HAARLEMSCH
Eerste Blad.
No. 87
Uitgave van DE ERVEN LOOSJES, Gedempte Oudegracht 88. Eenentwintigste Jaargang.
144
met AMSTERDAM.
van WOENSDAG 1 November 1899.
TELEPHOONNUMMÏI
TELEPHONISCHE VERBINDING
ABONNEMENTSPRIJS
Per drie maanden—,25.
franco p. post—,40.
Afzonderlijke nommers 8 centen per stnk.
Prijs per Advertentie van 1-5 regels f 0.25, elke regel
meer 5 cents, groote letters naar plaatsruimte.
VERSCHIJNT:
Dinsdag- en Vrijdagavond.
Advertentiën worden aangenomen tot DINSDAG en VRIJDAG des middags ten 12 ure, die alsdan zoo mogelijk nog worden geplaatst.
TRANSVAAL.
Als bijvoegsel van het Haariemsch
Advertentieblad van 1 November ont
vangen onze geabonneerden een extra
bijvoegsel in verband met de groote
kwestie die thans geheel de wereld
in spanning houdt, de Engelsch-Zuid-
Afrikaansche oorlog.
Op den voorgrond treedt de groote
Paul Kruger, de President der Trans-
vaalsche Republiek.
Van vaderszijde afstammende van een
der vroegste kolonisten familién, van
moederszijde van Fransche afkomst,
heeft Kruger van kindsbeen af een
leerschool van lijden en strijden door
kropen, welke hem volkomen vertrouwd
deed worden met de behoeften van zijn
volk. Zjjn praktische zin, zijn helder
verstand hebben hem gebracht tot het
hoogste te bereiken standpunt in zijn
land.
Steeds werkzaam om zich en zijn
volk te ontworstelen aan Engelsche
invloeden, welke zich meer deden ge
voelen naarmate de rijkdom van den
Transvaalschen bodem meer bekend
werd, was hij niet te bewegen tot het
denkbeeld aan de bevolking van Wit-
wateriand een eigen bestuur te verleenen.
Daar toch waren de goudvelden, waar
van de Transvaal zijn belasting trok,
daar waien de meeste Engelschen. Van
dien tijd af nam de zucht tot inmenging
van Engeland in het binnenlandsch
bestuur steeds toe, tot men geheel in
strjjd met de bestaande overeenkomsten
eischen stelde, waaraan Kruger niet
mocht voldoen en waarvan de tegen
woordige toestand het gevolg is.
Kruger werd geboren den 25 October
1825 in het Kaapsche district Colesberg.
In 1836 trok zijn vader over de Dra-
kensbergen, met nog andere trekkers,
waar zij den grondslag legden tot de
Kaapkolonie Natal. Voor Engeland daar
in 1842 de hand op legde was Krugers
familie reeds naar Vrijstaat vertrokken.
In 1839 bevond hij zich in de Transvaal.
Aan zijn trekken kwam geen einde voor
hij zich op rjjpen leeftijd te Pretoria
in het Staatsbestuur begaf.
In verschillende rangen heeft Kruger
zijn land gediend; steeds onder toene-
menden toevloed van Engeland brak in
1884 met dat rijk een oorlog uit waarvan
na de beslissende overwinningen der
Boeren bij Majuba en Lang-Nek, de
vrede gesloten werd, maar de Koningin
Suzerein bleef; zelfbestuur werd toege
staan, maar niet met betrekking tot het
buitenland of de inboorlingen, welke
overeenkomst in 1884 vervallen is.
Voor de betrekking van Staatspresi
dent werd hij benoemd in 1885.
Zjjn loopbaan als zoodanig wijst steeds
terug op ontwikkeling der republiek,
wel vasthoudend aan oude beginselen,
maar toch ook overeenkomstig de nieu
were eischen.
Toen de goudnijverheid een aanvang
nam heeft Kruger gezorgd, dat zijn land
een billijk aandeel kreeg van de schat
ten, door vreemden, voornamelijk En
gelschen aan den Transvaalschen bodem
ontwrongen, maar steeds heeft hij het
daarheen trachten te leiden, dat door
de mijnbevolking geen veranderingen
werden gebracht in het bestuur van
den Staat.
Dat de thans vier en zeventigjarige,
doch nog krachtvolle man, de bevestiging
van de rechten der Transvalers als zelf
standig, geheel onafhankelijk volk nog
moge beleven.
Een grooten steun heeft Kruger steeds
gevonden in zijn gewezen Staatssecre
taris Dr. W. J. Leqds, Gezant van de
Zuid-Afrikaansche Republiek en den
tegepwoordigen StaatsSecretaris Mr.
Reitz.
Bjj dit Driemanschap behoort zonder
twjjf'ei ook het portret van den stoeren
generaal Joubert, Bevelhebber derTrans-
vaalsche troepen. Niet alleen als soldaat
mag hij genoemd worden, ook als man
van de pen behoort hij tot degenen die
als zoodanig de belangen van zijn Land
weet te verdedigen. Men herinnere zich
zjjn vlugschrift, opgedragen aan Konin
gin Victoria, over de lijdensgeschiedenis
van de Hollandsche Kaapbewoners onder
Engelsche heerschappij.
