HAARLEISCH Eerste Blad. No. 17 Uitgave van DE ERVEN LOOSJES, Gedempte Oudegracht 88. Eenentwintigste Jaargang. 144 van WOENSDAG 1 Maart 1899. Nieuwsberichten. TELEPHOONNUMMEJt TELEPHON18CHE YERBINDIN8 met AMSTEBLAM. ABONNEMENTSPRIJS Per drie maanden—,25. franco p. post —,40. Afzonderlijke nommers 8 centen per stuk. Prijs per Advertentie van 1—5 regels i 0.25, elke regel meer 5 cents, groote letters naar plaatsruimte. VERSCHIJNT: Dinsdag^ en Vrijdagavond. Advertentiën worden aangenomen tot DINSDAG en VRIJDAG des middags ten 12 ure, die alsdan zoo mogelijk nog worden geplaatst. DE NUTSLEZING. In de laatste buitengewone vergadering in dit seizoen van het Haarlemsche Nutsdepartement trad Mr. G. S. Brandts ma als spreker op, met het onderwerp: Het Fransche tooneel. Voornamelijk was het de bedoeling een overzicht te geven van het café concert. De onderwerpen in deze inrichtingen waren in haar ont staan meestal gewijd aan vroolijke too- neeltjes, soms van sentimentalen aard, soms van lager gehalte. Gedurende de laatste vijf en twintig jaren hebben die inrichtingen groote veranderingen ondergaan, waartoe in de eerste plaats de groote, ruime zalen medewerkten. Als voorbeeld van de kracht, die van het café concert uitging noemde Spreker Madame Theresa, die gedurende lö60 voor het Parijsche publiek hare liederen zong en in 1867 haar hoogste punt bereikte. Haar zang, meende men, heeft aan Frankrijk den Elzas en Lotharingen gekost. Het Hollandsch café chantant stond veel lager; behandelde het Fransche de onderwerpen van den dag, het Holland- sche bezat zoo weinig fond, dat het zijn toevlucht moest nemen tot Adam en Eva en het paradijs en dan op verre na niet de geestigheden kon volgen van de Fransche zusterinrichtingen. Inmiddels begon ook in Frankrijk de smaak voor het bedoelde genre zich te wijzigen. Het publiek, oordeelden de di- rectiën van het café concert, was te lui en te dom om te hooi en, het wilde zien. Maar de groote klip, de censuur, was daar om te verhoeden, dat er iets werd vertoond, dat niet aan deeischen van de zedelijkheid voldeed en die cen suur moet soms verschalkt worden om zaken op het tooneel te brengen, die veel publiek trokken, meer zonder nu direct onzedelijk te zijn, toch den zede meesters aanleiding tot veel geschrijf. Al de Parijsche café concerts en, op een paar uitzonderingen na, alle théateis hebben deze trucs overgenomen, tot het publiek ook daar genoeg van had. Toen heeft men het beproefd met accrobaten. Langzamerhand echter heeft de poézie zich in het café concert baan gebroken; men kan constateeren, dat de poézie er hare intrede heeft gedaan. De dichters, in die richting werkzaam, worden door het publiek begrepen; zij deden den goeden smaak herleven. Spreker noemde eenige dichters, zij behooren tot. alle rangen en standen der maatschappij. Als voorbeeld van de behandelde stof en de wijze van voor dracht werd zoo'n lied door Spreker voorgezongen. Er zijn er natuurlek ook bij, die niet aanstootelijk genoeg zijn om volkomen afkeuring te verdienen doch en dit is de hoofdzaak zij zjjn artistiek en werken dus mede in de goede richting. In het algemeen kan van de jonge garde der Fransche dichters gezegd worden, dat zij in het café concert eene gunstige omwenteling hebben doen ontstaan en het drama in poézie als Rostands Cyrano de Bergerac is zeer zeker een gevolg van den meer artistieken invloed van het-café concert des tegen woordigen tijds. Spreker knoopte er den wensch aan vast dat ook het Hollandsch tooneel, nog al te vaak aan vreemden leiband loopende, het voorbeeld van het Fransche zoo mogen volgen. Als bijdrage gaf de Heer Brandtsma een drietal kleine stukjes, waarvan het eerste „Als je niet liegen wil" tintelde van geest. De Heer Brandtsma— het had eigenlijk bij den aanvang behooren gezegd te zijn verontschuldigde zich bij zijn optreden, wegens verkoudheid en de gevolgen ervan voor de stem niet gedispo- seerd te zijn. In het begin leed de voor dracht er wel wat onder, voornamelijk daar, waar