HAARLEMSOH
PREDIKBEURTEN enz.
No. 6
Uitgave van DE ERVEN LOOSJES, Gedempte Oudegracht 88. Tweeëntwintigste Jaargang.
144
van ZATERDAG 20 Januari 1900.
Ned. Vereen, tot bevordering
van Zondagsrust.
Doet Uwe inkoopen liefst niet
op Zondag. Waarom zoudt gij
geheel onnoodig de Zondagsrust
van anderen storen?
TE HAARLEM
Zondag 14 Januari 1900.
BUITENGEMEENTEN.
N ieu wsberichten.
IÏ1EPHOOÜSOM1IÏI
TELEPHONISCHE VERBINDING
met AMSTERDAM.
ABONNEMENTSPRIJS
Per drie maanden—,25.
franco p. post —,40.
Abonderlijke nommers 3 centen per stuk.
Priia per Advertentie van 1—5 regels f 0.25, elke regel
meer 5 cents, groote letters naar plaatsruimte.
VERSCHIJNT:
Dinsdag- en Vrijdagavond.
Advertentiën worden aangenomen tot DINSDAG en VRIJDAG des middags ten 12 ure, die alsdan zoo mogelijk w>g worden geplaatst.
Het Bestuur der Afdeeling.
Eglise Wallonne.
Dix heures, Mr. Muller
Sainto Cëne.
Gereformeerde Kerk:
Gei Oudegracht.)
Voorm. 10 ure, Ds. Mulder.
's Avonds 5 ure, Ds. Mulder.
Woensdag.
'b Avonds 8 ure, Ds. Ringnalda.
Eben-Haëzer Kerk.
(Klein Heiligland)
Voorm. 10 ure, Ds. Tibben.
'b Avonds 51/, uur, Ds. Tibben.
1MB in i hirrrinitibvrnnrnrrr
Christelijk Geref, Gemeente.
Zuiderstraat
Voorm. 10 ure, Ds. Schotel.
's Avonds 5Vs ure, Ds. Schotel.
(I oensdag.
's Avonds 8 ure, Ds. Sehotel.
Luthersche Kerk.
Voorm. 10 ure, Ds. Wempe.
Nam. 1 ure, Zondagsschool,
's Avonds 6 Va ure, Ds. Poolman.
Kerk der Veroenigde Doopsgezinden
Voorm. 10 ure, Ds. de Vries.
's Avonds 6 ure, Ds. Craandijk.
Remonstrantseh Geref. Kerk.
Voorm. 10 ure, Ds. J. van Loenen
Martinet.
Em. pred. d. Ned. Herv. gem. te 's Gra-
venhage.
Kerk der Broedergemeente.
Voormiddag 10 ure, Ds. de Slocq van
Scheltinga.
Z. D. Baptisten.
Parklaan 17.)
Vrijdag 12 Jan 's avonds 8 ure, Be
spreking van de Profetiën.
Zaterd. vm. 10 ure, Prediking.
Nam. 1'21/s ure, Sabbatsehool.
Baptiste Gemeente.
Lokaal Klein Heiligland 8.
Voorm. 10 ure, Gemengde vergadering.
Nam. 2j£ ure, Zondagschool.
's Avonds 6 ure, Onderl. vergadering,
's Avonds 8 ure, Jongedoehters Ver
gadering.
Dinsdagavond 8Vs ure, Bidstond.
Afdeeling Haarlem van het
Nederlandsch Luth. Genootschap
voor In- en Uitwendige Zending.
Zondagsschool ten 1 ure in de Open
bare school C, Leidsche Vaart.
Waar niets andara vermeld wordt, wordt de
Ned. Hervormde Kerk bedoeld.
Bennebroek.
Voorm. 10 ure, Ds. Gerth v. Wijk Jr.
Beverwijk.
Voorm. 10 ure, geen dienst wegens
vacature.
Nam. 2 ure, Ds. Gonlag.
Voor de kinderen.
Evang. Luthersche Kerk.
Voorm. 10 ure, Ds. Gonlag.
Doopsgezinde Kerk.
Voorm. 10 ure, Ds. Sepp.
Bloemendaal.
Voorm. 10 ure Ds. Knottenbelt
van Haarlem.
's Avonds geen dienst.
Heemstede.
Voorm. 10 ure, Ds. Kuylman.
Avondmaal.
Nam. 21/» ure, Ds. Kuylman.
Dankzegging, Doopsbediening.