In Natal heeft hij te rekenen met
generaal Forester Walker, bevelhebber
der Engelsche troepen in Natal.
Naast deze krachtige persoonlijkheden,
moeten de mannen van de vuist, als
Chamberlain, Engelsch Minister van
Koloniën en Millner, Gouverneur van
de Kaapkolonie, een pover figuur maken.
De eerste als vertegenwoordiger van
uitbreiding der Britsche macht en ten
opzichte van Transvaal geheel niet vrjj-
tepleiten van eigenbaat en zeer on Britsch
betameljjkheid8gevoel is zeer zeker de
groote drijfkracht der Engelsche politiek
in deze. Lang heeft hij ook door middel
van Millner de Transvaal aan den praat
weten te houden, inmiddels de Britsche
krijgsmacht aanvullende en versterkende
en ten laatste door een valsch en leugen
achtig zwijgen de Boeren drijvende tot
de eenige oplossing in deze, den oorlog.
Het Kaartje van het oorlogsterrein
geeft uitvoerige gegevens omtrent plaat
sen wier nainen óf in den oorlog reeds
genoemd of nog zullen vooi komen.
Zaterdag was men te Londen ernstig
ongerust omtrent den toestand te La-
dysmith en het gerucht liep, dat de
Boeren bezit hadden genomen van den
spoorweg Ladysmith Colenso. Is dit
waar, dan zijn de Engelschen daar
ingesloten.
Nadere bijzonderheden zijn nu ook
bekend over den terugtocht van gene
raal Yule uit Clencoe. De berichten
melddeD, dat die prachtig gelukte, maar
een terugtocht was het toch.
Zooals te verwachten was, bij de
houding der anti-oorlogsgezinde partij
wordt de oorlog gecritiseerd. Minister
Roseberry heeft aangeraden de critiek
te laten rusten tot na afloop van den
oorlog; samenwerking van alle Brit
ten was nu de hoofdzaak. Het Parle
ment is verdaagd. In de troonrede
spreekt de Koningin haar diep leedwezen
uit over den dood van zoovele dappere
officieren en manschappen, gevallen bij
de uitoefening van hun plicht, zij uit haar
dankbaarheid voor de ruime credieten
die toegestaan zijn, en vertrouwt dat
Gods zegen zal rusten op de pogingen
van het parlement en het leger om den
vrede en een goed bestuur in Zuid-
Afrika te herstellen en Engeland's eer
te beschermen.
Een oorlogscorrespondent spreekt van
geruchten over oneenigheid tusschen
Boerenkorpsen. Wij kunnen er niet
aan geloovensteeds hebben de Boeren
de meest heilrijke vruchten geplukt van
Eendrachtelijk samenwerken. Ook zou I
er tweespalt zijn te Bloemfontein, de
hoofdstad van den Vrijstaat.
De gouverneur van Durban in Natal
heeft de landing van alle niet Engel
sche uitgewekenen verboden.
Tegen Dr. Leyds, den Transvaalschen
gezant zijn de Engelschen bijzonder
verbitterd. Men verwijt hem van op
het vaste land van Europa de harts
tochten gaande te maken, door het
verbreiden van valsche feiten aangaande
de oorzaken van den oorlog om zoo
doende een anti-Engelschen zin op te
wekken en te onderhouden.
Hiertegenover staat, dat misschien
niemand beter dan Leyds met den
waren toestand bekend is en de Trans
vaal dus heel wel weet op welke
waarde men een man als Leyds heeft
te schatten. Dr. Leyds is thans te
Amsterdam. Natuurlijk zal men ver
moeden of vaststellen dat Leyds ook hier
aan het kuipen is.
Heel eigenaardig zijn te Pretoria
onder de gevangen genomen Engelsche
officieren ook eenige van het escadron
dat, men zal zich het Engelsche tele-
gram herinneren, zich zoo prachtig had
doorgeslagen. De overwinnaars zouden
dus in het geval verkeeren van door
de vluchtende Boeren te zjjn gevangen
genomen.
Uit Brussel werd vermeld dat de
Boeren thans honderd duizend man op
de been hebben. Kan dit bericht ook
een voorlooper zjjn van Engelschen
tegenspoed, b.v.b. door overmacht be
zweken
Aan Mejuffrouw G. J. Beijnen, hoofd
der ziekenverpleegsters bjj de ambu
lance die Zaterdag naar Afrika vertrok,
heeft H. M. de Koningin-Moeder het
volgende telegram gezonden:
„Bij uw vertrek naar Zuid-Afrika
verzeilen mjjne beste wenschen uende
verpleegsters. Met groote belangstelling
en waardeering zal ik de verrichtingen
volgen der ambulance van het Neder-
landsche Roode Kruis, en van allen die
deelnemen aan de schoone en zelfopof
ferende, maar zoo zware taak die ginds
wacht. Moge op het werk van allen in
ruime mate Gods zegen rusten, en een
gelukkige terugkomst in het vaderland
voor allen zijn weggelegd."
