in
het nieuwe jaar een hoogst belangrijke
zijn zal. B.
HAARLEM 4 Januari 189S.
Reusachtige platen en groote kleu
rige billetten, allerwege in onze goede
stad op pleinen en straten aangeplakt,
verkondigen den volke, dat het nieuwste
Amerikaansch successtuk „Trouw als
Staal" a.s. Donderdag, Vrijdag, Zaterdag
en Zondag in onzen Schouwburg wordt
opgevoerd. Dit stuk van dezelfde makers
als „de levende Brug" heeft nog meer
treffende en pakkende tooneelen dan dit
laatste. De décors expresselijk daarvoor
vervaardigd, een groot waterrad, een
stoomhamer, te zamen het respectafople
gewicht van 7000 Kilo vertegenwoordi
gende, alles komt mede, zoodat het ge
heel gemonteerd is, zooals het in alle
groote steden van Europa gedurende
reeds ruim twee jaar avond aan avond
met het grootste succes wordt opgevoerd.
In het afgeloopen jaar zijn door
de politie alhier opgemaakt 712 pro
cessen-verbaal wegens misdrijven en
1800 ter zake politieovertredingen,
waaronder 451 wegens openbare dron
kenschap.
Door de agenten-rechercheurs
Jansen en' Misset is procesverbaal op
gemaakt tegen de bierhuishoudster W.
M. H., woonachtig aan de Frans Hals
straat no. 63, ter zake het tappen van
sterken drank in het klein, zonder de
daartoe vereischte vergunning.
Het stedelijk museum van schilde
rijen en oudheden op het Raadhuis is
in de maand December bezocht door 97
personen tegen en door 196 personen
zonder betaling.
„Weldadigheid naar Vermogen".
Afdeeling: „fh ERR VERSOS Ai FIN G".
Van 1 Nov. tot 81 Dec. hebben zich de vol
gende personen aangemeld:
1 voor portier.
6 voor werkvrouw.
2 voor naaiBter.
7 voor los werkman.
1 voor pakhuisknecht.
1 voor huisknecht.
1 voor schoenmaker.
1 voor stoelenmatter.
1 voor schrijfwerk.
1 voor grondwerker.
1 voor sigarenmaker.
9 voor loopwerk.
1 voor schilder
Bij de aanmelding moet een getuigschrift van
goed gedrag overgelegd worden.
Van 1 Nov. tot 31 Dec. zijn de volgende per
sonen geplaatst
4 voor werkvrouw.
1 voor naaister.
Particulieren en werkgevers, die van bovenstaand^
aanbiedingen gebruik wenschen te maken, worden
beleefd verzocht hunne aanvragen schriftelijk tot
het Bestuur te richten, bus Doelen, Stadhui:, of
Stationapltin
Inlichtingen kunnen dagelf ks van 9-1 en van
3-5 uur verkregen worden bij den Administra
teur, bureau Doelen, Kamer No 2.
Pos [Kantoor Haarlem.
OPGAVE van de door dit kantoor verzonden
brieven en briefkaartenbestemd voor onbekende
personengedurende de eerste helft van December
I 1897, welke stukken thans door de Afzenders
kunnen worden teruggevraagd
Brieven.
W Tieleman. T. v. d. Pal, te Amsterdam; Wed.
T. J. v. Oordt, 's Gravenhage; R. Petersen, Mej.
A. de Carpentier, K. W. Dekker, 1). Soyder, allen
j Groningen; W.Jansen Mej C. Boon. te Haarlem
C. Stam, Lhellinkhorst; Mevr. Ilazebroeck, Zaud-
voort; Wind, Zwolle; W. F. Brauwer?
Briefkaarten.
J. Jelgersma, C. de Vries W. L. de Jong, allen
Amsterdam; Mej. C Boon, Haarlem; W. H. II
Dijkman?
Buitenland.
Mej. H C. C. Ziegeler, A. P. Keken, te Phi
ladelphia Rolzapfel. Elberfeld.
Markt van 3 Januari 1898
Boter. Aangev. 117, verk. 117, K. G.
L. pr. ƒ1.20 H. pr. ƒ1.30 p. K. G.
Biggen. Aangev. 112 verk. 112 stpks.
L. pr. 8.H. pr. f 12.p. stuk.
Schrammen. Aangev. 84 verk. 84 stuks.
L. pr. 13.-. H pr. ƒ15.p. stuk.
Aardappelen. Aangev. 57 H.L. verkocht
57 H.L.
L. pr. 2.H. pr. ƒ3.50 p. H. L.
Appelen. Aangev. 37. verk. 37. H. L.
L. pr. ƒ5.—. II. pr. ƒ10.— p. H.L.
Peren. Aangev. 21 verkocht 21 H. L.
L. pr. ƒ4.—. H. pr. ƒ8.— p. H. L.
GRAAN- EN ZAADMARKT.
Marktbericht van 3 Januari 1898.
Witte tarwe
Rogge
Haver
Duivenboonen
Paardenboonen
7.70
5
3.125
6.—
5.50.
8.10
3 40
6.35
Staat van de Aardappelen- en Bo
termarkt over de maand Dee. 1898.
Boter. Aangev. 392 verk. 392 KG.
L. pr. 1.— H. pr. 1.30 p. KG.
Biggen. Aangev. 478 verk. 478 stuks.
L. pr. 5.H. pr. 11.p. stuk.
Schrammen. Aangev. 265, verk. 265 st.
L. pr. 10.H. pr. 15.p. st.
Aardappelen. Aangev. 356 verk. 356
H.L.
L. pr. ƒ1.40 II. pr. ƒ3.— p. H. L.
Appelen. Aangev. 184 verk. 113 H.L.
L. pr. 4.H. pr. ƒ10.per HL.
Peren. Aangev 145 verk. 98 H. L.
L. pr. 2.50. H. pr. 9.— p. H. L.
Staat van den Aardappelen- en Bo
termarkt over het jaar 1897.
Boter. Aangev. 6996, verk. 6612 K. G.
L. pr. ƒ0.90. H. pr. ƒ1.40. p. II. G.
Biggen. Aangev. 6140, verk. 5881 St.
L. pr. ƒ1.50, H. pr. ƒ11.p. st.
Schrammen. Aang. 3349, verk. 3223 st.
L pr. ƒ7.H. pr. ƒ19.p. st.
Aardappelen. Aangevoerd 15101, verkocht
12734 H. L.
L. pr. ƒ0.90, H. pr. ƒ12.— p. H. L.
Appelen. Aang. 3755, verk. 2944 H. L.
L. pr. ƒ0.90, H. pr. ƒ13.p. H.L.
Peren. Aang. 6855, verk. 5419 H. L.
L. pr. ƒ1.40, H. pr. ƒ13.p. H.L.
0RGELBESPEUN6
in de Groote- of St. Bavokerk alhier, op
Donderdag 6 Jan. 1898 dea namiddag» van
2—3 uur, door den Heer W. EZERMAN.
PEOQRAMMA.
1Sonate No. 4Mendelssohn.
a. Allegro con brio.
b. Andante religioso.
c. Allegretto.
d. Allegro maestoso.
2AndanteVolckmar.
3. PreludiumBach.
4. Choralvorspiel uud FugeJob. Brahms.
5. Aria: Jerusalem uit Paulus. .Mendelssohn.