(Woensdag
's Avonds 6 Va ure, Ds. Kuylman.
Hillegom.
Voorm. 10 ure, Ds. v. Veen.
Voorbereiding, Avondmaal,
's Avonds 5 ure, Ds. v. Veen.
Houtrijk en Polanen.
Voorm. 10 ure, Ds. Heeringa.
Santpoort.
Voorm. 10 ure, Ds. Kutsch Lojenga.
Spaarndam.
Voorm. 10 ure, Ds. Hulsman.
van Zandvoort.
Velsen.
Voorm. 10 ure, Ds. Klap.
's Avonds geen dienst.
Heide.
's Avonds 5 ure, Ds. Klap.
Zandvoort.
Voorm. 10 ure, Ds. T. Hoog
Em. pred.
's Avonds 6Vs ure, Ds. Hulsman.
Voordrachten in Teylers Stichting.
In de bijeenkomst van Woensdag 17
Januari hield Prof. Dr. P. L. Muller
van Leiden eene voordracht, bestaande
in eene historische schets over den
voortgang der beschaving van Europa
gedurende der thans bijna verloopen
eeuw, hierbij uitgaande van de behoefte
om aan den oudejaarsavond der eeuw
terug te zien op het afgeloopen tijdperk.
Terwijl Europa in het begin der eeuw
zich verheugde in eene reeds gevestigde
beschaving, lag het veld in deze in
Amerika, Afrika en Australië nog zoo
goed als braak, doch sedert den loop
der laatste honderd jaren hebben zij haar
invloed niet kunnen weerstaan, overal
waar zij doordrong ging dit gepaard
met bloed en ellende.
Zuidoost Europa bekwam zjjn bescha
ving uit West Azië en Egypte, de Ro
meinen hulden de Aziatische beschaving
in een Latijnsch kleed, ging er vervol
gens te niet.
Christendom en Islam met hun zeer
verschillend streven herstelden veel,
doch ieder op zijne wijze. Rusland
vormde toen een op zich zelf staand
beschavingsgebied.
In de eerste helft der zestiende eeuw
waren het de Spanjaarden en Portu-
geezen, die door de ontdekking van
Amerika en koloniale vestiging de Euro-
peesche beschaving van dien tijd verder
brachten, en hoewel handel het hoofddoel
was, traden de brengers der beschaving
er ook steeds als rechthebbenden op.
In het laatst der zeventiende eeuw
trok de beschaving met de reis- en
ontdekkingstochten der Nederlanders en
Engelschen naar Azië en den Indieschen
Archipel.
In Zuid Amerika konden de Span
jaarden niet veel voor de beschaving
doen; het klimaat, dat hen den handen
arbeid verbood werkte het tegen, terwijl
dit tevens aanleiding gaf tot het invoeren
van slaven.
In NoordAmerika was het heel anders
Het klimaat leidde hier niet tot slaven
invoer, de pelgrimvaders der Nederlan
ders en Engelschen in de tegenwoordige
Vereenigde Staten aan de kust en. der
Franschen in Canada, Mexico en Califor-
nië voerden hunne beschaving mede.
Nederland koloniseerde de Zuidpunt
van Afrika, doch om goede redenen kon
het moederland voor de beschaving niet
veel doen.
In 't begin dezer eeuw werd buiten
Europa Frankrijk door Engeland over
vleugeld. Spanje verloor op het vasteland
en na den Amerikaanschen vrijheids
oorlog bleven alleen de eilanden onder
den invloed van Europa.
Eerst in 't begin dezer eeuw maakte
Oost Europa zich van de Europeesche
beschaving meester. Lang had het ge
staan vijandig tegenover ons werelddeel.
Het begin van deze eeuw kenmerkte
zich door groote gebeurtenissenuitvin
dingen en ontdekkingen op natuurkun
dig gebied en hare gevolgen en niet in
geringe mate de revolutie. Veten, die
door de laatste gedrongen, in Europa
geen plaats meer vonden, verplaatsten
zich en zoo nam in de eerste tientallen
jaren van deze eeuw de beschaving van
Europa zich een zetel, daar, waarheen
de emigranten heen trokken.
Zoo werd Amerika langs de Missisip-
pi in de eerste heift der eeuw door Eu-
ropeesche kolonisten bezet, maar had ook
de kolonisatie haar hoogste punt bereikt.
Zij brachten het continent van Amerika
tot cultuur, waartoe ook aanleiding gaf
de snel aanwassende bevolking.
