-a° qfqStaaAvaquo pfiq uammjaS 'pucq ap ni pjooq pq
pra 'jaSpnig sbm uaquozjaA uaquapBu Sipuia up
'IA NfUS(MOOH
•quoz apiBB
ja} soojapnAiaq 'pqonz uajjop uaa pro 'ftq pop 'paopq
aftz apraooip japans 'ua&jjs ap uaquo[qia9Ai japinq
,,j lira piaapiaa piooAV AApp jooa
jaAft ap pu«M 'ftui pra uaSoopapara qajj j pspB8]d
-a§ pqaq ftra uaAoq (if) uaip 'tnaq uaSap pmaS ftm
joop panpsdo uba uapjooM ap joao pia ftca caaop
-iaA j apqouaS pq ui ftui pea pia paajq j ftca pafliaA
jaajj 'jaapq// :uadd;j auftz uba pq quojq paagBjg
•pqoBU
napip aap ui ciaStqs ap uapmjBSiaaM pin] 'apiao]A
paojq uftg -mBBqoi] aftz 'pBBMaS pjsq uftz japuo
Saojp aaSjoqjSA ftq aip 'qjjpspsaaS ap joip paain
-aiips ua soy paaiqiaddo uajsq uftz apqnj 'pps sdupq
-suaa ftq paop qoqos uaa pj^ *do padqosoq ajaquop
pq apjaus ua smq pq ftq paijiaA uaog, 'pisq pq
do pusq ap ftq apqnip uaraoqaS qajpiaA pq uapmpp
*uaaq oqpX^ SniS puapqaBM 'pjooq ua°oqaS pap\T
((]bq jua°oo auftra
pm n japfiAuaA :n qi paiqaS suaqq -uaSSajdo ]bz n
'snijoSajjg pqB uazuo uba ]3Aaq do pppsafl n jbao 'qi
aip jbjp ap pqonp jo uap.iooAV oaui SaaM 'oqi/f^p#
•pBBjaS uapuoMa°do uftz
do uaSoo ajapuBjqas ap laflpnrj ap°ipsaA Sipsuig
(I-uaqipajd a] sinjq pq
jaSuB] Sou puopsaop n uaiu pup 'spBBjd ui 'apqipajd n
18
86
eeuwen, die de wereld zag geboren worden. Liefde
moet thans zijn: dorst naar vergelding, medegevoel:
onverbiddelijke hardheid. De tronen der heerschers
zijn bespat met het bloed waardoor de, elkander ver
delgende volken waden. De grooten der aarde geven
het voorbeeld, dat de geringen navolgen. Gewapend
tot de tanden staan zij tegenover elkander, die een
verschillend geloof belijden. Grimmig en verwoed, als
de roofdieren der wouden, trekken zij tegen elkander
op ten strijde en het bloedbad, dat zij aanrichten
eindigt in een helsche slachting. En die razenden waant
gij te winnen door zachtheid, door liefde? ik zeg u,
dat gij blind zijt."
//Niet zoo blind als gij, die de wegen miskent van
onzen Heer. De wil van Hem, die uit het kwade het
goede laat geboren worden. Gij waant door haat den
haat te verwinnen Ik herhaal, dat alleen door liefde de
zegepraal mogelijk blijft. De liefde, welke voor ons een
hemel won, die voor haar slechts een andere bena
ming is."
Zijn gelaat schitterde van zijn innige overtuiging.
In zijne oogen was de blik van den held en marte
laar, die bereid is te sterven voor zijn ideaal, die den
dood onversaagd tegemoet treedt, ook als die hem
wacht, na den ruwen, doornvollen weg van wreede
miskenning en grievend zieleleed.
Wytho sloeg er geen acht op.
