HAARLEMSCH
Eerste Blad.
No: 40.
Uitgave van DE ERVEN LOOSJES, Gedempte Oudegracht 88. Eenentwintigste .laargang.
144
met AMSTERDAM.
van ZATERDAG 20 Mei 1899.
Ned. Vereen, tot bevordering
van Zondagsrust.
N ieu wsberichten
TELEPHOONNUMMÏX
TEI.EPHONISCHE VERBINDING.
ABONNEMENTSPRIJS
Per drie maanden—,25.
franco p. post —,40.
Afzonderlijke nommers 3 centen per stuk.
PrQs per Advertentie van 1-5 regeli f 0.25, elke regel
meer 5 cents, groote letters naar plaatsruimte.
VERSCHIJNT:
Dinsdag: en Vrijdagavond.
Advertentiën worden aangenomen tot DINSDAG en VRIJDAG des middags ten 12 ure, die alsdan zoo mogelijk nog worden geplaatst.
Doet Uwe inkoopen liefst niet
op Zondag. Waarom zoudt gij
geheel onnoodig de Zondagsrust
van anderen storen?
Het Bestuur der Afdeeling.
Eerste Kamer. Maandagmorgen is
de Kamer bijeen gekomen tot hervatting
harer werkzaamheden. Ingekomen waren
verschillende missives, waaronder de
mededeeling van het overlijden van Jhr.
F. X. J. van Nispen tot Pannerden,
aan wiens nagedachternis door den
"Voorzitter werd hulde gebracht. Mede
deeling werd voorts gedaan van de laat
stelijk door de Tweede Kamer aangeno
men wetsontwerpen. De vergadering
werd verdaagd tot den volgenden dag.
Dinsdag was aan de orde het wets
ontwerp tot wijziging van art. 109 van
het Indisch Regeerings reglement.
Gelijkstelling van Japanners met Euro
peanen in Ned. Indië). De heer van Asch
van Wijck bestreed het ontwerp als
onnoodig en als strijdig met de belangen
van inlandsche Christenen. De heer Roëll,
hoewel vóór gelijkstelling, ontkende, dat
het handelstraktaat met Japan daartoe
zou verplichten. Hij zou echter vóór
stemmen met het oog op Indiesche
handelsbelangen. Hij sprak de hoop uit,
dat de Min. duidelijk zou doen uitkomen,
dat dit voorstel is gedaan als blijk van
waardeering van Japan en in het belang
der goede verhoudingen, sedert eeuwen
bestaande. De heer Pijnacker Hordijk
oordeelde, in weerwil van zijn beden
kingen, verwerping bezwaarlijk. Zóó
ook de heer Brandsen v. d. Zijp, die
echter vroeg, wanneer voorstellen tot
ïegeling van de rechtspozitie van inland
sche Christenen te wachten zijn. De Min.
van Kol. verdedigde de wijziging van
het Regeeringsreglement, terwille van
een afdoende regeling der zaak, welke
de Min scheidt van de regeling der
pozitie 'van inlandsche Christenen, waar
over het Hooggerechtshof advies heeft
uitgebracht, dat thans berust bij den
Raad van Indië, maar spoedig den
Goeverneur Genei aal zal bereiken. De
Min. beloofde de regeling zooveel mogelijk
te zullen bespoedigen. Het ontwerp werd
aangenomen met 40 tegen 4. Daarna
was aan de orde het ontwerp betreffende
de Indiesche Paketvaart. De heer Pijn
acker Hordijk zou tegen stemmen, alleen
omdat 7 jaar vóór den afloopenden
koncessie onderhandeld is over eenelO
jarige verlenging. Spreker meende ook
dat de Staat niet voldoende voordeel
heeft van dit kontrakt. De heer Fransen
van de Putte betoogde, dat steun gege
ven was aan een kontrakt met de Kon.
Paketvaart-maatsch. uit vrees dat bjj
uitbesteding de stoomvaartlijnen in In
dië in Engelsche handen zouden komen.
Spreker wees op het groot belang
van eene nationale paketvaart tusschen
de Indiesche eilanden. Zijns inziens is
echter bg dit ontwerp te veel gelet op
verlaging van subsidie, en minder op
het groote belang van verlaging der
tarieven. De Min. van Kol. verdedigde
krachtig het ontwerp, waardoor volgens
hem zoowel de belangen der schatkist,
als ook het verkeer in den Indieschen
archipel zullen worden bevorderd. Het
ontwerp werd aangenomen met 38 tegen
2 stemmen.
Dinsdagnamiddag werd uit Johannes
burg per telegraaf bericht, dat daar
Dinsdagochtend zeven personen in hech
tenis zijn genomen, beschuldigd van
hoogverraad en tevens, dat dit bericht
door den staatssecretaris bevestigd werd.
Zij werden per extratrein naar Pretoria
overgebracht. De namen der gearres
teerden klinken zeer Engelsch.