Engeland had al de zeewegen in zijn
macht en deed het zijne.
In Europa zelf bleef het Balkan schier
eiland, Turkije, buiten den invloed der
Europeesche beschaving.
Voor Afrika, waar het blanke ras
thans het overheerschende en dus onder
Europeeschen invloed is, zal het de vraag
zijn of Europa van wege het klimaat
aan de eischen zal kunnen blijven vol
doen, tenzij 'iet Inlandsche ras er het
onderspit delft.
Rusland volgt Europa, doch zonder
zijne eigenaardigheden te verliezen en
zal het met zijne snel aanwassende bevol
king en rjjke hulpbronnen ver brengen,
doch de Rus wordt evenmin een Euro
peaan als een Javaan een Nederlander.
De toekomst, eindigde Spreker, laat
zich niet waarnemen, doch wij kunnen
gevolgtrekkingen maken. De geschiede
nis leert, dat overal waar de beschaving
is doorgedrongen, de bevolking haar niet
kan missen, doch in hoeverre de be
schaving zich op hare invoering zal
kunnen beroemen is een open vraag.
Dinsdag bleek meer en meer, dat er
spoedig het een of ander van belang
bij Ladysmith en aan de Toegela zou
plaats hebben. Het kwam den Boeren
voor, dat genoemde stad in bangen nood
verkeerde. In den omtrek van de Toe
gela worden steeds meer troepen saam
getrokken, men spreekt van dertig
duizend man, maar een Engelsch des
kundige achtte dit veel te hoog geschat.
Dat enkele Engelsche afdeelingèn over
de rivier zijn getrokken moet juist in
het plan der Boeren liggen. Toegela
beteekent in de landstaal de Verschrik
kelijke. De rivier heeft rotsachtige, steile
oevers en de stroom is er bijzonder sterk.
Hoe Transvaal alles betaalt wat voor
den oorlog noodig is, verhaalt de Times:
Met de onschatbare hulp van een aan
zienlijk getal Britsche onderdanen is de
Transvaalsche regeering gestadig bezig
de opbrengst der goudmijnen te ver-
hoogen en krijgt zij dus geld om de
vreemdelingen, die zij in dienst heeft
voor de vervaardiging van ontplofbare
stoffen en granaten, en andere agenten
die haar in het voeren van den ooi log
bijstaan, te betalen
Iets verblijdende is uit Engeland te
vermelden. Er heeft zich daar eene com
missie gevormd om de toestanden in
Zuid-Afrika te onderzoeken en voor
lichting te verstrekken ten einde in zake
den oorlog tot eene oplossing te komen.
Het is althans iets, dat aantoont, men
daar toch ook inziet dat wapengeweld
op den duur slechts schaden kan
Dinsdag is bij Chieveley en Frere
zwaar schieten gehoord.
Galacre is in spanning over verwachte'
doch nog niet gearriveerde hulptroepen.
Naar Colesberg, dat eerst door de
Boeren verlaten heette, is thans eene
talrijke Boerenmacht geconstateerd.
Binnen Kimbeiley moeten garnizoen
en ingezetenen op hun laatste rant
soenen teren Dit is echter een Kaffer-
bericht. Waarschijnlijk is er de toestand
treurig. De boeren-artillerie is vermeer
derd met twintig veldstukken. Zij waren
over Delogoabaat binnen gesmokkeld,
maar de herkomst wordt niet vermeld.
Te Mafeking is de toestand mede
hopeloos, te meer daar geen kans be
staat om ontzet te kunnen verwachten,
althans niet in de eeiste maanden.
Over het beleid van generaal Methuen
blijft men zeer ontevreden. Zijne ver
vanging behoort niet tot de onmogelijk
heden.
Men geloofde Woensdagavond, dat de
Boeien doende waren den Engelschen
den overtocht over de Toegela te be
twisten en dit omdat sterk geschutvuur
was vernomen.
Van de Kaap zijn naar Engeland
vertrokken twee schepen, een met hon
derd zeventig, een met honderd negentig
gewonden.
Onder de ezels, uit Amerika in Afrika
aangekomen, moet veel ziekte hperschen.
De Times of Natal beweert dat de
koningin der Swazies na den dnod van
Boenoe alle hoofden, die betrekkingen
onderhouden hadden met de Engelschen-
ter dood heeft laten brengen. De Konin.
gin heeft de zijde der Boeren gskozen,
