EAARLEMSCH
Eerste biaü.
No. 13
14-4
van WOENSDAG 14 Februari 1900.
N ieuwsberichten
Uitgave van DE ERVEN LUOSJES, Gedempte Uudegracht 88. Tweeëntwintigste laargang.
TELEPHOONNUMMIX
TELEPHONISCHE VERBINDING
met AMSTERDAM.
ABONNEMENTSPRIJS
Per drie maanden
-,25.
franco p. post—,40.
Ahonderlfjke nommers 3 centen per «tuk.
Pr|s per Advertentie van 1—5 regela f 0.25, elke regel
meer 5 cents, groote letters naar plaatsruimte.
VERSCHIJNT:
Dinsdag- en Vrijdagavond.
Advertentien worden aangenomen tot DINSDAG en VRIJDAG des middags ten 12 ure, die alsdan zoo mogelijk nog worden geplaatst.
No m iwuiuiiollaudsche Stoomtramweg-Maatschappij: HaarlemLeiden, i Oct. 1899.
Amsterdawscbe tijd. Haarl.Hilleg.— Leiden 7.29, 8 41, 10.04, 11.21 's m., 12.33, 1.56
3.13, 4.25, 5.48, 7.05, 8.34 '«av. HaarlemHillegom 9 54, 11.15 'iay.
Stoomtram Haarlem—Alkmaar. (Amsterd. tjjd). Haarlem-Alkmaar: 7.30,9.50,12.20, 2.10,
4.30 6.20, 9 10 loopt maar tot Beverwijk. Alkmaar-Haarlem: 6.30, 8.45, 10.35, 1.05
325, 5.15, 7.35.
Haarlentscbe Iramwaj-Maatschappij. Van 't Station 7.30 morgens tot 10.30 's avonds
Uit den Hont 7.50 'smorgens tot 10.50 'savonds.
Vertrekuren der Spoortreinen van Haarlem. 1 Oct. 1899. Tijd van Greenwich. Naai
Am.terdaui5.17, 6.15*. 7 07', 7.18* 7.45,8 01*. 8.32', 9.08» 9.28. 9 44", 10.41,11,
11 25, 11 55* s n.org 12 31*, 1 08 1 54'2 1 4*. 2.44, 3.14*. 3 36', 3.47', 410 4.42*.
4.58* 5.16*, 5 35*. 5.45*, 5.56*, 6.06, 6.25* 7.10*, 7.55, 8.21*, 9 07* 9.24, 9.38*,
10 10*, 10.34*, 10.45, 1148* «avonds
Van Amsterdam 5 33. 6 48, 712*, 7.17', 7 53», 8.05, 8.49*, 9 10', 9 27* 9.44*, 10.11,
10.44*, 11 07*. 11 33, 11 52* s morg 12 05\ 12 45', 1 32, 1.55*, 2 25, 3 05*, 3.25*,
3.53, 4.35*, 4 39, 5 10 5 32, 607*, 6 25*, 6 45, 7 30 8.51', 9.15, 9.32*, 9.55*, 10.33,
11.35 s avond-.
Naar Rotterdam 611, 7.33*, 7 36 tot Leiden 8.15*, 916', 9 32', 10.09 11 30*'s m.. 12 04,
tot Leiden. 12 32' 1.12 3.28*, 424 tot den Haag, 5.38 totV(gelenzang, 6.28*,7.16,
9 1 3*. 9 57, 10.18* «avonds.
Van Rotterdam 5 0/, 5.58*. 6 41*. 7 35*, 8 31* 9.44', 1005'smorg., 12 40* 1.-, 2 12*3 44*
3.48 4.22", 4 45*. 7 05 7.10,814*, 8 41*, 10.29* 's av De metgem. trein, lijn «neltr.
Naar den Helder 6.22, 7.23* 9.47* tot Alkmaar sm. 12 19, 2.02 tot Alkmaar, 3 55, tot
Alkmaar, 5.46* tot Alkmaar, 6.53 tot Alkmaar, 826*. 9.45 »av zijn sneltreinen.
Naar IJmu.den6.04 7.43, 818 9 28,10.44 's m., 12.19,2.02,3 55 5.10.6 53,8 20,9 45 'sav.
