onvaderlandslievend en on nationaal zijn, I
Het verzet van alles wat Katholiek
denkt, zou dan zwijgen doch onbreek
baar zjjn. De heer Hesselink van
Suchtelen achtte het raadzaam de be
staande ontheffingen te handhaven,
maar ze niet uit te breiden. Hij was
ook tegen de amendementen, en zou
stemmen tegen het artiekel, ten zij
daardoor de wet mocht gevaar loopen.
De heer van Kempen waardeerde het
stelsel der Regeering, om zooveel moge
lijk aan gemoedsbezwaren tegemoet
te komen. Tegen het am. Pyttersen
voerde hij tal van bezwaren aan. De
heer Veegens sprak namens de Komm.
van Rapp., die van oordeel is, dat de
voorgestelde regeling, de uitbreiding
der ontheffingen niet in strijd is met
de Grondwet. De Komm. was eenparig
tegen de amendementen. Wat de kost
winners betreft, de poging om daarin
te voorzien verdient alle waardeering,
maar Spreker kon er geen verbetering
in zien. Ten aanzien van het am. van
Bylandt-de Visser was de meerderheid
der Komm. van oordeel dat de konse-
kwentie de aanneming vordert, omdat
de bedoelde diakonen eenigszins gelijk
te stellen zijn met de R. K. ordebroeders.
Men moet echter streng letten op den
godsdienstigen aard der vrij te stellen
broeders. De heer De Visser wees er
op, dat het vrijstellen van geestelijken
en bedienaren van den godsdienst niet
zou passen in het beginsel van algemee-
nen dienst- en oefenplicht, maar dat
deze vrijstellingen niet vloeken met het
beginsel van persoonlijken dienstplicht.
Spreker kon zich volkomen vereenigen
met het stelsel van vrijstellingen, niet
ter wille van de personen, doch in het
belang van het godsdienstig werk door
hen verricht voor het staatsleven. Wer
den in tijd van oorlog de geestelijken
ingelijfd, vele gemeenten zouden van
hun geestelijk hoofd worden beroofd
en dat zal de natie niet willen. Spreker
kon dus niet meegaan met het am. Pytter
sen. Hij kwam op tegen Dr. Scheapman's
buitensporige verheerlijking van de Ka
tholiekegeestelijkheid,waaruit zou zijn af
te leiden, dat de Prot. geestelijkheid van
minder allooi zou zijn. De heer v. Gilse
vereenigde zich met de meening van de
Komm. van Rapp. Hij beaamt vol
komen de wijze, waarop de Reg.
het beginsel van persoonlijken dienst
plicht in toepassing wil brengen, en
bepleitte de vrijstelling der geestelijken
als een plicht van ware verdraagzaam
heid. Om dezelfde reden zou hij vóór het
am. v. Bylandt-de Visser stemmen. Over
de vrijstelling van kostwinners behield
hij zich zijne stem nog voor. De heer
Willinge vreesde van het gestelde kri-
terium voor vrijstelling van kostwinners
ongelijkmatige toepassing. De heer van
Alphen drong, ook in naam zijner poli
tieke vrienden, er op aan om ontheffing
van kostwinners aan eenige regelen te
verbinden. De Min. van Binnenl. Zaken
kan zich niet voorstellen, dat afschaffing
der plaatsvervanging zou moeten leiden
tot het doen vervallen der vrijstelling
van geestelijken. Een am. tot opheffing
der vrijstellingen acht de Reg. niet pas
send in het kader van het ontwerp. Den
heer Schaepman verzekerde deMin.dat
deze Reg. niet voornemens is bij eene
toekomstige algemeene herziening der
militiewet verandering te brengen in de
dienstontheffing der geestelijken. Het
verzet van een groot deel der natie tegen
de wet, indien ontheffing der geestelijken
daarin niet voorkwam zou onzen poli-
tieken toestand vele jaren bederven.
Vrijstellingen zijn niet ongrondwettig.
Overigens is men niet verplicht van de
ontheffing gebruik te makenStudenten,
die willen dienen, kunnen dienen. De
Reg. handhaaft de ontheffingen. Het am.
betreffende de kostwinners betreft een
moeilijk punt, maar de Min. meent,
dat er nog geen betere formule is voor
gesteld dan die der Reg., ook de heer
Troelstra niet. Wat het am. v. Bylandt-
De Visser betreft, de Min. wees er op,
dat de broeders diakonen niet gelijk te
stellen zijn met ordebroeders, omdat zij
geen verbintenis voor het leven aangaan
en ten allen tijde de inrichting kunnen
verlaten. Na repliek van den heer Pytter
sen beantwoordde de heer Troelstra de
bedenkingen tegen zqn amendement.