het vlotte maar fraaie (j Fransch van tijd tot tijd moest dienen om het besprokene te verduidelijken. Het stond echter het goed begrip niet in den weg en het publiek toonde zich dankbaar voor bet gehoorde. WETEN EN WERKEN. Gisterenavond hadden we in onzen kring als laatsten spreker den heer Jac. Wilson uit Hoorn, welbekend. Het was er als gewoonlijk weer stamp en stamp-vol en met applaus werd de spre ker van den avond begroet. De heer Wilson ving aan met de voordracht van Laurillard's Drie schetsen van den trouwdagDat gedicht bestaat uit drie deelenDe toebereidselen, De Inzegening en het feestmaal, en door al deze fasen van dien meest bewogen dag in het menschelijk leven wordt de hoorder meegevoerd, en nu met diepen ernst gevend de hooge poezie, dan koddig de nuchtere proza vertolkend, boeide de heer Wilson zijn hoorders buitengewoon, met deze schets naar 't leven. Vervolgens kregen we: Bij een stu denten maskerade, waarbij men zich mid den tusschen het publiek waant, dat met uitgerekte halzen naar den stoet ziet en zijn teekenachtige opmerkingen op teekenachtige wijze ten beste geeft. Daarna heeft spreker ons verhaald, hoe hij (met de vrouw en de meid en de bank) dansen leerde, een voordracht uiterst kort, maar heel grappig. In Paardengang gaf de heer Wilson ons een staaltje van zijn meesterschap over zijn stem. Beheersohing van de stem is het eene noodige om deze voordracht goed te geven, en spreker was zijn stem volko men meester. Dan hoorden wij ook het van ouds bekende Zoutvat van Van Heyst, dat eveneens een gunstig oor voDd bij de toehoorders. Spreker zou besluiten met een dra matische voordracht. Maar, ziet u dat ging niet glad. Spreker's broer doet de huilerigheid gewoonlijk, en hij doet in lachen. Na lang zoeken in de cahiers van mijnheer broer was dan eindelijk iets gevonden.Tollen's OverwinteriDgder Hollanders op Nova-Zembla." Maar dat duurt twee en een half uur, en zoolang hielden de hoorders het waarachtig niet meer uit, vreesde de heer Wilson. Hij zou dan als proeve van zijn dramatisch talent maar tien regels geven, dan kon- 't publiek toch welhooren „dat hij 'tkon." Dit nu was zoo hoogst dramatisch, dat aan 't eind van die tien regels een echte, ronde lach weerklonk. Die Overwintering is een geliefkoosde prooi, voor wie de zonde begaan van voor te dragen. Spreker heeft liet op vele manieren hooren doen, door een jonge dame, door een oude tante, door een schooljongen, door een eerzaam Nutsspreker uit de Streek, en hij deed dit alles voor zijn hoorders na, die onophoudelijk hartelijk lachten; vooral de wijze waarop de schooljongen die tien regels opzei, waarin men duidelijk hoorde dat hij telkens een aanloop nam, om over den moeilijken berg heen te komen, oogstte veel bijval. De heer Wilson vond een dankbaar gehoor. Telkens werd hij toegeklapt en toegestampt, en hij kan er van verze kerd zijn, dat zyn publiek hem gaarne terug zal zien. Ook deze bijeenkomsten zijn thans voor het seizoen afgeloopen. Het Bestuur van Weten en Werken was het dezen winter alweer gelukt zich te verzekeren van een reeks van dertien Sprekers, een getal, ook door het gehalte, benijdenswaardig. Het Be stuur kon daardoor aan elk wat wils geven. Steeds werden wij in de gelegen heid gesteld om de namen der Sprekers acht dagen van te voren mede te deelen, maar het is ons voorgekomen dat dit nimmer invloed heeft gehad op de goede opkomst; steeds bleek het zaaltje te klein. Weten en Werken is dus ook dezen winter voor de bezoekers tot nut en genoegen geweest en dankbaar is van I de gelegenheid gebruik gemaakt om zich op velerlei gebied te ontwikkelen, den lust tot nadenken aan te wakkeren en alzoo mede te werken in het belang van het algemeen welzijn. Het is daarom, dat Weten en Werken den steun van allen, die het wel meenen met de algemeene ontwikkeling van den arbeidenden stand waartoe de bezoekers behooren, te volle waardig is. Bij Faures begrafenis zijn toch nog honderd tachtig personen gearresteerd wegens beleediging, onder hen