Van IJniuidin6.35, 8 24, 10.8, 10.48 'smorg, 12 26, 2.06, 3.37, 5.14, 6.34, 7.38, 8.24,
9 26 10 29 'a avond»
Naar Aandvoort: 6.08, 7 46, 951, 's morgens, 12 07, 2.17, 3.50, 501 7.59 'savonds.
Van Zandvoort: 6.40, 8 09, 10 33 'sm., 12 44 2 46, 4.19, 6.03, 8.39 'savonds.
Alle treinen stoppe n aan de halte
Tram-Omnibus-Maatschapplj. BloemendaalOverreenHaarlem. 1 Oct. 1899.
Vertrekuren van Bloemendaal (Hotel Kennemerland): 7.45, 8.25**, 925, 1015*. 1040,
11.411* 'sm.,12.05 12.50*, 1.25,1.55,2.55,3.25,3,50,440,5.40,6.45, 7.15,8.40 9.15*.
9 50
Van Haarlem (Station)8.33, 9.29, 10 25, 10.57*, 11 47 sm., 12.18*, 12.45* 1.28 2.17
2.34, 3 45 4.07 4.38, 5 18 6.16, 7 30, 8 16, 9.31, 10,01', 10.35 sav
Alléén Zon- en Feestdagen. Zondags 8 05.
Eerste Nederl. Electriscke Tram-Maatschappij Haarlem—ZandTOort- Stadstijd.
Van Haarlem: 6.20, 7.40, 9.-10.10, 11.15, 12 25, 1.-, 1.40, 2.10 3.3,35'
4.20", 5,25, 6.35.
Van Zandvoort: 7.—, 8.15", 9.35, 10.40, 11.52, 1.10, 1.32", 2.20, 2.52', 3.28,
4.12", 4.52, 6.-, 7.10
Uitsluitend op Woens-, Zon-en Feestdagen bij zeer gunstig weer. Schooltreinen.
Telegraafkantoor. Oct. 1S99 Tijd van Greenwich. Het kantoor is geopend op wersdagen
van 'sm. 7.30 tol stv 9.30 uur, o( Zon-en algemeen erkende Christelijke feestdagen
van's m. 7.30—11.30's m 12.30 2.30, 6.30—7 30 i nr Binnenl Telegrammen worden
berekend tegen 25 cents voorde eerste 10 woorden, verder tot 50 woordeneen' voor
elke 5 (of iuder) woorden daa hoven, en boven 50 woorden 5 oenta voor elke 10 (of minder)
wiorden meer.
Dienstregeling van het Postkantoor. 1 Oct. 1899. - Tijd van Greenwich. Openstelling
van het kantoor. Dag van 7.3u 'smorg. tot 9 uur'sav. Op Zondag van 's morg. 7.30 tot
9,30 en van li.30 tot 8.30 uur 's av, Voor de storting en uitbetaling vi.n postwissels, post-
bewijzen en de invordering van geldt t op kwitanties alleen op werkdagen, van 8 30 uur
's morg. tot 2.30 uur 's av. Voor de Spaarbank van 's m. 8.30 tot 8.30 uur 's av., op Zon-
dag van 8.30 tot 9.30 ure 's m. Voor de Postpakketten alleen op werkdagen, van
's morgens 7.30 tot 9 uur 'savonds.
Aanvang der bestellingen. Op werkdagen: 6.40, 8.10,10.40'sm., 12.10,2.40.7.10'sav
Op Zon- en algemeene erkende Christelijke feestdagen: 7.25 's morgens, 2.30 savonds
Lichting der hulpbrievenbussen: Florapark, Kampersinge Koninginneweg Schotersingel,
6.10, 9.25 'sm. 1.10. 4.40, 7 40 'sav. Zondags 6 10 'sm 12 »5's.v Gr. Houtstr.,
Amsterd. Poort, Boterfabriek Parklaan6.20, 9.35 's m.. 20, 4.50 7 50 '- av. Zon
dags 6.2" 'sm 12.35 'sav Brongebouw, Leidschevaart, 6.15, 9.30'sm. 1.15, 4 45,
7 45 's av Zondags 6 15,12 30. Botermarkt, 2e Hassel.str., Kaasmarkt 6.25, 9.40 s morg.,
1.25, 4.55, 7 55 sav. Zondags 6.25 'sm., 12.41 'sav.
Richting
De met wordei Zondags niet gelicht.
„ONZE LEESTAFEL".
