In cn om Haarlem's
Collegium Medico-
Pharmaceuticum.
FRAGMENT
M. G. W.
3)
XVII
Sullen geen Apothekers vermogen,
eenige Medicamenta composita van
buyten ofte andere steden te halen
en alhier te verkopen, op poene,
van soo menigermael, als sij daer
in achterhaelt sullen worden, 't tel
kens ten behoeve van het Gilde te
verbeuren een som van 25 guldens.
XVIII
Yder Gilde-broeder, als mede Gilde-
zuster, als Weduwe Winckel houden
de, sal eens des Jaers op St. Lucas-
dagh aen Dekens ende Overmannen
ten behoeve van het Gilde betalen
een somme van 3 Guldens, de Keur
en Hooftmannen, in die tijt aen zijnde,
daer van exempt.
XIX
De Gilde-broeders ofte Zusters
gesamenlijck ofte yder in het parti
culier, daer toe verzocht ende geci-
teert zijnde, sullen gehouden zijn, op
de Gilde-Kamer ter gestelder uure
te compareren, op de boete van 12
Stuyvers voor de eerste-mael en voor
de tweede-mael 24 Stuyvers; ten
ware bij Sieckte ofte absentie buyten
de stadt genoegsame reden van haer
afzijn konde gegeven worden, 't Wel-
cke ook plaets sal hebben in hare
Dienaers, 't zij Meester ofte Leer-
knechtswelcke sij gebonden sullen
sijn, promptelijck uit het selve te
vorderen.
XX
Sal niemant dor Gilde-broeders
ofte Susters, mede den Meester ofte
Leer-knechts, Dekens en Overmannen
t' samen, 't zij onder het visiteren
der Winckels ofte anders, in Collegie
bij elkander zijnde vermogen te af
fronteren, injureeren ofte qualijck
toe te sprcecken, op de boete van
12 Guldens tot profijte deser Gilde;
maer ter contrarie sullen sy alle
gehouden zijn denselven alle behoor-
lijck Respect toe te dragen, ende
haer sonder eenige tergiversatie op
alle het geene vereyscht sal werden
prompte oplossingh en aanwijsinge
te doen.
Soo sal oock niemant dezer Gilde
iemant sijner Gilde-broederen vermo
gen te injureeren, het zij met Woor
den ofte Wercken, op proeve van
arbitraire Correctie, gestelt ter dis
cretie van Dekens ende Hooftmannen
deser Gilde.
XXI
De Weduwen der overledene Apo-
theeckers sullen hare Winckels met
een Meesterknecht, die op een be-
quame plaats bij een en deselve
meester zijn Leerjaren voldaen heeft,
en dan door Dekens en Overmannen
geëxamineerd ende bequamen gevon
den, vermogen te continuëren mede
nevens den Meester-knecht een Leer
jongen te setten, tot soo lange het
haer sal believen, ofte dat sij haer
ten anderen Huwelijcke quame te
begevenmits sij voor het Examen
harer Meesters-knecht t' elkens sal
hebben te betalen, indien hij een
Medicine Doctors ofte Apothekers
Soone ware, ses Guldens, een Bur
gers Soon twaalf ende, indien hij van
buyten in quame 24 Guldens; doch
indien sij hare Winckel quame te
verkopen ofte uyte neeringe te schey-
den, sal sy daer na geen Winckel
weder mogen opsetten.
XXII
Een Meester-knecht sal, ter saecke,
als voren, geëxamineert en bij Dekens
ende Overmannen geadmitteerd zijn
de, sig op geen andere Winckel in
deze wegen vervoegen, voor en alleen
sijn Huurtijdt, met de Weduwe aen-
gegaan, geexpireert zijYeel min
binnen den tijt van sijn Verbant
met haer voor sig selven Apothekers-
Winckel op te setten.
XXIII
Selfs met des Apothekers Weduwe,
waer hy by woont, naderhant komende
te trouwen, ofte oock wel haer Winckel
overnemende, sal hy, niet-tegenstaen-
de boven-gemelde ondersoek, gebon
den zijn, van nieuws af syn Tentamen
en proef te doen voor Meester; gelijck
hy oock sal moeten doen, indien hy
na dien tijt de Winkel voor sigh
selven soude willen opsetten: Wel
punctuelijck in desen sig te reguleren
hebbende na alle het gunt, rakende
het Tentamen en Examen, hier boven
jn verscheyde Articulen gestelt is.
XXIV
Sal yder Meester-knecht, van buy
ten inkomende, gehouden zijn, binnen
den tydt van 14 dagen nae het ingaen
sijner Dienst sigh te praesenteren
aen den oudsten Hooftman deser Gilde,
om sijn naam in 't Gilde Boeck op
den eersten Dingsdag der naestvol-
genden Maent (wanneer Dekens en
Overmannen soo wel daertoe, als
oock tot andere taken, hebben te
vaceren) te doen registrerenmits
daer voor betalende ten profyte des
Gilts een Gulden en 10 Stuyvers:
voor 't welke de Meester nevens hem
gehouden sal zijn te caveren.