behooren- de députés Deroulède en drie andere afgevaardigden. De eerste was weer ver bazend woelig en het zal hem misschien goed doen eens een paar kalme dagen te hebben. In onze ooren klinkt het getal arrestanten hoog, de Fransche bla den echter achten het van minder be- teekenis. De opstootjes schrijft men toe aan de Ligue des patriottes en de an tisemieten. De vier afgevaardigden had den toespraken willen houden en toen hun dit werd belet, vervielen zij in andere strafbare feiten, waarover zij zich nu zullen moeten verantwoorden, als de Kamer daartoe verlof geeft. Dit verlof is door de Kamer verleend met eene mooie meerderheid, ongeveer drie tegen een. In verband met royalistische bewe gingen heeft de politie te Parijs uitge strekte huiszoekingen doen plaats hebben. Er is ook gevonden een brief van Ester- hazy, bevattende een soort program van actie. Uit Atjeh wordt thans de dood van Toekoe Oemar bevestigd en zijne begrafe nis gemeld. Zijne benden werden door onze troepen herhaaldelijk uiteen gedre Aangaande de gewoonten van hoogge plaatste personen wordt het volgende medegedeeld Keizer Wilhelm II slaapt allijd op een bed zooals door de onderofficieren ook in gebruik is. Alleen de beddelakens zijn van fijner linnen. Hij gaat om elf uur naar bed, staat regelmatig 's morgens om vijf uur op. Zijn slaap is onrustig. Koningin Victoria gaat zeer laat slapen, ofschoon zij betrekkelijk vroeg naar bed gaat, nl. om tien uur. Een hofdame leest haar voor totdat zij in slaap valt. Ter wille van de schrijvers zullen wij de na men der werken, die zij zich laat voor lezen, maar niet noemen. Zij slaapt kalm doch kort. Koningin Wilhelmina begeeft zich on geveer 11 uur ter ruste en staat vroeg op. Evenals haar vader doet zij s' morgens een wandeling door het park en bezoekt de stallen. Zij slaapt vast. Koning Leopold II gaat zeer Iaat naar bed en brengt de helft van den nacht door met werken en lezen. Hij slaapt op een zeer eenvoudig bed. De Czaar slaapt bijna niet en toch is hij een liefhebber van lang te bed te liggen. Hij staat laat op, ten minste wanneer geen dringende zaken hem roepen. Hij houdt niet van de donkerte. Zijn slaap kamer wordt evenals een ontvangkamer steeds verlicht. Hij neemt chloral in tegen de slapeloosheid. De Sultan Abdul-Hamid wie zou 't geloofd hebben slaapt rustig zonder benauwende droomen, gelijk een kind. Niets dat ooit zijn slaap verstoort. Het bericht dat de ballon van André met de lijken der drie luchtreizigers in Noordelijk Siberië door Tungusen zouden gevonden zij n, wordt tegengesproken door de Russische regeering op wier last een onderzoek was ingesteld. Toch is de hoop dat de reizigers nog in het land der levenden zouden verkeeren, zeer gering. Het is zeer waarschijnlijk, dat men nooit weer iets van André verneemt. Bij het Pruisische Heerenhuis hebben drie heeren een voorstel ingediend strekkende om aan niet meer school gaande jongelieden tot hun achttiende jaar het bezoeken van koffiehuizen te verbieden en de gemeenten op te dragen, met steun van subsidie uit de schatkist, deze jonge lieden van passende uitspan ningen op Zon- en feestdagen te voorzien. Van de negentien sollicitanten naar een plaats van snelschrijver in de Bel gische Kamer zijn zestien afgewezen, omdat zij geen Vlaamsch kenden. De sultan van Oman had aan Frankrijk een kolenstation afgestaan. Nu ontvangt die sultan van Engeland jaarlijks eene subsidie, waardoor hij wel genoodzaakt was om op bevel van Engeland zijn gegeven woord in te trekken, zooals hij dan ook heeft gedaan. In hoeverre dit nieuwe feit, na Fasjoda, gevolgen zal hebben, is niet te voorzien, maar de Fransche bladen vinden het een ernstig bericht. Intusschen moet Engeland al van het einde der vorige eeuw rechten op Osman hebben, waartoe wel zal behooren, dat de sultan geen verbonden mag aangaan met vreemde vorsten, of zijn grondgebied of een deel ervan mag vervreemden.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlemsch Advertentieblad | 1899 | | pagina 1