Onlangs verschenen werken op aan-
vrige ter bezichtiging te verkrijgen bij
De Erven Loosjes, te Haarlem.
ANDRI ESSEN (P. J.) Adolf en Clara
of hoe ons land een republiek werd.
Een verhaal uit de eerste tijd van deo
tachtigjarigen oorlog. Zevende druk.
geb.
HOFSTEDE DE GROOT (Dr. C.) Mijn
beheer van 's Rijks Prentenkabinet.
Naar aanleiding van het jaarverslag
van den Heer J. Pb. van den Keilen
ing.
MULTATULÏ (De verzamelde werken
van) Deel 2. (Minnebrieven) Gar-
mond-editiegeb.
ing-
VISSERING (Mr. G.) Een Hollander
in Zuid-Afrika. Uitgave ten bate van
het Herman Coster-fonds. Met portret
ing.
VRIES (Ds. Jo. de) Moet een rechtvaar
dige zaak 't winnen? Leerrede over
Psalm XXXVII 9-16
1.40
- -.75
.95
.65
- —.90
.20
Buitenlandsche Werken
AUBERT (G.) Le Transvaal et 1'Angle-
terre en Afrique du Snding. f 1.90
BERTHEROY (JEAN) Lncie Gnérin.
Marquise de Pontsing. - 1,90
DURAND (J EAN) L'ezposition vanDjck
a Anversing. 4.40
NICHOLLE (M Rembrandt, auz expo
sitions d' Amsterdam et de Londres.
Avec one preface de Léon Bonnat
iog. 5.50
TOLSTOI (GRAF LÉO) Auferstehung.
Erste vollstnodige im Aoftrage des
Verfassers hergestellte Uebersetzung.
ing. 3 3.90
WEDMO RE (FRED.) On books and arts
geb. 3.90
Bovenstaande werken zijn voorhanden
bij de boekhandelaars De Erven Loosjes
WETEN EN WERKEN.
Door ongesteldheid van Dr. Van der
Meulen van Bergen op Zoom, had de
Heer Saeys op zich genomen dezen te
vervangen.
In de zaal vonden wjj opgehangen
een wereldkaart. Spreker herinnerde
eraan, hoe de oppervlakte van het land
sich verhoudt tot die van het water als
drie tot acht en bracht onder de aan
dacht, dat op die kaart volgens het
stelsel van Mercator eigenlijk de ver
houdingen niet juist zijn; de noorde
lijke lan en veel te groot genomen zijn.
Het land kan zjjn woestijn, er groeit
nietssteppe, er groeit wat als er wa
ter is; korenland, zich verheugende in
plantengroei.
De regenval bepaalt den plantengroei
dus ook de meerdere of mindere ge
schiktheid tot bewoning voor den
mensch. In eene woe-1ij n groeit niets
omdat er geen regen valt.
Spreker zette nu uiteen waarom in
den woestijngordel geen regen valt als
volgt: Hoe warmer de lucht is deste-
meer vocht kan zij opnemen. Komt
lucht van een bepaalde temperatuur tot
afkoeling, dan laat zij een bepaalde
hoeveelheid water los. Komt zij in dien
afgekoelden toestand voor de bergen die
het groote woestijnland omringen, dan
laat zjj het overige vocht los en komt
droog in de woestijn.
Zoo is het in de groote woestijn van
Han Hay. Voor de Sahara geldt het
zelfde beginsel, maar het uitwerksel is
anders. Hier kwamen ook de passaat
winden ter sprake en de plantengroei
in de steppen op bepaalde tijden.
De woestijngordel van Azië is slecht
bevolkt. Zoo heeft Perzië bjj eene op
pervlakte als vijftig maal Nederland
nog niet recht drie maal zooveel inwo
ners als ons vaderland. In sommige
deelen van Perzië valt geen regen en
is het dus onvruchtbaar, in de deelen
waar wel regen komt is een weelderige
plantengroei.
Perzië heeft veeteelt en levert ook
enkele mineralen. De Perzen hebben
een f raaien lichaamsbouw, een ovaal
gelaat duidt hun Kaukasieschen oor
sprong aan. Zg zijn verstandig, zelfs
listig. Spreker deed een verhaal van
eene Perzisch schoone, waarbij een
meer dan gewone slimheid duidelijk
uitkomt.
Tegenwoordig belijden bijna al de
Perzen het Mohamedamisme. De oude
godsdienst des lands, het Parzisme, be
leden door nog slechts negenduizend
Perzen zette Spreker uiteen.