XXV
Sullen geen Meester-knechts tot
het Tentamen en Examen voor Mees
ter toegelaten werden, voordat zy
behoorlijcke blijck sullen gebracht
hebben, van te voren by een Meester
ter bequamer plaetse drie achter-een-
volgende jaren trouw gedient te heb
ben, en dan noch twee achter-een-
volgende jaren by een deselve we
duwe alhier ter stede gestaen, ten
ware bij overlyden, verhuwelycken of
uytscheydingh des soodanigen We-
duws sy de resterende Jaren by een
andere Meester ofte Weduwe quamen
te voldoen. Rakende dit articul allee-
nig zoodanige knechts, welcke op
Weduwen komen te woonen.
XXVI
Niemant sal mogen aennemen een
knecht, die by een ander Apotheker
in dese stadt verbonden sy ook geen
knechts vermogen haer te verhuuren
gedurende den tijt van haer verbant,
tenzy den Apotheker, waer aen de
knecht verbonden is, hem ontslaende,
daerin consentere met genoegsaem
schriftelijck bewys; op poene, dat den
Apotheker, in dier voegen eens an
ders knecht aennemende, ten voordeele
deser Gilde sal verbeuren 12 Guldens,
ende de Knecht, te quader trouw sig
alsoo verhurende, 10 Guldens.
XXVII
Alle nieuwe aenkomelingen, schoon
het oock soonen van Apothekers wa
ren, sullen haer by den outsten
Overman van het Gilde hebben aente
geven, om ter gesetter dage op de
Gilde-kamer haer te doen aentekenen
in het Register der Leerlingen, mits
daervoor betalende drie GuldensSijn
leertydt van vier jaren geexpireert
zynde, sal hy by Dekenen ende
Overmannen hebben te versoeken eon
behoorlijke Leer-brief, die door haer,
benevens sijne Meester, sal moeten
geteykent werden, en daer voor be
talen, indien hy een Medicinae Doc
tors ofte Apothekers soone is, 2 Gulden
10 Stuyvers, een Borger 5 Gulden
en een vremde 10 Gulden ten behoeve
van desen Gilde: Een Meester, dese
brief alleenig teykenende en daer op
de Knecht latende vertrecken ende
sijne goederen volgen, sal verbeuren
6 Guldens, doch, indien de knecht
wilde vertrecken sonder Diploma naer
een andere Plaets, sal de Meester in
sulcken gevalle van die Boete bevrijt
wesen, en die knecht in toekomende
geen Diploma mogen praetenderen
maer van alle rechten versteken blij
ven, die hem daer door aengebracht
hadden kunnen werden.
XXVIII
So een Leer-knecht binnen de tijt
van vier jaren in weerwil van sijn
Meester sonder genoegsame ende
bondige reden quam weg te lopen,
oock een Meester-knecht, sonder toe-
latinge eenige tijt ofte altoos achter
ende uyt de Winckel te blijven, sal
den eersten derselver ofte sijne ou
ders ofte Voogden gehouden zijn,
promptelijck het geheel ofte restant
der gecontracteerde ende voor vier
jaren beloofde Penningen te voldoen
De andere te verbeuren (indien haer
die mochten belooft zijn) haer verdien
de penningen ende daer-en-boven de
somme van twaalf Guldens ten pro
fijte deser Gilde't welck oock plaetB
grijpen sal, wanneer sy door quade
comportementen genootsaeckt zijn
te vertrekken doch in soo een gevalle
sal het staen ter arbitrage van Dekens
en OvermannenDe Meesters sullen
gehouden zijn, hare goederen in os-
tagie soo lange te bewaren.
XXIX
Sal geen Leer-jongen ofte Meester
knecht by een Apotheker ofte zijn
Weduwe hier ter Stede verhuurt
werden, tenzy het geschiede door de
Gilde-Knecht ofte anders, of de Gilde-
knecht sal komen te genieten een
Gulden tien stuyvers; doch bij foute
van succes omtrent sijn besteding
alleenlijck tien stuyvers: Een soon
van een Apotheker, schoon oock bij
sijn vader leerende, sal terstont na
sijn inschrijven aen de Gilde knecht
te betalen hebbon vijftien stuyvers;
by een ander Meester hier ter Stede
sullende overgaen, gelijck somme.