Met groote schreden mat hij het vertrek, zijn uiter
lijk getuigde van den tweestrijd, die in zijn ziel
bruiste. Eindelijk barstte hij los:
//Misschien zullen alle tegenstrijdigheden zich een
maal oplossen, na eeuwen wellicht. Thans echter ge
loof ik, dat het goed zou zijn, als men het kruis tegen
spuom 8uftz niapB uapqonpaS uap ptu 'Som paps ach
qsBBjq UBpo^ (J si apsSipqoBra ap aiM sueqp ftS pi
puaaooq
aappuq ua uapqosfuq 'pjaaq pq jooa ftm uapina]s
'puiajaAo ftm uapqni f17 -uBpo^ jooa paiqiaa ua
Suij30a.i3a uba uapiq ap]iAV ap joop praapsioAo pjaAv
paqaS uftj\[ -siuuaqosoiiiaq a°ijnaqa]]iAino azap jooa
SuiAaSjaA rao apqaaras ua puoiü uap do dooqoBAA
ai ftm djaiM qp jqjaq azao uba djaiA\jB pq raasqqq
ap uaop puopsjap 'uagjoqiaA na uapjooj ftz pp 'sinjq
apfiMaS pjj •piaqftdsaS uappuq mooq uaa ubb 'uooq
uap suo 'uaaapiaq ap pp 'uagoipaS sinjq pq ;]3Ai
-nj§ '0 'paq ftq qoop 'qnpspaoA uftz do jaAinp aqos
-uapiaq ap °ou puop pjaapaSuo 'psinsaS ftqiooA pjaaq
pq sbav }b]s uftj\i 'uapjqSigjp 9Mnec ap Sai[as]0]d
pqnfaS pin] ëaiAjaA jbbq -aaapB puadBAspo qi puop
'pSoumo uaAaiqdo jftqpftjp nap aip 'uapjapuoq joop
'qijquaSoo apps] uftra do jooa spaaj ftm appiajaq qj//
„j cuaq pra poop jaq// puaScajp pq pra qoiz uap
-SaarajaA Suppzpo ua pSuc uba uapjg -j (j| uaSia
pra uarajaqosaq 'aapqoij puaAaq qoiz uaqqijq Japs
dojBBAi 'poSjB nap ftz uap]iA\ s]b 'qoiz uaiqajp uarajB
apjapnojq -pBBp azap appiooAquBaq ]inqa8 ppiA\ uag
•apsufu8uBB qia uap japuo ftra pp 'ppaq suspop jbbu
maq apjaSuijs ua do jb}s uaëipaoaq uftra jaiq q\n
<(j naq pra Sa^\ j uapoSjB ap jooa n ]§mq
ftS ua apjBB ua pmaq uba jaddaqos ap 'poQ uaa
sjqoajs si jg j uoosjad uaSia ut 'na]8Ainp Jap apjaAO ap
'ftq si uups 8Q j pq ap joop ]qBBjqa§]in 'paaS azooq
uaa s; ftq n Saz qp j uupo^ i uauaip ftg ]ji« raapj//
puaëpjp daiJ ua
Suuq uap ai uappira qi aj]jop puapgjaA sajjB ua§
-UBziaj apuadaAip ap 'paqag piti] pq apjooq qp//
?8
83
iom er het kenteeken uwer afgoden mede te versplinte
ren 1 Afvallige Fries 1 Christenhond 1 Ontvang uw loon 1"
//Ontelbare wapens flikkerden, honderde armen wer
den opgeheven om mij in de vlammen te werpen.
Het scheen of de vurige tongen zich rekten, daar
stond plotseling de reusachtige gestalte van Sjoerd
Galama te midden der razenden. Gij kent hem, gij
weet: hij bespot de heidenen en hoont de Christenen,
thans redde hij mij.
////Friezen 1" riep hij met een stem, die zelfs het woest
getier overstemde: //zult gij u mengen in Wodans
raad Die man behoort hem, hij zal hem verder weten
te treffen en te vinden, op den dag die hem goeddunkt.
Laat hem gaan of gij brengt zijn toorn over uw hoofd.
Wodan wreekt zich zeiven!"
//Onwillig, morrend, bevreesd voor Wodans geduchte
wraak, gehoorzaamden zij en Galama gij weet, dat
zijn gezag groot is leidde mij, ofschoon nog eenige
pijlen over mijn hoofd suisden, uit den kring en
bracht mij in veiligheid.
//Dat zijn mijne jongste ervaringen wilt gij nu
nog verder spreken van hopen en dulden? Geduld,
wat baat het u? Geeft door uw geduld een enkele
gehoor aan uw roepstem Hoe gering in aantal is de
kudde die zich onder uw hoede stelt, die gij weiden
moogt 1"
//Die God groot zal maken op Zijn tijd, niet op den
mijne."
De oogen van Liudger schitterden van reine ver
wachting en onwrikbaar geloof.
»Was het heden geen wonder gelijk te achten, dat
Hij de nederige middelen, die ik aanwendde, zegende,
aoodat de grijze Bernlef het gezicht terug ontving? En