Heftig bestreed hij den heer Schaepman.
Hij verweet de Katholieke Kerk het be
zit van zoo prachtige Kerkgebouwen en
te weinig zorg voor de leniging van den
nood der armen, waarop de heer Schaep
man het antwoord niet schuldig bleef.
De heer Van Bylandt (Apeldoorn) repli
ceerde. De heer Staalman verklaarde
zich tegen vrijstelling der bedienaren
van den godsdienst. Na nog eenige dis-
kussie werd de beraadslaging gesloten
en gestemd. Het am. Pyttersen (niet
ontheffing geestelijken bij de wet) werd
verworpen met 79 tegen 15 stemmen. Het
am. v. Bylandt-De Visser vrijstelling
van broeders-diakonenwerd aangenomen
met 71 tegen 23 stemmen. Over het
am. Troelstra (vrijstelling van onmisbare
kostwinners) staakten de stemmen47
tegen 47.
De heer v. d. Velde heeft verlof ge
vraagd en gekregen om inlichtingen te
vragen over 't geen tot verbetering van
den toestand van het boezemwater in
Delfland wordt gedaan.
In de berichten omtrent eventueele
vredesvoorstellen begint wat meer kleur
te komen. Men zegt, dat de Spaansche
regeering de Amerikaansche heeft laten
polsen omtrent een plan, waarbij Spanje
Cuba zou loslaten, als Amerika de
Filippijnen en Portorico aan Spanje laat.
Men weet dat Amerika tot motief van
den oorlog Cuba heeft gesteld. Het zal
dus nu, als ten minste de geruchten
waarheid spreken, moeten uitkomen of
het alleen om de onafhankelijkheid
van Cuba te doen is, of dat de oorlog
ook uitbreiding van grondgebied beoogt.
Te Washington gaan stemmen op die
pleiten voor koloniaal bezit en als deze
richting de overheid krijgt, dan, zeer
zeker, zullen de Filippijnen Ameri-
kaansch worden.
Welke schatten de oorlog verslindt,
mag blijken uit een New-Yorksch
bericht, mededeelende dat de oorlog
aan Amerika tot heden driehonderd
millioen dollars kost en pas is men aan
het begin.
Een Spaansch reserve smaldeel onder
bevel van admiraal Cambra is uit
Cadix vertrokken. Het doel schijnt de
Filippijnen te zijn, maar er wordtverteld,
dat het bestemd is voor de Amerikaan
sche kust of voor Cuba.
Nog steeds is de vraag onbeantwoord,
waar het Kaapverdische eskader onder
Cervera is. De meest strijdige berichten
komen er over in de Amerikaansche
bladen voor. Nu meent men het hier,
dan weêr daar gezien te hebben en zoo
komt men tot het besluit,dat niemand het
heeft gezien en de Spanjaard dus allen te
slim af is. Blijkbaar wil hij zichvoorloopig
buiten een treffen houden om aan de
overige Spaansche eskaders tijd te ver-
leenen. Waarvoor of met welk doel is
natuurlijk onbekend, maar met zeker
heid mag gezegd worden, dat men weet
wat men wil.
Spanje beklaagt zich, dat Amerika
geen eerlijk spel drijft in den oorlog.
Soms toch, zegt de Spaansche regeering
voeren Amerikaansche schepen de Spaan
sche vlag ter misleiding, worden infer
nale telegraafkabels vernield, of wordt
er gebombardeerd zonder voorafgaande
kennisgeving. Spanje moet dan ook reeds
het gevoelen der mogendheden in deze
hebben ingewonnen en spreekt men
van eene internationale conferentie in
deze. In hoeverre Europa eenige ver
andering zou kunnen brengen in de
Amerikaansche opvatting omtrent de
wijze van oorlogvoeren zal de tijd moeten
leeren, terwijl ook nog niet vast staat
of de Spaansche regeering niet de
feiten wat te sterk kleurt en of
Spanje zich misschien ook niet iets in
dit opzicht te verwijten heeft.
Het eiland Hawaihi heeft zich niet
onzijdig verklaard. Dit hindert Amerika
zóó, dat er reeds stemmen opgaan om
het eiland eenvoudig bij Amerika in te
lijven.
Het eskader van Cervera, op te speu
ren is een punt waaraan de tegenpartij
zich veel laat gelegen liggen, omdat de
laatste eene vereeniging wil voorkomen
van de twee eskaders. Men denkt nu,
dat de Spanjaarden den Oceaan weer
hebben opgezocht, hoewel de eigenaar
dig gevormde baaien van Cuba ruim
schoots gelegenheid bieden om den
Amerikaanschen vlootvoogd te verschal
ken. Met eene landing op Cuba schijnt
gewacht te worden tot Cervera gevon
den en verslagen is. Hoe lang dit zal
duren is moeielijk te bepalen.