Medegedeeld wordt, dat er zeer be
zwarende papieren zijn gevonden en er
nog meer arrestaties verwacht worden.
De inhechtenisnemingen moeten ge
schied zijn door middel van een speurder,
die zich bij de beweging had aangesloten.
Nader wordt bericht, dat de gearre
steerden geen officieren zijn, hoewel zg
wel in Engelschen dienst zijn geweest.
Reeds lang moet de Transvaalsche
regeering kennis gedragen hebben van
het feit, dat er gecomplotteerd werd en
een korps werd aangeworven, dat reeds
eene sterkte van omstreeks twee duizend
man telde. De Britsche gezant heeft
Kruger zijn leedwezen betuigd. Het
bestuur der South African League weer
spreekt de geruchten als zoude het met
het complot bekend zijn.
Volgens beëedigde verklaring van drie
Engelschen was het plan het fort te
Johannesburg in bezit te nemen en te
houden tot dat de Engelsche troepen
uit Natal zouden gekomen zijn. Een
der gearresteerden verklaarde te hande
len volgens directe instructies van den
Engelschen Minister van Oorlog.
Wat de Transvaalsche regeering in
deze zal doen is een open vraag. Of zij
zoo lankmoedig zal zijn als in 1895 met
Jameson mag betwijfeld worden, en hoe
de Engelsche minister zich uit de zaak
zal redden, als hij er in betrokken is,
verlangt men zeer te weten.
Een der Engelsch Afrikaansche
kranten moet al de veronderstelling
hebben uitgesproken dat het geheele
komplot door Kruger en zijne mannen
is voorgewend, doch hiervoor kent men
Kruger te goed.
Aan de bewering omtrent de opdracht
van den Engelschen minister van Oorlog
hechte men uit den aard der zaak weinig
waarde. Welk politiek man zou op deze
wijze te werk gaanZelfs de Transvaal
sche regeering kan de verklaring niet
ernstig opgevat hebben.
Reeds hebben Engelsche bladen uit
gemaakt, dat geen der zes gearresteerden
Engelsche officieren of oud-officieren
zijn. Inmiddels zou men mogen meenen
dat er meer achter zit dan een dol plan
van eenige mannen zonder naam en
zonder invloed. Nog steeds is er sprake
van meerdere arrestaties.
De Engelsche pers neemt de zaak als
heel licht opdat is dan ook het beste
wat zij in dit geval doen kan. Zg
vinden het al heel mooi, dat er geen
officieren bij zijn of zij 't jammer
vinden, dat landslieden verdacht worden
van hoogverraad verneemt men niet.
Donderdag te twee uur is de Vredes
conferentie door onzen minister van
Buitenlandsche Zaken namens Hare Ma
jesteit de Koningin met eene korte rede
geopend, waarna de Heer Staal, ver
tegenwoordiger van den Czaar, op uit
nodiging van de Conferentie het voor-
zitterschap aanvaardde. Tot ondervoor
zitter werd benoemd Jhr. Mr. van Kar-
nebeek, afgevaardigde van ons land. Het
eere voorzittersschap werd aangeboden
aan den Heer De Beaufort. Medegedeeld
wordt, dat toch nog gelegenheid is
gevonden om de pers toe te laten, wel
niet in de zaal maar in den koepel,
maar, het congres besloot de beraadsla
gingen geheim te houden, waaruit volgt
dat de toegang alleen verleend is voer
de openningszitting.
In den Haag werd Donderdag druk
gevlagd.
De Duitsche pers is zeer kalm gestemd
omtrent de resultaten der Conferentie
Het eene blad noemt het eene bijzondere
eer voor den Czaar, haar te hebben
bijeen geroepen, het andere ziet er een
poging in die tot niets lijdt, weer een
ander vindt haar niet te vergeefsch,
reeds omdat de vertegenwoordigers den
oorlog willen verklaren aan den oorlog.
Een socialistisch blad ziet er een dui-
velschen toeleg van den Czaar in en be
schouwt het samenzijn met wantrouwen.
Nog een blad drijft er den spot mêe,
dat de pers is buiten gesloten.
Uit Friesland schrijft men:
01 ze blijvend zal zijn weten we niet,
maar zeker is het, dat er in de malai
se, die langen tijd in het boerenbedrijf
bestond, in den laatste tijd een gunstige
verandering gekomen is. Het vee is in
dezen voorzomer duurder dan het sedert
jaren is geweest, wat een gevolg is van
de zeer ruime hooioogsten van de drie
laatste jaren. Bij nagenoeg alle boeren
is nog een groote voorraad oud hooi
aanwezig; het gebeek daaraan noopte
vroeger velen een gedeelte van hun vee
in het voorjaar te verkoopen.