EMMA."
Te Amsterdam had Zaterdag ochtend
de afvaart plaats van het Duitsche
stoomschip Künig, waarmede de ambu
lance en het personeel wordt overgevoerd.
Bjj het afscheid waren vele belangstel
lenden tegenwoordig, en werden vele
hartelijke wenschen voor het welzjjn
der expeditie uitgesproken.
Ook te IJmuiden waren honderden
op den wal tegenwoordig. Eene collecte,
daar en passant gehouden, bracht/103.
op. Onder luid gejuich stak de boot in zee.
Nieuwe, belangrijke berichten omtrent
den oorlogstoestand zjjn Zaterdag noch
Zondag binnengekomen, wel zulke, die
terugwijzen op de plaats gehad hebben
de feiten.
Ladysmith is door de Boeren inge
sloten. De vjjand heeft daar een sterke
macht met veel geschut. Men schijnt er
aan te denken, den watertoevoer af te
snijden. De Engelschen schjjnen dit niet
voorkomen kunnen hebben.
Verder wordt er nog de aandacht op
gevestigd, dat in de sluitingsrede van
het parlement, de Transvaal beschouwd
wordt een deel te zjjn van het Britsche
rjjk, wel wordt dit niet met zooveel
woorden gezegd, maar men leest het
tusschen de regels door.
Er gingen geruchten, als zouden
Engelsche artillerie-zaken, leeftocht en
troepen, te Durbun ingescheept, tus
schen de stad en Pietermaritzburg door
de Boeren onderschept zjjn. Engelsche
berichten zwijgen er over, wel van een
treffen waarbij de Boeren tweehonderd
dertig man aan dooden en gekwetsten
verloren. Mafeking schjjnt door de Boe
ren in vlammen geschoten en zou zich
reeds overgegeven hebben.
De houding van de Vereenigde Sta
ten in zake Engeland-Transvaal zal,
naar van gezaghebbende zijde verzekerd
wordt, deze zjjn.
De Vereenigde Staten zullen niet mee
doen aan eenige poging om bemidde
lend op te treden.
Zjj zullen niet meedoen aan eenige
nota om inlichtingen ten aanzien van
Engeland's latere voornemens.
Zij zullen inmenging van Europee-
sche mogendheden beschouwen als een
bedreiging voor het welzjjn van alle
natiën en als storend voor de algemeene
handelsbetrekkingen. Zjj meenen dat
inmenging zou leiden tot een botsing
tusschen de natiën, die alle kwestiën
van nationaal oppergezag zou oprake*
len, machtsevenwicht zou verstoren en
de Chineesche kwestie op het tapijt zou
brengen, bjj welke de Vereenigde Sta
ten groote belangen hebben.
Zjj zullen niet instemmen in eenige
verandering in de tegenwoordige toe
standen in China, zonder beraadslaging,
en zullen het hun plicht achten aan de
poort van China te staan, teneinde daar
den status quo in stand te houden.
Zjj kunnen niet onverschillig zijn ten
aanzien van eenige demonstratie, welke
ook, tot inmenging in Zuid-Afrika door
een natie, die niet rechtstreeks in den
Transvaalschen oorlog betrokken is.
Het blijkt, dat de Transvaalsche op
perbevelhebber, Generaal Joubert, onder
wiens oog als het ware de gewonde
Britsche Generaal Symons te Dundee
overleed, aan diens weduwe een hartelijk
telegram van deelneming heeft gezonden.
De Engelschen zullen nu toch wei
langzamerhand gewaar worden, dat de
Boeren toch niet zulke barbaren zjjn als
hunne bladen hen doorgaansafschilderen.
Te Ladysmith zjjn kerken, kapellen,
het Stadhuis en het cricketveld voor
hospitaaldienst ingericht. Een honderdtal
Boeren, die allen vol vertrouwen zjjn
op de overwinning van hun landgenooten,
zjjn er gevangen.
De Engelsche krijgsgevangenen der
Boeren zijn per spoor naar Pretoria
gevoerd.
Een groote volksmenigte wachtte aan
het station den trein op. Bjj het uit
stappen van de gevangenen heerscht
een doodsche stilte, en ook bjj het
marcheeren van den troep door de straten
werd de orde geen oogenblik verstoord.
De gewonden werden naar het hos
pitaal gebracht.
De officieren en manschappen gingen,
onder geleide van burgers te paard,
naar de Renbaan, waar indertjjd ook
Jameson en de zjjnen gevangen werden
gehouden.
De officieren hebben op hun eere
woord verlof gekregen, zich vrijeljjk te
bewegen binnen de omheinde ruimte.