Zaterdag avond gingen geruchten dat
het Spaansche eskader in een slag,
welke zou hebben plaats gehad, was
vernield, het gerucht vond weinig geloof,
omdat het zeer onwaarschijnlijk was,
en in het algemeen zijn er zooveel strij
dende berichten binnen gekomen, dat
men het eene niet kan aannemen als
afbreuk doende aan het andere. Ook
omtrent de Spaansche geldmiddelen en
geldverzendingen verneemt men een en
ander, dat volkomen in strijd is met
den benarden geldelijken toestand te
Madrid. Terwijl één bericht vertelt van
honderd millioen pesetas die naar Cuba
zouden gezonden zijn, meldt een anuer
bericht, dat te Parijs tien millioen voor
Spanje geleend zou zijn, zoodat rnen
alweer niet begrijpt, hoe er verband te
houden is tusschen de beide berichten.
Van een gezelschap Russische goud
zoekers, dat verleden jaar in den herfst
uit Odessa naar het goudland Klondike
vertrok, moeten nog slechts vier mannen
zijn overgebleven. De overigen zijn allen
onder de ellende en ontberingen bezwe
ken.
Met de ontruiming van Thessalië door
de Turksche troepen wordt nu begonnen.
De voorstellen van de Gezanten der Mo
gendheden te Constaniinopel betreffende
die ontruiming en de betaling van de
oorlogsschatting zijn door Turkije aan
genomen, en er is order gegeven, de
troepen naar huis te zenden.
Den 3n Juni moet de ontruiming zijn
afgeloopen.
De Sultan is, naar men verzekert,
blijde, dat de troepenmacht welker
betaling de Turksche Regeering zoo
moeielijk valt ontbonden kan worden,
en ook de manschappen zeiven verheugen
zich, dat zjj weer aan hunnen gewonen
landbouwarbeid kunnen gaan.
Een Fransch blad deelt mede dat de
directeur der Fransche strafkolonie in Ca
yenne te Parijs wordt verwacht en dat
dit verband houdt met de zaak Dreyfus.
Met den veroordeelde moet het slecht
gesteld zijn. Een briefje van hem aan
zijne vrouw spreekt van zenuwlijden en
tevens dat Dreyfus aan den president
der republiek vonnisherziening had ver
zocht.
Het rijk van het schoothondje schijnt
uit te zijn in de Amerikaansche groote
wereld ten minste, het begint hoe lan
ger hoe meer in de mode te komen, al
zijn tijd en zorg te besteden aan de kat,
die ook reeds, in plaats van haar ouden
vijand, met strikken versierd mee uit
wandelen genomen wordt. Het is niets
bijzonders meer, vooral in Brooklyn,
waar de mode haar oorsprong vond, een
dame met twee of drie katten van ede
len bloede in het park te zien wande
len, en ook soms de dienstbode te ont-,
moeten belast met de zorg voor de
katten des huizes, waarvoor nu even
groote sommen betaald worden als
vroeger voor de hondjes, die in de mode
waren.
De dagelijksche inkomsten der Duit-
sche bondsvorsten bedragenvan den
koning van Beieren 11,050 mark, den
koning van Saksen 5560 mark, den
koning van Wurtemberg 5271 mark,
den groothertog van Hessen 2964 mark,
den groothertog van Saksen-Weimar
2301 mark, den groothertog van Olden
burg 1385 mark, den groothertog van
Mecklenburg-Strelitz 940 mark, den
regent van Brunswijk 1917 mark, den
hertog van Saksen-Meiningen 1865
mark.
Het kleinste inkomen heeft de vorst
van Reuss, oudere linie, n.l. 214 mark
per dag.
De vijf vorstenhuizen, die het groot
ste particuliere vermogen bezitten, zijn
die van Saksen, Saksen-Weimar, prins
Albrecht, regent van Brunswijk Anhalt
en Schaumburg-Lippe.
In Italië worden nog steeds strenge
maatregelen genomen tot handhaving
van de orde.
Te Milaan, Rovara, Genua, Bologna,
Brescia en elders zijn zoo meldt een
berichtgever der Frankf. Zeitung we-
een aantal personen in hechtenis geno
men. Te Faenza, Cesena en Bologna zijn
ook de katholieke diocese comité's ont
bonden. Bij vele clericalen werden huis
zoekingen gedaan en papieren in beslag
genomen.
De Italiaansche arbeiders, die uit
Zwitserland naar Italië kwamen om deel
te nemen aan de onlusten, zijn van Como
naar Milaan gebracht, om daar voor den
krijgsraad terecht te staan.