XXX
Sal geen Doctor ofte Licentiatus
Medicinae selfs de Pharmacie geleert
ofte niet geleert hebbende, vermogen,
eenigerhande Medicamenten, 't zij
simple ofte gecomponeerde, publijck
ofte heymelijk te verkopen ofte uyt
te leveren, veel min sijne ofte andere
ordonnantiën gereet te mnecken ofte
door andere ten sijnen huyse te doen
gereet maecken, maer gehouden zijn,
sijne ordonnantiën bij een publijck
apotheker, alhier geadmitteert, te
eenden ende aldaer te laten gereet
maekenen geensints aen eenige
Patiënten yets te ordonneren, als bij
schriftelijcke Ordonnantie, op poene,
contrarie doende, voor d' eerBte-mael
te verbeuren de som van vijftien
Gulden, de tweede mael dertig en
de verdere reysen naer exigentie
van saken gemulcteert te worden.
XXXI
Sal geen Apotheker, die openbare
Winckel hout, schoon hij oock een
Diploma Mcdicum hadde, te gelijck
mogen practiseren als Doctor ofte
Licentiatus Medicinae; geen waters
besien, Pols tasten, ader laten, op
eygen ordre doen clisteren, purge
ren ofte eenige andere soorten van
jjedicamenten 't zij externa ofte in-1|
terna, buyten dat Voorschrift des
Doctors ingeven, appliceren ofte doen
appliceeren, van eenige Siecken ver
mogen te gaen visiteren, op poene,
als in het voorige Articul is uytge-
dacht; nochtans, dat hy al sulcke
simple ende gecomponeerde Medica
menten, als hem bii eygen name
mondeling ofte schriftelijck ten sijnen
huyse mocht geeyst worden, vrij ende
onbeschroomt sal mogen verkopen.
XXXII
Sal geen Drogist, Kruydenier,
Banquetwercker, Commenyhouder,
Wijn ofte Brandewijn verkopers,
nochte iemant buyten dezen Gilde
vermogen te verkopen ofte te leve
ren eenige Medicamenta Composita
't zij PurgantiaAlexipharmaca, Nar-
cotia, Mercuralia, Antimoniata, ge
lijck ook geen saff'raen, Kreeftsoogen,
Senebladen, Slaepbollen, etc nochte
oock eenige Poeders, Pillen, Poppen,
Drancken ofte andere vermengelin
gen naer eenige Medicament gely-
ckende, soo wel hier ter stede, als
elders, toegestelt, op de Boete, van
voor de eerste-mael daer voor te
verbeuren drie Guldens, de tweede-
mael ses Guldens en de derde-mael
na exigentie van saken gehandelt
te werden behalven dat een Drogist
alleenig Simplicia en geensints Com
posita bij groven Gewichte soude
mogen verkoopen.
XXXIII
Sullen geen operateurs, Meesters,
Meesteressen, Quaksalvers ofte der-
gelycke Marckt-volgers op de Marck-
ten noch langs de straten, nochte in
eenige Huysen, nochte Herbergen
vermogen te verkopen ofte uyt te
leveren eenige Poeders, Confectien,
Quinta Essentien, Extracten, Simple
ofte gecomponeerde Oliën, Balsemen,
Pillen, Pleysters, Salven ofte eenige
andere diergelijcke Medicamenten,
uytgesondert alleen op de St. Jans
Marckten, als wanneer deselve Ope
rateurs, Meesters, Meesteressen en
Quacksalvers daer toe noch alvooren
sullen moeten versocht en geobti-
neert hebben behoorlijck Consent ende
schriftelijcke Authorisatie van de
Heeren Burgemeesteren alles op
poene van voor de eerste-mael ten
profijte van desen Gilde te verbeuren
een somme van 3 Guld., en verder
na exigentie van saken gemulcteert
te werden.
XXXIV
Verder, op dat deze ordonnantie en
Keuze deser Gilde wel geobserveert
en in goeden ordre gehouden mochte
werden, sullen over desen Gilde ge
stelt werden een Deken en vier
Hooftluyden, zijnde drie Doctoren
ende twee Apothekers, welcke twee
jaeren aen den anderen sullen moe
ten dienen, als wanneer een Deecken
en twee Hooftluyden sullen moeten
afgaen.
XXXV
Dekens en Hooftmannen sullen
jaerlycks op St. Lucasdagh met
meerderheydt van stemmen in plaetse
van den afgaenden Deken nomineren
een dubbelt getal van Doctorenende
in Stede des afgaenden Hooftmans
een dubbelt getal uyt de Doctoren en
Apothekers, in dese nominatien ter
handen van de Ed. Gr. Achtb. Heeren
Burgemeesteren stellen, om naer haer
Ed. Achtb. welgevallen weder een
Deken ende Hoofdmannen t'eligeeren
sullende de afgaende een jaer daer
na weder nominabel zyn.
Wordt vervolgd).
Gedrukt bq DE ERVEN LOOSJES, te Haarlem.