Nu is dit het geval niet in de min
dere aanvoer van vee op de markten is
oorzaak van de aanmerkelijk veel hoo-
gere prijzen, die vooral voor runderen
worden besteed. Ook dit jaar belooft
bovendien een goed hooijaar te zullen
wordenalthans bij de eerste hooiland
verhuurders, die in de vorige week on
der St. Nicolaasga plaats hadden zjjn
zeer flinke prijzen besteed. Ook de zui
velproducten stggen in prijzen, de uit
komsten van den oogst zullen vermoe
delijk eveneens bevredigend zgn.
HAARLEM, 19 Mei 1899.
In onzen Schouwburg komt Maan
dag het Hollandsch Tooneelgezelschap
van het Poleis voor Volksvlijt te Amster
dam met het amusante bekroonde blij
spel »De gevolgen van een Leugen"
gevolgd door de klucht „Jochem Pezel,
wat ben je voor een Ezel".
In beide stukken wordt een rol ver
vuld door den Heer C. Kühn, die gedu
rende het laatste drietal seizoenen ook
voordrachten hield in Weten en Werken,
bij de Maandagavond bijeenkomsten.
Zeer zeker zullen de bezoekers zich ge
noemden heer herinneren.
Velen van deze bezoekers zullen het
wel interessant vinden den Heer C.
Kühn ook eens in het blijspel te zien
Om hen hiertoe in de gelegenheid te
stellen, meende de Directie den entree
prijs voor de gewone bezoekers van
Weten en Werken die deze voorstelling
wenschen bjj te wonen in stalles en
parterre lager te moeten stellen, namelijk
40 cents per persoon.
Zij hebben hiertoe Zondagnamiddag
tusschen twaalf en twee uur hunne
namen op te geven aan den Schouwburg
Jansweg.
Dezer dagen waren wjj in de
gelegenheid de nieuwe caoutchouc-fa-
briek van de Heeren Gebr. Merens aan het
Noorder-Buitenspaarne te bezichtigen.
Achter de oude fabriek, een goede
zestig jaar geleden opgericht door den
Heer Van Geuns, hebben de tegen
woordige eigenaren een nieuw gebouw
doen plaatsen van drie en veertig bij
zeventien meter en dit geheel doen in
richten naar de eischen van den tijd,
met veel licht, veel versche lucht en
veel ruimte. De beweegkracht is stoom,
de verlichting met electrisch booglicht
wat de fabriek, met gloeilicht wat de
kantoren betreft, welk licht geleverd
wordt óf rechtstreeks van de dynamo
óf door middel van accumulatoren.
Het kijkje in de fabriek is zeer loonend.
Onder het geleide van de Heeren Merens
zijn wij in de gelegenheid gesteld het
een en ander in deze mede te deelen.
Eerst de grondstof het caoutchouc,
reeds bekend sedert de ontdekking van
Amerika Het is aanwezig in het melk
sap van sommige planten, welke voor
komen op de eilanden van onzen In-
dischen Archipel, in Brazilië, Mexico
en ook in West-Afrika.
Tot het inzamelen wordt de boom
ingesneden en uit het dan ontvloeiende
melksap wordt het caoutchouc afgeschei-
den.Tegenwoordig wordt de boom geculti
veerd het product dat dan verkregen
wordt, ziet er veel minder onooglijk uit
dan dat, wat de eenvoudige bewerking
door den inlander oplevert. Verschillende
soorten worden aan de fabriek verwerkt.
De geheel vormlooze massa, meestal
vermengd met plantendeelen heeft ver
schillende bewerkingen te ondergaan,
eer zij is omgewerkt, b. v. b. in een
brandslang of een fietsband. Vroeger
werd de massa eerst opgelost; terpentijn
olie was hierbij 0 a- onmisbaar. Tegen
woordig volgt men eene andere wjjze
van behandeling welke meer praktisch
is. Eerst wordt het ruwe product ge
weekt in water, waarna het in de wals
gebracht wordt waar het door die be
werking vele malen te deen ondergaan
gezuiverd en tot zeer dunne platen
gebracht wordt.
Heeft het daar den vereischten graad
van zuiverheid verkiegen, dan komt het
in den mengwals, waar er zinkwit,
zwavel en kleurstof in gebracht wordt.
De thans nog kleverige massa wordt
vervolgens met behulp van allerhande
vernuftig gevonden machines verwerkt
tot alles wat men van elastiek maken
kan van het dunste ringetje tot den
buis van de grootste afmeting, inge
sloten den wiel- en fietsband.
Het slotproces waaraan de voor
werpen worden onderworpen is het
vnlcaniseeren, men zou het misschien
het hardingsproces kunnen noemen. De
zwavel, bg vroegere bewerkingen in
het caoutchouc ingewerkt, wordt hierbij
onder hoogen warmtegraad en hoogen
druk innig met de stof verbonden, het
toont na die bewerking andere eigen
schappen; b.v.b. het is niet meer kleverig
en bezit veel meer elasticiteit dan het
ongevulkaniseerde.
De toepassing van caoutchouc wel