De Frankfurter Zeitung maakt den
tekst openbaar van het geheime verdrag
tusschen Rusland en Oostenrijk-IIonga-
rije, ter bescherming van de wederzijd-
sche belangen in de Balkanstal en.
De houding van den Aartsbisschop
van Milaan, Kardinaal Ferrari, geduren
de het jongste oproer, waarbij hij wel
dicht bij Milaan, maar niet op zijn post
was, heeft aanleiding tot ergernis ge
geven.
Er is sprake van, dat de Italiaansche
Regeering zijn exeguatur (verlof tot uit
oefenen van zijne functiën) zal intrek
ken. De Paus heeft den Aartsbisschop
naar Rome ontboden, om opheldering
te geven over zijn gedrag.
In zake de a. s. verkiezingen voor
de Provinciale Staten (7 Juni inleve
ring der candidaten) wordt ons gemeld,
dat in het district Velsen, Jhr. G. S.
Boreel, aftredend lid van Gedeputeerde
Staten van de vooruitstrevende richting
algemeen de candidaat is; bij eventu
eele stemming zullen de anti-revolutio
nairen deze candidatuur steunen.
De katholieken hebben den heer Bij
voet te Overveen de candidatuur aan
geboden; het is echter zeer twijfelachtig
of die zal worden aangenomen.
In het district Haarlemmermeer is
de heer J. H. M. Evelein de candidaat
der geheele liberale partijde anti
revolutionairen aldaar stellen geen
eigen candidaat, doch zullen grooten-
deels in deze met de liberalen mede
gaan.
Op de beide Pinksterdagen reden
op het traject AmsterdamHaarlem
respectievelijk 18 en 30 extra treinen;
de dienst ging zeer geregeld.
Meldden wij onlangs, dat te Half
weg een Christelijke school zal worden
gebouwd, die, naar wij thans verna
men, nog dit jaar zal moeten worden
geopend, ook in den Grooten IJpolder
(voorheen één comité met Halfweg)
zal zoodanige school verrijzen, terwijl
ook te Sfoterdijk, waar tot nu toe ge
bruik wordt gemaakt van een kerk
gebouw, weldra tot den bouw eener
school zal worden overgegaan.
HAARLEM, 31 Mei 1898.
Om en in Haarlem was het ge
durende de Pinksterdagen tamelijk druk
en waar men kwam waren veel vreemden.
Vooral Bloemendaal trok een druk be
zoek en de nieuwe gelegenheid tot een
verrukkelijk zitje, Duin en Daal, valt
blijkbaar zeer in den smaak.
Als gewoonlijk in den zomer twee
muziekcorpsen in den Hout; in het
Brongebouw, Van Erp, in de gemeente
lijke muziektent het Haarlemsch mu
ziekcorps.
Tweeden Pinksterdag hadden de
jaarlijksche Universiteits Wedstrijden
het gewone verloop. Langs het Noor
der Spaarne veel wandelaars, de tribune
goed bezet. Het aantal stoom- en andere
booten van buiten was geringer dan
gewoonlijk, waarschijnlijk toe te schrij
ven aan het weêr, dat wegens den
noordewind niet dadelijk tot een water
tochtje uitlokte, terwijl de regen in den
vroegen morgen nog wel menig plan in
duigen zal geworpen hebben.
De wedstrijd zelf had het volgende
verloop: Het hoofdnummer, vierriems,
seniores, vier mededingers, werd gewon
nen door Triton, Utrecht; Tweeriems
seniores, twee mededingers, Laga, Delft;
Vierriems. juniores, Njord, Leiden
Single sculling. De eenige opgekomene,
Njord, Leiden, moest alleen de baan
roeien en deed dit in behoorlijken tijd
Jonge Twee, seniores, twee mededingers,
Njord, Leiden; Achtriems, drie mede
dingers, Nereus, Amsterdam.
Door den Directeur der staats
loterij is tot debitant alhier benoemd
J. J. Hoomans.
Zond de directie van hetstaalbad
Haarlem vóóreenigen tjjd haarmonster-
flesch de wereld in, gevolgd door tien
duizendtallen recleme-plaatjes met een
flesch tot motief, en onder de aandacht
brengende het Hollandiawaler, in de
laatste dagen verscheen een nieuw re
clame kaartje,behelzende een plattegrond
van Haarlem, waarop de weg van het
Station naar het Brongebouw zeer dui
delijk is aangegeven. Behalve deze
bevat het kaartje nog, mede zeer dui
delijk, eene aanwijziging van de
Haarlemsclie musea enz, waarvan het