Naarmate de mensch lager staat is
het moeielijker te begrijpen, dat het
goede en het kwade denzelfden Hoofd
oorsprong hebben, reden waarom de
laagst ontwikkelden spreken van goede
en booze geesten, de laatste vereeren
en offers brengen om goede vrienden
met hen te blijven. Slechts in Australië
is een volksstam die uitsluitend de
goede geesten vereert. Het spreekt van
zelf, dat niet overal op de wereld de
begrippen omtrent goed en kwaad de
zelfde zijn.
Zoo noemt men b.v.b. op Corsica de
bloedwraak een deugd en werkelijk lag
er in de wetlooze tijden waarin die
ontstond een goed beginsel, n.l. dit,
dat men zich wachten moest voor den
eersten doodslag als zijnde die de eerste
van een menigte andere.
Ook de begrippen van zedelijkheid ver
schillen. Spreker bracht hiervan eenige
sterksprekende voorbeelden bij. Eene
vrouw der Fidjih eilanden schaamt zich
als een man haar gelaat ziet; de Aby-
sinische als haar achterhoofd onbedekt
is; de Chineesche wacht zich den voet
te ontblooten. Spreekt men dus van
onzedelijk dan behoort er gedacht te
worden van wiens standpunt men iets
als onzedelijk veroordeelt.
Terugkeerende tot den ouden gods
dienst der Perzen deelde Spreker mede,
dat deze behoorde tol de Arische. Uit
de gewjjde priesterklasse der Adharvas
stond drie en twintig honderd jaar voor
Christus Zoroaster op, een wijsgeer,
wiens denkbeelden tegenwoordig weer
veel besproken worden. Hij leerde, dat
onder de goede geesten een de hoogste
is; de Schepper. Dit denkbeeld niet
kunnende bevatten is, men er gekomen
tot een God van 't goede, Ormuz en
een van 't kwade Ariman. Zij voeren
een negenduizendjarigen krijg, waarin
Ormuz de overwinnaar zal blijven, alle
menschen strijden den strijd mee. Wie
goed doet bespoedigt den einduitslag als
wanneer er algeineene vrede komt. Ook
het denkbeeld van opstanding ontwikkel
de de leer van Zoroaster eene verg-lding
na den dood, allen worden dan gereinigd
door vuur, dat echter voor de goeden
niet schadelijk is, terwijl verder zijn
leer barmhartiger is dan de Christelijke,
zij toch kent geen eeuwige verdoemenis;
allen worden rein.
Verreweg de meeste Perzen zijn nu na
volgers van Mohamed en de Perzen zijn
er niet beter door geworden. De pries
ters of Uhlemahs zijn dom en hunne
scholen leveren slechts even domme
kreaturen.
Intusschen daalt Perzië meer en meer
en Spreker zou meenen, dat het, op dien
weg voortgaande, binnen een niet te
lang tijdverloop de prooi zal worden van
een groote mogendheid, b.v.b van Rus
land.
De Heer Saeys volgt bij zijne voor
drachten in onzen kring deze methode:
Een algemeen begrip gaat vooropdit
wordt uitgewerkt tot een bepaald punt,
het hoofdpunt der voordrachtdit tweede
deel, uit den aard der zaak op zich zelf
minder aantrekkelijk, wordt door legen
den en opmerkingen van reizigers en
geleerden vastgelegd bij de toehoorders;
waardoor zeer zeker de Heer Saeys van
de wetenschappelijke Sprekers in Weten
en Werken een der meest gewilde is.
De volgende spreekbeurt vervult de
Heer P. H. Lamberts.
In Natal kwam Woensdag en Don-
derdag Bulier niet nader tot zijn doel.
Uit Modderrivier kwam bericht, dat
Methuen alweer iets onbegrijpelijks heeft
gedaan. Eerst werd namelijk medege
deeld dat zijn onderhebbende generaal
Macdonald alle aanvallen der Boeren
had afgeslagen en nu, dat Methuen
die zegevierende heeft bevolen zich uit
zijne stellingen terug te trekken. Waar-
schijnlijk is of het' een of het ander
uit de lucht gegrepen.
Verder zou het voordeel bij Vaalkrans
door Butler behaald al van dezelfde
beteekenis zijn als die bij Spionskop,